در دنیای ناپایدار امروز که در آن شاهد مشکلات روحی و روانی غیر قابل پیش‌بینی هستیم، استفاده از کوچینگ می‌تواند انسان را در مقابل مشکلات و چالش‌های پیش آمده موفق‌تر کند و کوچینگ می‌تواند به بهبود سلامت معنوی او کمک شایانی کند.
برای آنکه بتوانیم به درک درستی از مفهوم کوچینگ و ارتباط آن با سلامت معنوی برسیم لازم است تعریفی از این دو مفهوم ارائه کنیم.
به صورت خیلی ساده می‌توان گفت کوچینگ coaching به فرآیندی گفته می‌شود که عملکرد و کارآیی فرد را بهبود می‌بخشد و اغلب بر وضعیت کنونی تمرکز دارد تا این که بخواهد به گذشته یا آینده بپردازد.
در تعریف کوچینگ coaching اینگونه بیان می‌شود که فرایند کوچینگ، یک فرایند خلاق و انعطاف‌پذیر است که باعث می‌شود تفکر فرد مراجعه‌کننده به کوچ (coach) دچار تزلزل شود و نگاه و بینش از پیش تعریف شده در ذهن مراجعه کننده با تغییراتی مواجه گردد و یک بینش و ایده جدید در ذهن فرد را در پی خواهد داشت.
در حقیقت کوچ تلاش می‌کند در فرایند کوچینگ، فرد را در رسیدن و دستیابی به اهداف خود راهنمایی نماید. بنابراین کوچ باید شخصی با تجربه و دارای صلاحیت‌های لازم برای مربیگری باشد و با تکنیک‌ها و سبک‌های مناسب برای رشد و پیشرفت آشنایی داشته باشد.
بر اساس تعریف فدراسیون جهانی کوچینگ یا ICF (که در حال حاضر معتبرترین مرکز در حوزه کوچینگ به شمار می‌رود) کوچینگ نه یک روش درمانی بلکه مشاوره و برنامه‌ریزی در جهت توسعه فردی برای رساندن فرد به هدف مورد نظر است که در واقع افزایش اعتماد به نفس، خودباوری، خودشناسی و افزایش سطح درک و آگاهی فردی را می‌توان از مهم‌ترین دستاورد‌های کوچینگ به شمار آورد.
کوچینگ در شاخه‌های مختلف وجود دارد که به صورت کلی به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شود:
کوچینگ فردی و کوچینگ توسعه فردی
کوچینگ کسب و کار (بیزینس کوچینگ)
کوچینگ رهبری و کوچینگ مدیران
کوچینگ زندگی (لایف کوچینگ)
کوچینگ عملکردی
کوچینگ فروش
کوچینگ سازمانی
کوچینگ تحصیلی
در طبقه‌بندی ذکر شده که هر کدام شامل زیر مجموعه‌های متعددی هستند آنچه که به موضوع این نوشتار مرتبط است به کوچینگ فردی personal coaching باز می‌گردد که بخش قابل توجهی از فعالیت‌های کوچینگ معطوف به حوزه سلامت و به خصوص سلامت روحی و معنوی است. که برای آن که بهتر بتوانیم ارتباط کوچینگ با سلامت معنوی را درک کنیم باید به تعریف کوچینگ فردی یا کوچینگ توسعه فردی بپردازیم
کوچینگ فردی که با نام‌هایی مثل کوچینگ توسعه فردی، کوچینگ رشد فردی یا کوچینگ تحول فردی و برنامه‌های توسعه فردی نیز شناخته می‌شود، در حقیقت زیر شاخه کوچینگ زندگی محسوب می‌شود که بر روی رشد و توسعه فردی تمرکز دارد. این نوع از کوچینگ به افراد کمک می‌کند تا بتوانند اهداف خود را در زندگی شناسایی کنند و به آن‌ها دست یابند. کوچینگ فردی در همه رده‌های سنی قابل اجرا است و امروزه به سه دسته اصلی کوچینگ والدین، کوچینگ نوجوانان، کوچینگ کودکان که همگی تحت عنوان کوچینگ فرزندپروری یا کوچینگ تربیت فرزند قرار دارد، طبقه‌بندی می‌شود.
گفتنی است توسعه فردی مبحث بسیار گسترده ای است و تمامی فعالیت هایی را در برمی‌گیرد که فرد به واسطه آن‌ها می‌تواند استعدادها، توانمندی ها، پتانسیل ها و نقاط قابل بهبود خود را بهتر بشناسد و نباید تصور شود رشد و توسعه فردی به سرعت به دست می‌آید. باید توجه داشت که توسعه فردی فرآیندی مستمر و همیشگی است که برای رسیدن به آن باید به صورت منظم و زیر نظر کوچ برنامه‌ریزی کرد.
کوچینگ سلامت یا مربیگری سلامت به مردم کمک می کند تا برای بهبود سلامت و تندرستی خود یک سری تغییرات رفتاری ایجاد کنند. این تغییرات می‌تواند از تغییرات جسمی و فیزیکی آغاز شود و به تغییرات روحی و معنوی ختم شود. تغییر در عادات بد غذایی، یا استفاده از خوردنی‌هایی که می‌تواند به جسم انسان آسیب بزند تا تغییر در افکار و نگرش‌های سلبی و منفی که آثار مخربی بر روان و ذهن انسان دارد تا انجام برنامه‌های منظمی مانند مراقبه یا دعا و اهتمام به واجبات دینی که می‌تواند به سلامت معنوی انسان کمک قابل توجهی کند. در کشورهای توسعه یافته که دین در آن نقش نهادی ندارد برنامه‌هایی را برای بهبود سلامت معنوی طراحی کرده‌اند که این برنامه‌ها برای کمک به یک افرادی است که اهداف یا خواسته‌های خود را شناسایی کرده و آماده تغییر هستند.
فرایند کوچینگ در صورتی که با همراهی یک کوچ آموزش‌دیده و با تجربه انجام شود می‌تواند در تمامی ابعاد زندگی فرد تأثیر مثبت بگذارد. علاوه بر نکات گفته شده فرایند کوچینگ شامل مزیت‌های زیر است:
افزایش توانایی حل مسأله، هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی و مدیریت زمان
افزایش اعتماد به نفس در افراد با شناخت نقاط قوت و ضعف خود
آموزش و یادگیری
بهبود برقراری روابط
افزایش مسئولیت‌پذیری، تصمیم‌گیری مؤثر
برقراری تعادل در زندگی
در پایان باید یادآور شد که مفهوم کوچینگ و مفاهیم نوینی از این دست توسط افراد ناآگاه و سودجو به عنوان یک مفهوم گول زننده در ایران رایج شده است که خیلی‌ها تلاش می‌کنند با لفاظی و استفاده از نمد این مفاهیم کلاهی برای خود بسازند که ناگفته پیدا است همواره باید مراقب این گونه سودجویی‌ها بود.
