رج واژه ای پرکاربرد در ادبیات فرش دستباف است ، اما تقریبا تمام دوستانی که ادعایی در مورد فرش دستباف دارند نحوه محاسبه رج فرش را میدانند و آنرا بیان میکنند و اما اینکه معنی رج چیست و چرا آن را در مورد فرش دستباف به کار میگیرند را در این مطلب برای شما توضیح داده ایم :
با آشنایی مختصری در مورد فرش دستباف به این مفهوم دست میابیم که رج معیار تراکم فرش دستباف هست و تعداد گره در هفت سانتی متر را رنج آن فرش می نامند. بطور مثال فرش پنجاه رج در هفت سانتی متر پنجاه گره را در خود جای داده است ، البته مرجع محاسبه رج دقیق هر فرش به هنگام چله کشی آن هست و ممکن است پس از پایین آمدن فرش از دار قالی تفاوت های ناچیزی داشته باشد. ( این تفاوت قابل صرف نظر می باشد.
با کمی تمرکز در این توضیحات سوالاتی پیش می آید.
معنی رج چیست ؟
چرا هر هفت سانتی متر مبنا و شاخص این اندازه گیری می باشد ؟
رج در لغت نامه دهخدا به معنی رده ، رسته ، و صف آمده است
برای پاسخ به سوال دوم نزد جناب آقای حاج حسین مسیله دان کاسب سر شناس و قدیمی بازار تبریز رفتیم ، تا شاید جواب سوالمان را از ایشان گرفته باشیم:
-در ایام قدیم فرش را با شاخص های قدیمی اندازه گیری میکردند بطور مثال بوسیله شاخص نیم-آرشین ( عکس) مقدار مصالح فرش و مقدار زحمتی که بافنده برای هر فرش می کشد و مقدار مزدی را که باید دریافت میکرد را به راحتی میشد محاسبه کرد . واحد آرشین به واحد های کوچک تر به اسم پونزه (پونظه) تقسیم می شد. که نصف هر پونزه با هفت درم ( کوچک ترین واحد آرشین ) برابر می باشد. بعد ها که واحد های اندازه گیری امروزی که وارد این کسب و کار شد ، با تقسیم متر بر پونزه مقدار مشخصی برای اندازه گیری تراکم فرش پدید آمد. البته به دلیل اینکه واحد های اندازه گیری قدیمی برای مناطق مختلف اختلاف اندکی داشتند مقدار محاسبه شده برای رج نیز برای جاهای مختلف اختلاف هایی داشتند، بطور مثال تراکم فرش های تبریز از مقدار هفت سانتی متر و تراکم فرش های قم و کاشان از مقدار شش و نیم سانتی متر محاسبه می شود.
منبع : وب سایت فرش لطفی
