امروزه همه طراحی های گرافیک را می توان به دو قسمت بزرگ و مجزا وکتوری و پیکسلی یا همان رستر تقسیم بندی کرد. طراحی لوگو هم از این قاعده استثنا نیست و برای لوگو هم طراحی برداری یا پیکسلی داشت. اما طراحان حرفه ایی لوگو به هیچ عنوان از طراحی پیکسلی لوگو استفاده نمی کنند.
برای درک علت این کار و دریافت اطلاعات بیشتر در این مورد پیشنهاد می کنیم با ما همراه باشید.
واژه وکتور را احتمالا خیلی از شما در کلاس ریاضیات شنیده اید. در گرافیک برداری تصویر در قالب مجموعه ای از مشخصات هندسی مانند نقاط، خطوط، منحنی ها، دایره ها و چند ضلعی ها ذخیره می شود.
در گرافیک وکتوری برخلاف گرافیک پیکسلی که در آن تصویر به صورت مجموعه ای از پیکسل ها ذخیره می شود و رنگ هر پیکسل به طور جداگانه ذخیره می شود، از خطوط و منحنی هایی به نام بردار تشکیل شده اند که در آن اطلاعات راجع به رنگ و سایز به صورت ریاضی تعریف می شوند.
اجزای این تصاویر را می توان بدون از دست دادن کیفیت به راحتی جا به جا کرد و تغییر اندازه داد. این تصاویر مستقل از رزولوشن هستند و شما می‌توانید آنها را بزرگ و کوچک کنید و در هر رزولوشنی بدون از دست دادن جزئیات و وضوح تصویر، آنها را چاپ کنید.
پیدایش این نوع تصویر خود به معنای انقلابی در دنیای طراحی و گرافیک بود. اهمیت تصاویر وکتور زمانی مشخص می شود که بخواهیم ابعاد آن را تغییر دهیم و همچنان کیفیت ثابت بماند. فایل های وکتور را می توان در فرمت های مختلف AI، EPS و WMF ایجاد کرد.
مشهورترین محیط ایجاد تصویر برداری، ایلاستریتور است. دیگر نرم افزارها برای استفاده از این نوع تصاویر، ایندیزاین و کورل می باشند. شما با ایجاد فایل‌های برداری قادر خواهید بود که انواع تصاویر از جمله طراحی لوگو، بنرها، آثار هنری، اینفوگرافیک ها و … را در کیفیت‌های بسیار بالا ایجاد کنید.
وکتورها برای اولین بار در اسیلوسکوپ‌ها به‌عنوان نمایشگر رایانه در دهه ۱۹۵۰ استفاده شدند. از آنجایی که این نمایشگرها بایستی در هر ثانیه یا کمتر از آن بروز می شدند، نمایش تصاویر پیکسلی امکان پذیر نبود.
کامپیوتر مرکزی که توسط جی فارستر و رابرت اورت از موسسه فناوری ماساچوست در سال ۱۹۵۱ اختراع شد، از تصاویر برداری برای نمایش تصاویر خام روی چنین اسیلوسکوپ‌های اصلاح شده استفاده می‌کرد.
در سال ۱۹۶۳ گرافیک برداری توسط ایوان ساترلند پیشگام گرافیک کامپیوتری محبوب شد. ساترلند از گرافیک برداری برای اجرای برنامه Sketchpad خود استفاده کرد، که TX-2 در MIT استفاده شد.
این فناوری جدید با سیستم بازی خانگی به نام Vectrex راه خود را در صنعت بازی پیدا کرد. پس از آن، بازی‌های مختلفی مانند سیارک‌ها، جنگ‌های فضایی و بسیاری از عناوین سینمایی مانند Rip-Off با استفاده از گرافیک برداری ساخته شدند.
پس از معرفی و توصیف گرافیک وکتور بهتر است در مورد گرافیک رستر هم مطالبی را خدمت شما عرض کنیم. به گرافیک رستر ، تصاویر بیت مپ ، تصاویر شطرنجی ، تصاویر پیکسلی و … نیز می گویند.
گرافیک‌های رستر (bitmap)، از مربع‌های بسیار کوچکی به نام پیکسل تشکیل شده‌اند. زمانی که یک تصویر رستر ـ با اندازه مشخص پیکسل – ایجاد شود، برخلاف گرافیک وکتور نمی‌توان آن‌را در رستر بدون افت کیفیت، بزرگ کرد.
هر قدر تعدد پیکسل‌های یک تصویر، بزرگتر باشد، حجم فایل حاوی آن نیز بزرگتر خواهد بود زیرا هر پیکسل از فایل نیاز به حافظه‌ای دارد که در کامپیوتر ذخیره و نگهداری میشود. در تصویر زیر می‌بینید که با بزرگتر کردن تصویر، کیفیت آن کاهش پیدا می‌کند.
همانطور که گفته شد در این نوع گرافیک تصاویر از کنار هم قرار گرفتن پیکسل ها تشکیل می شوند. این پیکسل ها یک فضای شطرنج مانند را تشکیل می دهد. وقتی که در یک نرم افزار مانند فتوشاپ خیلی روی یک عکس زوم شود پیکسل ها که رنگی هستند ظاهر خواهند شد که اصطلاحا شطرنجی میشود.
به تصویر زیر نگاه کنید. بر روی قسمتی از عکس زوم شده تا در سمت راست پیکسل های شطرنجی ظاهر شود. به این نوع عکس ها که پیکسل های آنها نمایان میشود Raster یا شطرنجی گفته میشود.
احتمالا تاکنون و با مطالعه آنچه که گفته شد به تفاوت مابین این دو نوع گرافیک پی برده باشید. اما برای اینکه بتوانید به آنچه که درک کرده اید عمق بیشتری دهید در ادامه به تفاوت های این دو نوع گرافیک می پردازیم.
وکتور و رستر ، هردو کوچکترین واحد تشکیل دهنده تصویر هستند. پیکسل، واحدهای کوچک مربع شکل است به طوری که هر تصویر رستر از قرار گرفتن این مربع ها در کنار هم تشکیل می شود. از طرفی وکتور بر پایه ی روابط ریاضی است.
هر نقطه مختصات خود را دارد و با خطوط و منحنی ها به یکدیگر متصل می شوند. شما اگر یک فایل تصویر برداری را باز کنید، لایه های باز آن را خواهید دید که هر کدام جداگانه قابل تغییر و دستکاری کردن هستند. تصاویر پیکسلی از کنار هم قرار گرفتن تعداد خاصی پیکسل تشکیل شده‌اند. بدین صورت که اگر یک تصویر پیکسلی را دوبرابر کنید، تعداد پیکسل‌ها ثابت و اندازه آنها دو برابر خواهد شد.
برای همین است که در بزرگنمایی‌های پی در پی، افت کیفیت تصویر رستر را متوجه خواهید شد. اتفاقی که در تصاویر گرافیک برداری وجود ندارد. از دیگر تفاوت‌های گرافیک برداری و رستر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
با استفاده از نرم‌افزار های مختلف که در ادامه ذکر خواهند شد می توان این کار را انجام داد اما برای مثال در کورل دراو می‌توان تصاویر برداری یا وکتور را به بیت‌مپ یا رستر تغییر داد. برای این کار ابتدا یک تصویر برداری را به محیط کورل وارد کنید. سپس به منوی Bitmap رفته و گزینه‌ی Convert To Bitmap را انتخاب کنید.
سپس در پنجره‌ای که برای تنظیم خصوصیات باز شده است کیفیت تصویر را در قسمتِ Resolution تعیین کرده و همچنین در قسمت Color تنظیمات رنگ را برای تبدیل انتخاب کنید. فعال کردن Anti-aliasing باعث ظاهر نرم و هموار لبه‌های تصویر میشود. گزینه‌ی نهایی هم برای تنظیم شفافیت اطراف اشیاء به کار می‌رود.
برای این کار می توان از برنامه تبدیل عکس به وکتور نظیر ایلاستریتور یا کورل دراو یا vector magic استفاده کرد. مثلا در کورل ابتدا باید فایل بیت‌مپ مورد نظررا با استفاده از import به برنامه وارد کرد.
با انتخاب کردن تصویر بیت‌مپ ، گزینه‌ی Trace Bitmap در نوارِ خصوصیات ، فعال میشود. که با کلیک بر روی آن می‌توانید ، گزینه‌ی Quick Trace را از لیست انتخاب کنید. با انتخاب این گزینه ، تبدیل به سرعت انجام میشود. تبدیل عکس به وکتور در ایلوستریتور هم تقریبا مشابه کورل دراو است با این تفاوت که به جای ایمپورت ، عکس را در ایلاستریتور باز و trace می کنید
طراحی لوگو به سبک وکتور اهمیت بسیار بالایی دارد. به عبارتی دیگر طراحی لوگو به سبک وکتور از نان شب هم برای طراح لوگو واجب تر است. یک طراح می تواند با طراحی برداری بیس ، لوگو را در سایز های مختلف ایجاد کند. قدرت مانور بیشتری بر روی طراحی پیدا می کند. اما در طراحی رستر محدودیت های بسیاری برای طراحی لوگو وجود دارد که عملا طراحی لوگو حرفه ایی را غیرممکن می کند
مهم ترین دلایل اهمیت گرافیک وکتور در طراحی لوگو :
از فایل‌های شامل وکتور به خوبی می‌توان در صنعت چاپ بهره گرفت. زیرا با توجه به اینکه این فایل‌ها از منحنی‌های ریاضی تشکیل شده‌اند، در هر اندازه‌ای، با وضوح بسیار بالا چاپ می‌شوند. به طور مثال، یک لوگوی برداری را می‌توان بر روی یک برگ کاغذ یا بر روی یک تابلو تبلیغاتی چاپ کرد که در هر دو، منحنی‌ها و خطوط لوگو به خوبی نمایان هستند.
البته توجه داشته باشید که بخشی از کیفیت تصویر، به میزان فاصله بیننده از تصویر برمی‌گردد. به طور مثال، درصورتیکه یک تصویر رستر با «وضوح» (Resolution) پایین در یک تابلو تبلیغاتی داشته باشیم اما بیننده در فاصله‌ای دور ایستاده باشد، این تصویر برای او، با کیفیت به نظر می‌آید.
درصورتیکه کاراکترهای یک تایپوگرافی را به صورت یک تصویر در نظر بگیریم، آن‌گاه موارد گفته شده در خصوص تصاویر، برای تایپوگرافی در چاپ و حروف‌چینی نیز صدق می‌کند. در گذشته، حروف‌چینی بر اساس تصاویر «bitmap» انجام می‌شد و به همین دلیل، برای دستیابی به بیشترین کیفیت، باید از تصاویر با وضوح مشخصی استفاده می‌شد.
چنین فونت‌هایی قابلیت تغییر مقیاس نداشتند درصورتیکه امروزه، فونت‌ها بر اساس وکتور طراحی می‌شوند و در مقیاس‌های بزرگ‌تری نیز به خوبی تغییر می‌کنند.
فمعمولا با توجه به گسترش نام فتوشاپ ،خیلی از مخاطبین عادی فکر می کنند با فتوشاپ هر کاری را می توان انجام داد. اما در مورد تصاویر برداری فتوشاپ به سختی می تواند راهگشای نیاز طراحان باشد. به همین دلیل بایستی تاکید کنیم که شما با هر نرم افزاری نمی‌توانید تصاویر وکتور ایجاد کنید.
عموما فایل‌های حاوی این نوع تصاویر با پسوندهای .eps و .ai ذخیره می‌شوند. اگر این فایل‌ها به شما تحویل داده شده است، از حذف کردن آن خودداری کنید. چرا که هر زمان به راحتی قابل ادیت و تغییر هستند. در اینجا تعدادی از معروف‌ترین و متداول‌ترین نرم افزارهای طراحی برداری را برایتان آورده ایم:
نرم‌افزار Illustrator محصول شرکت Adobe بوده و یکی از بهترین نرم‌افزار های ایجاد و ویرایش فایل‌های وکتور است. این نرم‌افزار در صنعت به‌عنوان یک نرم‌افزار استاندارد برای وکتور در نظر گرفته شده است. با این نرم‌افزار امکان طراحی لوگو، تایپوگرافی و تصویرسازی را برای چاپ، استفاده در وب، تلفن همراه و فایل ویدیویی خواهید داشت.
طراحان تصویرسازی و گرافیک بسیار از آن استفاده می‌کنند. برای ساخت تصویر و شکل‌های جدید گرافیکی بهترین گزینه است. این یک نرم افزار برداری است که تصاویر ایجاد شده در آن نیز خروجی برداری خواهند داشت. طراحی کردن در این برنامه همچون فتوشاپ به صورت لایه‌ای است.
یکی دیگر از نرم‌افزارهای قدرتمند گرافیکی که بر پایه برداری است، کورل است. این نرم افزار برای طراحی و ویرایش عکس به کار می‌رود. طراحی وکتور، صفحه بندی حرفه‌ای، طراحی چند بعدی، طراحی فونت، طراحی سایت و … را می‌توان در نرم افزار کورل دراو انجام داد. بعد از ادوبی، کمپانی کورل، در دنیای طراحی گرافیک حرف اول را می‌زند.
از جمله ویژگیهای این نرم‌افزار می‌توان به سازگاری با نسخه‌های مختلف ویندوز، مدل‌های از پیش طراحی شده، مدیریت پیشرفته، سازگار با سری آفیس مایکروسافت، پشتیبانی از 100 فرمت تصویری و کارا بودن برای طراحی بروشور، کاتالوگ، لوگو، پوستر و … اشاره کرد.
یو آی دراو (YouiDraw) یک نرم‌افزار ساده و بسیار کاربردی است. قلموهای متعددی در اختیار طراحان قرار می‌گیرد که می‌توانند طرح‌های متفاوتی را در این برنامه ایجاد کنند.
یکی دیگر از نرم افزارهای مشهور برای طراحی وکتور، gravit designer است. این نرم‌افزار را می‌توان بر روی تمامی پلتفرم‌ها از جمله وب به کار برد. ابزارهای کاملا پیشرفته و تخصصی برای طراحی برداری از ویژگیهای بارز آن است. یک داشبورد قدرتمند برای ویرایش عکس دارد.
با نرم‌افزار Inkscape می‌توانید وکتورهای گرافیکی طراحی کنید. نرم‌افزار Inkscape یک نرم‌افزار متن باز برای ساخت و ویرایش فایل‌های برداری است. این نرم‌افزار با استفاده از استاندارد W3C گرافیک برداری مقیاس پذیر با فرمت SVG می‌سازد و می‌تواند یک جایگزین رایگان برای برنامه‌های ذکرشده باشد.
همانطور که گفته شد در این نرم افزار نیز امکان ساخت وکتورهای گرافیکی وجود دارد. خروجی با پسوند SVG نیز از آن امکان پذیر است و در آن هم می شود تصویرسازی کرد و هم قابلیت ویرایش وجود دارد.
طراحان گرافیست ایده‌های اولیه خود را به صورت اتود بر روی کاغذ یا تبلت‌های طراحی شروع کنند. اما ارائه فایل‌های نهایی باید در قالب نرم‌افزارهای روز دنیا باشد. برای طراحی لوگو بهتر است که از نرم‌افزارهای گرافیکی برداری استفاده کنیم. چرا که لوگو وکتور مزیت‌های خود را به دنبال دارد.
از جمله اینکه صاحبان کسب و کار می‌توانند در تمام ابعاد و نیازمندی‌های تبلیغاتی از تصویر لوگو استفاده کنند بدون اینکه کیفیت آن حتی ذره‌ای کمتر شود. لوگویی که کوچک میشود و در طراحی کارت ویزیت به کار می‌رود و از طرفی بزرگ میشود و در بنرها و بیلبوردها جایگذاری میشود.
برای اینکه به راحتی بتوانید لوگو برداری طراحی کنید، یک دوره آموزش ایلوستریتور کار شما را راه می‌اندازد. طراحی کردن در محیط ادوبی ایلاستریتور یا کورل دراو را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
سخن پایانی
وکتورها می‌توانند موجب سادگی و سرعت در انجام پروژه‌های طراحی شوند. با استفاده از وکتورها، طراحان در زمان خود و در نتیجه هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌کنند و در عین حال، نتایجی با کیفیت بالا بدست می‌آورند.
بهره‌‌گیری از وکتور در طراحی‌های مدرن ، نقش بسیاری دارد. وکتور تقریبا خالق تمام تایپوگرافی های امروزی است. مدل‌سازی‌های سه بعدی و گرافیک‌های کامپیوتری امروز، مدیون پیشرفت و توسعه در هنر وکتور و تصویرسازی است.
سوالات متداول
چرا بهتر است در طراحی لوگو از وکتور استفاده کنیم؟
وکتورها حجم کمی داشته و مستقل از رزولوشن هستند. می‌توان آنها را بزرگ و کوچک کرد و در هر رزولوشن بدون از دست دادن جزئیات و وضوح آن تصویر را چاپ کرد.
بهترین نرم‌افزارهایی که از فایل‌های لایه باز وکتور پشتیبانی می‌کنند؟
ادوبی ایلاستریتور و کورل دراو. در صورت باز کردن فایل‌های وکتور در نرم افزار Adobe Illustrator و Corel فایل ها به صورت لایه باز اجرا می‌شوند و شما می‌توانید بدون پایین آمدن کیفیت هرگونه تغییری در فایل بدهید
نقاشی وکتور چیست؟
نقاشی برداری برای انواع مختلفی از پروژه های طراحی استفاده می شود. برای طراحی گرافیک، تصویرسازی و هنرهای دیجیتال.
وکتور در کورل چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، وکتور در کورل دراو تصویری است که با بزرگتر کردن کیفیت آن تغییر نمی کنند، همچنین با فرمت های cdr, pdf, eps, wmf ذخیره می شوند.
فرمت وکتور چیست؟
فرمت فایل های وکتور شامل ai, pdf, eps, svg می باشند.
آیا می توان وکتورها را در اینستاگرام ارسال کرد؟
اینستاگرام اجازه تصاویر برداری را نمی دهد. اگر وکتور عکس را در اینستاگرام پست کنید، به فرم های JPG یا PNG تبدیل می شوند.
بهترین نرم‌افزاهایی که از وکتور پشتیبانی می کنند کدامند؟
نرم افزار هایی مانند کورل دراو، اتوکد و ایلوستریتور از بهترین نرم افزار هایی میباشند که از وکتور پشتیبانی می کنند.
