اقتصاد رفتاری و بازار رمز ارزها (۲/۴)

بخش دوم: جذابیت رمز ارزها و اقتصاد رفتاری

شیفتگی با رمز ارزها

رمز ارزهایی مانند بیت‌کوین و اتریوم، توجه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را به خود جلب کرده‌اند. از تیترهایی که درباره میلیونر شدن افراد در یک شب میبینیم تا وعده دنیای مالی غیرمتمرکز، رمز ارزها داستانی را ارائه می‌دهند که هم هیجان‌انگیز و هم انقلابی است. اما چه چیزی این شیفتگی را به وجود می‌آورد؟ اقتصاد رفتاری دلایل زیادی در مورد اینکه چرا این دارایی‌های دیجیتال توجه و سرمایه‌گذاری زیادی را به خود جلب می‌کنند، ارائه می‌دهد.

عوامل روانشناختی کلیدی که جذابیت را تقویت می‌کنند

1. ترس از دست دادن (FOMO):

فومو به اضطراب ناشی از عقب ماندگی از یک رویداد هیجان‌انگیز یا جالب که در جای دیگری در حال رخ دادن باشد اشاره دارد، و اغلب از طریق پست‌هایی که در رسانه‌های اجتماعی مشاهده می‌شود برانگیخته می‌شود. در اصطلاح مالی، فومو زمانی رخ می‌دهد که سرمایه‌گذاران احساس می‌کنند باید یک دارایی را بخرند(یا بفروشند) تا از سودهای(ضررهای) بالقوه‌ای که دیگران تجربه می‌کنند، جا نمانند.

افزایش سریع ارزش رمز ارزها باعث ایجاد این ترس در میان سرمایه‌گذاران می‌شود که آن‌ها در حال از دست دادن یک فرصت بزرگ هستند. این ترس توسط پوشش رسانه‌ای، اینفلوئنسرها و داستان‌های موفقیت افرادی که بازدهی قابل توجهی دیده‌اند، تقویت می‌شود. اقتصاد رفتاری توضیح می‌دهد که فومو منجر به رفتار گله‌ای می‌شود، جایی که مردم صرفاً به این دلیل دارایی‌هایی را می‌خرند که دیگران این کار را می‌کنند، نه لزوماً به دلیل تحلیلی منطقی از ارزش آن دارایی.

2. سوگیری اعتماد به نفس بیش از حد (Overconfidence Bias):

سوگیری اعتماد به نفس بیش از حد یک سوگیری شناختی است که در آن افراد دانش، توانایی‌ها یا دقت اطلاعات خود را بیش از حد ارزیابی می‌کنند. این موضوع اغلب منجر به ریسک‌پذیری بیش از حد افراد می‌شود.

بسیاری از سرمایه‌گذاران در حوزه رمز ارزها، به ویژه کسانی که از معاملات اولیه خود سود کرده‌اند، ممکن است به این باور رسیده باشند که درک بهتری از بازار دارند. این اعتماد به نفس بیش از حد می‌تواند باعث شود که آن‌ها ریسک‌های موجود را نادیده بگیرند و در دارایی‌های ناپایدار بیش از حد سرمایه‌گذاری کنند و احتمال ریزش های بازار را دست کم بگیرند. در بازار رمز ارزها، جایی که قیمت‌ها می‌تواند در عرض چند لحظه نوسان زیادی را تجربه کند، اعتماد به نفس بیش از حد می‌تواند به شدت خطرناک باشد.

3. جذابیت نوآوری و جدید بودن:

انسان‌ها به طور طبیعی به ایده‌های جدید و نوآورانه جذب می‌شوند. تازگی یک محصول یا مفهوم می‌تواند یک انگیزه قابل توجه باشد و افراد را به تعامل بیشتر با آن وا دارد.

رمز ارزها نمایانگر یک مرز جدید در فناوری و امور مالی هستند. وعده فناوری بلاکچین، قراردادهای هوشمند، و سیستم‌های غیرمتمرکز به تمایل انسانی برای نوآوری و پیشرفت می‌پردازد. این جذابیت و تازگی اغلب باعث می‌شود سرمایه‌گذاران بدون درک کاملی از فناوری یا خطرات مرتبط، وارد بازار رمز ارزها شوند.

4. کمیابی و ارزش ادراک شده:

اثر کمیابی یک سوگیری شناختی است که باعث می‌شود افراد به چیزهایی که کمیاب هستند، ارزش بیشتری بدهند. هنگامی که یک آیتم به صورت محدود در دسترس تلقی می‌شود، تقاضا برای آن اغلب افزایش می‌یابد.

برای مثل بیت کوین ، با عرضه کل 21 میلیون واحد باعث ایجاد تصوری از کمیابی می‌شود. این کمیابی اغلب در بازاریابی و بحث‌ها درباره بیت‌کوین برجسته می‌شود و باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران باور کنند که ارزش این دارایی با افزایش تعداد افرادی که وارد بازار می‌شوند، افزایش خواهد یافت. اثر کمیابی می‌تواند افراد را وادار کند که از ترس این که ممکن است بعداً قادر به خرید آن نباشند، سرمایه‌گذاری کنند.

دام‌های رفتاری در بازار رمز ارزها

جذابیت روانشناختی رمز ارزها می‌تواند به چندین دام رفتاری منجر شود، جایی که سرمایه‌گذاران تصمیم‌هایی غیرمنطقی بر اساس احساسات و سوگیری‌های شناختی می‌گیرند، نه منطق و تحلیل. درک این دام‌ها می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و از مشکلات رایج در دنیای ناپایدار دارایی‌های دیجیتال اجتناب کنند.

1. اثر دنباله‌رو یا واگنی (The Bandwagon Effect):

اثر دنباله‌رو زمانی رخ می‌دهد که افراد کاری را صرفاً به دلیل این که دیگران در حال انجام آن هستند، انجام می‌دهند، صرف‌نظر از اعتقادات خود، که ممکن است آن را نادیده بگیرند یا نادیده گرفته شود.

بسیاری از سرمایه‌گذاران جدید صرفاً به این دلیل وارد بازار رمز ارزها می‌شوند که دیگران نیز همین کار را می‌کنند. این رفتار می‌تواند قیمت‌ها را به‌طور مصنوعی بالا ببرد و حباب ایجاد کند، جایی که قیمت یک رمز ارز بسیار بیشتر از ارزش ذاتی آن است. زمانی که حباب می‌ترکد، کسانی که بر اساس اثر دنباله‌رو سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اغلب دچار ضررهای قابل توجهی می‌شوند.

2. نظریه احمق بزرگتر:

این نظریه نشان می دهد که افراد می‌توانند با خرید دارایی‌های با قیمت بیش از حد ارزش‌گذاری شده، به خلق پول بپردازند به شرطی که بتوانند فرد دیگری (یک "احمق بزرگتر") را پیدا کنند که حاضر باشد برای آن دارایی قیمت بالاتری بپردازد.

در دوران افزایش سریع قیمت‌ها، برخی از سرمایه‌گذاران رمز ارزها را نه بخاطر باور به ارزش بلندمدت آن، بلکه چون معتقدند می‌توانند آن را با قیمت بالاتری به یک سرمایه‌ گذار دیگر بفروشند، می خرند. این ذهنیت سوداگرانه به ایجاد حباب‌های بازار کمک می‌کند و می‌تواند زمانی که قیمت‌ها در نهایت تصحیح می‌شوند، منجر به ضررهای قابل توجهی شود.

3. سوگیری تاییدی (Confirmation Bias):

سوگیری تاییدی تمایل به جستجو، تفسیر و یادآوری اطلاعات به گونه‌ای است که باورها یا نظریات قبلی فرد را تایید کند.

سرمایه‌گذاران اغلب به دنبال اخبار، داده‌ها و نظراتی هستند که دیدگاه‌های مثبت آن‌ها درباره یک رمز ارز خاص را تقویت می‌کند، در حالی که اطلاعات منفی را نادیده می‌گیرند یا کم‌اهمیت می‌شمارند. این سوگیری می‌تواند آن‌ها را از گرفتن تصمیمات عینی باز دارد و خطر حفظ یک سرمایه‌گذاری ناموفق برای مدت طولانی را افزایش دهد.

در ادامه…

همان طور که تا اینجا اشاره شد، جذابیت ارزهای دیجیتال عمیقاً در روانشناسی انسان ریشه دارد. درک سوگیری‌های شناختی و عوامل احساسی که بر رفتار سرمایه‌گذاران تأثیر می‌گذارد، می‌تواند بینش‌های ارزشمندی درباره این که چرا بازار رمز ارزها به این شکل عمل می‌کند، ارائه دهد.

در بخش سوم ، به پدیده حباب‌ها و سقوط‌های بازار در بازار رمز ارزها می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم که چگونه اقتصاد رفتاری می‌تواند این نوسانات شدید را توضیح دهد و سرمایه‌گذاران از رویدادهای گذشته چه می‌توانند بیاموزند تا به طور موثرتری در این بازار پویا عمل کنند.