به مناسبت روز کتاب و کتاب خوانی، به سراغ بررسی اپلیکیشن ها و برنامه های مرتبط با کتاب در شبکه های اجتماعی رفتیم. در این لیست هم بسترهای فروش کتاب مانند طاقچه و فیدیبو قرار دارند و هم بسترهایی که خدمات خاص تری را ارائه میدهند مانند کتاب صوتی و خلاصه کتاب.
بر اساس یافته های لایف وب، در مجموع سه شبکه اجتماعی ایکس، اینستاگرام و تلگرام، بیش از ۱۸ هزار محتوا در مورد طاقچه منتشر شده است. پس از طاقچه فیدیبو قرار دارد با نزدیک به ۱۳ هزار محتوا. در رتبه سوم هم کتابراه قرار دارد با بیش از ۹ هزار محتوا. بسترهای دیگری مانند نوار، فراکتاب، سبکتو، چکیدا و بوکاپو در رتبه ها بعدی قرار دارند.
فیدیبو و طاقچه، هر دو در توییتر فارسی بیش از ۳ هزار محتوا در یک سال اخیر داشتند. سایر اپلیکیشن های فعال در حوزه کتاب کمتر از هزار محتوا دارند. به همین دلیل به سراغ بررسی جزئی تر این دو برنامه از نگاه کاربران توییتر فارسی رفتیم.
پیش از بررسی نظرات، به وضعیت فعلی این دو برنامه بپردازیم:
در گوگل پلی که مرجع اصلی دانلود اپلکیشن های اندرویدی است، اپلیکیشن فیدیبو بیش از یک میلیون نصب دانلود داشته است. ۱۳.۸ هزار نظر دریافت کرده است که مجموع آنها باعث امتیاز ۳.۹ از ۵ برای فیدیبو شد.
طاقچه در گوگل پلی نیز بیش از یک میلیون دانلود داشته است با ۳.۱۶ هزار نظر و امتیاز ۴ از ۵.
نکته قابل توجه وضعیت کتابراه در پلی استور است. بیش از ۵ میلیون نصب، ۱۰۹ هزار نظر و امتیاز ۴.۵ از ۵.
طبق آمار فیدیبو، این اپلیکیشن بیش از ۱۲۲ هزار کتاب متنی، ۲۴ هزار کتاب صوتی و ۱۰ میلیون کاربر دارد. فیدیبو در سال ۱۳۹۵ توسط دیجی کالا خریداری شد.
بر اساس آمار ارائه شده توسط طاقچه، این برنامه ۱۱۷ هزار کتاب متنی و ۱۳ هزار کتاب صوتی دارد.
همانطور که گفته شد، بر اساس بررسی های لایف وب، طاقچه و فیدیبو هرکدام بیش از ۳ هزار محتوا در توییتر داشتند. این آمار برای سایر برنامه ها کمتر از هزار محتوا بود. به همین دلیل در این بخش بر روی بررسی جزئی تر این برنامه های کتابخوانی در توییتر فارسی تمرکز میکنیم.
نزدیک به ۴ هزار محتوا، توسط ۲.۵ هزار کاربر، آماری بود که برای فیدیبو ثبت شد. در یک سال اخیر نزدیک به ۳۰% از محتوای مرتبط با فیدیبو منفی بودند و ۳۲% مثبت.
برای طاقچه بیش از ۳ هزار محتوا تولید شدند که این آمار توسط ۲.۱ هزار کاربر منتشر شده است. طاقچه با اختلاف کمی بهتر عمل کرده است. ۱۵% نظر منفی و ۳۳% نظر مثبت که میشود یک درصد عملکرد بهتر در جذب نظرات مثبت نسبت به فیدیبو.
با داده کاوی ۷ هزار محتوای مرتبط با فیدیبو و طاقچه، به ۸ شاخص در ارزیابی اپلیکیشن های حوزه ی کتاب رسیدیم. مهمترین آنها موجودی کتاب و معرفی عناوین مختلف بود. صحبت از اینکه هر برنامه چه کتاب ها و مجلاتی دارد و چه عناوینی را ندارد مهمترین شاخص بود که ۴۴% از محتوا را به خودش اختصاص داده بود. این مورد نشان میدهد که مهمترین عامل در رضایت کاربران از برنامه تنوع و گستردگی کتاب های متنی و صوتی موجود در برنامه هاست. برای مثال کمبود کتاب به زبان انگلیسی و یا کمبود کتاب از نویسندگان قدیمی و مطرح ایرانی از مواردی بودند که باعث انتقاد کاربران توییتری نسبت به این دو برنامه شد.
پرتکرارترین شاخص بعدی که بیشترین درصد نارضایتی را نیز به همراه داشت، مشکلات فنی بود. مشکل در نصب اپلیکیشن بر روی دستگاه های مختلف مثل کیندل، مشکل در حالت مطالعه، مشکل در ورود به حساب کاربری، مشکل در پرداخت، مشکل در دسترسی برای ایرانیان خارج از کشور و موارد مشابه بخش مهمی از نارضایتی کاربران را تشکیل میدهند.
سومین شاخص طرح ها و جشنواره ها بودند. مواردی مانند اشتراک طاقچه بینهایت و فیدی پلاس، جشنواره ها، طرح ها و تخفیف هایی که از سمت این دو برنامه برگزار میشد ۱۳% از مجموع محتوا را داشتند.
چهارمین شاخص تجربیات کاربران است. این مورد کمتر از سایر شاخص ها به فیدیبو و طاقچه مربوط است. این شاخص بیشتر به تجربه کاربران پس از استفاده از کتاب های الکترونیکی و صوتی میپردازد. بسیاری از کاربران به مقایسه بین کتاب الکترونیکی و کتاب چاپی پرداخته اند. بعضی ها از دسترسی همیشگی به کتاب های الکترونیکی بدون آن که فضای خانه و اتاق را اشغال کند رضایت داشتند. در طرف مقابل هم بسیاری گفتند که همچنان حس و حال کتاب چاپی و در دست گرفتن کتاب را ترجیح میدهند.
شاخص پنجم قیمت و تعرفه هاست. در این مورد بیشتر کاربران نسبت به قیمت مناسب کتاب های الکترونیکی رضایت داشتند اما برخی کاربران معتقد بودند که قیمت های ارائه شده در فیدیبو و طاقچه، به نسبت الکترونیکی بودن کتاب ها زیاد است.
شاخص بعدی قوانین و رویه هاست. صحبت از رعایت کردن و نکردن کپی رایت، مشکل در رفرنس دهی علمی، نارضایتی نویسندگان از عدم پرداخت حق تالیف و انتشار کتاب بدون رضایت آنها در این دسته قرار میگیرد.
مدیران و کارمندان با ۳% از محتوا، به محتوایی میپردازد که مستقیما نسبت به مدیران این دو مجموعه و مالکیت آنها پرداخته‌اند. همچنین مواردی از تجربه کارمندان در کار کردن با فیدیبو و طاقچه دیده میشود.
پشتیبانی، تبلیغات، پیامک ها و نوتیفیکیشن ها آخرین شاخص هستند با ۲% از محتوا. رضایت از نوتیفیکیشن ها یا لحن پیامک ها، کیفیت پشتیبانی و همچنین مناسب بودن یا نبودن کد تخفیف در این شاخص لحاظ شده است.
حالا که هشت شاخص اصلی کاربران را معرفی کردیم، به سراغ میزان رضایت و نارضایتی کاربران از فیدیبو و طاقچه برویم.
همانطور که در نمودار مشخص است، بیشترین میزان محتوا در دسته معرفی کتاب و موجودی قرار میگیرد و این دسته هم بیشتر محتوای خنثی دارد. مواردی که صرفا اعلام کرده اند کتاب یا مجله ای در این برنامه ها موجود و قابل خریداری هستند خنثی در نظر گرفته شدند. در مواردی وجود کتاب در برنامه یا نداشتن کتابی باعث اعلام رضایت یا نارضایتی کاربران شده است. این موارد در دسته نظرات مثبت و منفی قرار گرفتند. در این شاخص فیدیبو ۳۱% رضایت کاربران و طاقچه ۲۲% رضایت کاربران را داشتند.
شاخص دوم که اپلیکیشن و مشکلات فنی است بیشترین میزان نارضایتی را به دنبال داشت. در دو تصویر بعدی مشکلات برنامه ها را به شکل جزئی تر بررسی کردیم. طاقچه ۶۰% نارضایتی از اپلیکیشن داشت و فیدیبو بیش از ۷۱%.
طرح ها و جشنواره ها مورد بعدی بود که طاقچه محتوای بیشتری از آن را به خود اختصاص داد. ۲۰% از مجموع محتوای منتشرشده پیرامون طاقچه در مورد طرح ها و جشنواره های این برنامه بودند. از این میزان محتوا حدود ۴۳% نیز اعلام رضایت بودند که نشان از برتری طاقچه در این زمینه دارد. تنها ۶% از محتوای مرتبط با فیدیبو به این مورد اختصاص داشت.
تجربیات کاربران نیز مورد چهارم بود که با رضایت نسبی در مورد هر دو اپلیکیشن همراه شد. قابل ذکر است که این مورد کمتر به ویژگی های خود برنامه اشاره دارد و بیشتر در مورد تجربه کاربران در استفاده از کتاب های الکترونیکی و صوتی و مقایسه آن با کتاب چاپی است.
در شاخص قوانین و رویه‌ها، فیدیبو به دو دلیل با افزایش نظرات در این زمینه و عمدتا نظرات منفی همراه بود. نارضایتی از ری‌برند و تغییر لوگو و ادعای حکومتی بودن این برنامه دلایل اصلی بالا بودن نظرات منفی در مورد فیدیبو در این شاخص بودند.
تجربه کارمندان از حضور در فیدیبو و طاقچه که عمدتا مثبت بودند و انتقاد از نوتیفیکیشن ها و کدهای تخفیف فیدیبو و طاقچه موارد بعدی بودن که محتوای کمتری داشتند.
در دو تصویر آخر به بررسی جزئی تر نکات مثبت و منفی فیدیبو و طاقچه میپردازیم.
کتاب های صوتی فیدیبو برگ برنده این برنامه بوده است. تعداد زیادی از کاربران از کتاب صوتی کلیدر گفتند و سایر کتاب های صوتی فیدیبو نیز مورد رضایت قرار گرفت. تنوع کتاب ها و قیمت مناسب نیز به ترتیب دومین و سومین عامل رضایت کاربران از فیدیبو بود.
با بررسی جزئی تر محتوا میبینیم که نارضایتی از ری‌برند و تغییر لوگوی فیدیبو بیشترین میزان محتوا را داشته است. این مورد نشان میدهد که فیدیبو در ری‌برند، در بین مخاطبان ایکس فارسی ناموفق عمل کرده است.
نارضایتی از برخی نکات فنی هم حجم زیادی از محتوای فیدیبو را داشت. مشکل در نصب بر روی آمازون کیندل، دستگاه های iOS، ویندوز و لینوکس از موارد پرتکرار بودند. همچنین ابراز نارضایتی از به روز رسانی های فیدیبو نیز پرتکرار بود. در نهایت مشکل در پرداخت، چه ارزی و چه ریالی هم بخش دیگری از نکات منفی بودند.
در بین نکات منفی دو مورد دیگر هم قابل توجه هستند: انتقاد از انحصارگرایی فیدیبو در برابر طاقچه و نارضایتی از قیمت بالای برخی کتاب های متنی و صوتی.
تنوع کتاب های موجود، تخفیف های مناسب و کتاب های صوتی سه موردی بودند که بیشترین میزان رضایت را برای طاقچه داشتند. به طور کلی کتاب های صوتی بخش مهمی از محتوا را تشکیل میدهد و هر برنامه ای که بتواند کتاب های صوتی بهتری را عرضه کند میتواند موفق تر باشد.
در کنار این سه مورد، طرح های «سنجاق» و «رویش» از طاقچه با رضایت نسبی کاربران همراه شد. رضایت نسبی از حالت مطالعه در اپلیکیشن طاقچه و مزیت نرم افزاری نسبت به فیدیبو عامل دیگیری در رضایت بهتر کاربران از طاقچه بود.
در بین نکات منفی تعداد کمتر عناوین کتاب ها نسبت به فیدیبو از مواردی بود که کاربران به آن اشاره کردند. مشکل درگاه پرداخت، ادعای عدم پرداخت حق تالیف و نارضایتی از کتاب های موجود در اشتراک طاقچه بینهایت از نکات منفی پرتکرار بودند.
نکته دیگر نارضایتی برخی از کاربران از کتاب هایی بودند که تخفیف داشتند و این تخفیف ها را نشانه ای از عملکرد نادرست طاقچه میدانند. به طور خاص تخفیف کتاب های فمنیستی در ایام فاطمیه و تخفیف کتاب های مرتبط با هولوکاست در روزهای جنگ بین اسرائیل و فلسطین مواردی از این نکته منفی از نگاه کاربران توییتر فارسی بود.
منبع: لایف وب
