شاید بارها این حرف‌ها را شنیده باشید و به راحتی از آن گذر کرده باشید.
اما حقیقت اینست که یک شخص مؤمن و یک شخص بی دین در این زمینه به هیچ وجه قابل مقایسه نیستند و اشتباه است اگر تنها به بررسی آمارهای جامعه دینی و غیر دینی بَسَنده کنیم.
● در واقع، اخلاق با دین و شریعت معنا و مفهوم پیدا می‌کند و بدون استفاده از وحی الهی، غیر ممکن است انسان و عقل محدودش بتوانند خیر و شر و خوبی و بدی را به درستی درک کنند؛ عقل انسانی محدودیت‌هایی دارد و هر کسی بنا به دانش، تجربه، هوای نفس و... طرز تفکّر و عقلیّت متفاوت و ویژه‌ای دارد و فراموشی، شهوت، خشم (از کوره در رفتن)، احساساتی شدن، شیفتگی و... از ویژگی‌های انسان می‌باشند که در تعقُّل، تصمیم گیری و انتخاب‌های او تأثیر مستقیمی دارند.
▪️گذشته از این‌ها، این شریعت و دین است که خوب و بد را تعیین می‌کند و بی دینی و الحاد هیچ منبعی برای تعیین آنها ندارند؛ فیلسوف ملحد، برتراند راسل، اخلاق را بر پایه ضرر و نفع پایه گذاری می‌کند و در پاسخ سؤالی چنین می‌گوید:
«سؤال: آیا شما قبول دارید که انسان در برخی موارد مرتکب عمل بد می‌شود؟
جواب (راسل): می‌فرمایید بد، من از استعمال این کلمه خوشم نمی‌آید. ممکن است بگویم کارهایی وجود دارد که زیانشان بیشتر از سود آن هاست.» [۱]
● اگر می‌بینید ملحدین و بی دینان دیگر از مفاهیمی مانند عدالت، انسانیت و... سخن می‌گویند و از برخی کارهای بد خوششان نمی‌آید، تنها نتیجه‌ی تأثیر ادیان الهی است؛ اگرچه همانطور که قبلا اشاره شد، عقل عدالت را می‌تواند دوست داشته باشد، اما نمی‌تواند تمام کارهای عادلانه و ظالمانه را تشخیص دهد!
●● حتی خود نظریه پردازان ملحد و بی دین هم به این قضیه اعتراف می‌کنند که الحاد و بی دینی نمی‌تواند مبانی اخلاقی را تبیین کند و خوب و بد را به انسان نشان دهد.
?ملحد مشهور، ریچارد داوکینز که به نوعی از رهبران معاصر الحاد بشمار می‌آید، در جریان یک گفتگو می‌گوید:
“What’s to prevent us from saying Hitler wasn’t right? I mean, that is a genuinely difficult question."
یعنی: «چه چیزی مانع می‌شود که بگوییم: [کارهای] هیتلر درست بوده؟ منظورم اینست که این سؤال دشواری است.» [۲]
در ادامه گفتگو با john lennox حقیقت این مسأله را بیشتر روشن می‌کند:
"JL: Ultimately, your belief that rape is wrong is as arbitrary as the fact that we've evolved five fingers rather than six.
RD: You could say that, yeah."
«جان لینوکس: در نهایت باور شما به اشتباه بودن تجاوز جنسی امری من درآوردی و قراردادی است، همانگونه که ما باور داریم به جای شش انگشت با پنج انگشت تکامل یافته ایم؟
ریچارد داوکینز: می‌تونید اینطور بگید، بله.» [۳]
● بنابراین در چنین تفکُّری، تنها عامل بازدارنده از جرم و شرارت، چشمان پلیس و دوربین های مداربسته است و چه بسا هر جرم و گناهی که امروزه ناپسند است، بعدها قانونی و طبیعی شوند؛ مانند همجنس بازی که در تعدادی از کشورها آزاد شده است. یا حتی رابطه جنسی با کودکان که کم کم دارد قانونی می‌شود! [۴]
▪️در دنیای ایمان و شریعت الهی این دانا و حکیم مطلق است که خیر و شر و بد و خوب را تعیین می‌کند و علاوه بر وجود مجازات دنیوی، عقوبت و مجازات اخروی نیز وجود دارد و شخص یقین دارد حتی اگر هیچ کسی هم او را نبیند، خداوند ناظر و شاهد اوست و در قیامت سزای عملش را خواهد دید.
● اما در دنیای بی دینی وقتی قیامت و سرای آخرتی نیست، حلال و حرام و خوب و بدی هم معنی ندارد.
● عبارت بسیار مشهوری در رمان برادران کارامازوف داستایوفسکی آمده است که گویای این حقیقت است:
«آخر بر سر آدم‌ها چه می‌آید، بدون خدا و زندگی جاودان؟ آن وقت دیگر همه چیز مُجاز می‌شود، می‌توانند هرکاری که دلشان خواست بکنند.» [۵]
پس تنها منبع شناخت خوب و بد و کسب اخلاق، بهره مندی از وحی الهی و کلام خالق و مدبّر حکیم و دانای جهان است و خارج از این هیچوقت نمی‌توان به فضیلت رسید؛ وقتی در دنیای الحاد انسان تنها یک پسمانده شیمیایی باشد که به زودی به طبیعت باز میگردد، دیگر ارزش‌های اخلاقی معنایی ندارد.
والسلام علیکم السلام و رحمة و برکاته
✍ ب. بادینی - ۲۸ دی ۱۳۹۹
*?منابع و مصادر:*
[۱]: جهانی که من می‌شناسم، برتراند راسل، ترجمه‌ی روح الله عباسی، ص۳۲
[۲]: https://byfaithonline.com/richard-dawkins-the-atheist-evangelist/
[۳]: https://www.bethinking.org/atheism/the-john-lennox-richard-dawkins-debate
[۴]: http://californiaglobe.com/section-2/gov-newsom-signs-bill-to-protect-sex-offenders-who-have-homosexual-sex-with-minors/
[۵]: برادران کارامازوف، فئودور داستایوفسکی، ترجمه‌ی صالح حسینی، ج۲ ص۸۲۸؛ انتشارات ناهید
❂•°•°•°•↝?↜•°•°•°•❂
تحقیق کنید و مطالعه داشته باشید تا حلاوت و شیرینی دانش را بچشد.
