یکی از مهم ترین اقدامات در ساخت یک ساختمان، ایجاد و اجرای استاندارد خطوط لوله است. کسانی که دوره های آموزشی دیده اند، قادر به انجام این کار هستند. چرا که لوله کشی ساختمان از حساسیت بالایی برخوردار است و یکی از فاکتورهای ایمنی بنا به آن وابسته است.
دوره آموزش لوله کشی ساختمان یکی ازجامع ترین دوره ها برای یادگیری شغل لوله کشی ساختمان به همراه تمام استاندارد و تکنیک های به روز در این حرفه است. اما به صورت کلی در هر ساختمان، سیستم های لوله کشی برای اهداف اولیه زیر طراحی شده اند:
1. برای تامین آب در همه جای ساختمان
2. برای دفع آب باران از سطح زمین
3. برای دفع آب از فلاش تانک ها، سینک های آشپزخانه و ...
4. برای تخلیه فاضلاب شهری
انواع اصلی لوله هایی که در بازار برای اهداف ذکر شده در بالا موجود است به شرح زیر است.
· لوله و اتصالات چدنی
· لوله های پلاستیکی یا PVC
· لوله های فولادی گالوانیزه (GI).
· لوله های ظروف سنگی
· لوله های آزبست سیمان (AC).
· لوله های بتنی
1. لوله های چدنی
لوله ها و اتصالات چدنی عمدتاً برای طراحی سیستم های دفع خاک و آب باران استفاده می شود. این لوله ها با فرآیند ریخته گری شن و ماسه و یا با ریسندگی ساخته می شوند.
لوله های شن و ماسه ریخته گری با ریختن چدن مذاب در قالب های ماسه ای که به صورت عمودی نصب شده اند ساخته می شوند. آنها در 1.5، 1.8 و 2 متر طول و 5 و 6 میلی متر ضخامت موجود هستند.
لوله های تابیده شده با ریختن چدن خاکستری مذاب در یک قالب گردان آب سرد می شود و لوله بدون درز به طول تا 3 متر با ضخامت کمتر از لوله های ریخته گری شن و ماسه تولید می شود.
2. لوله های پلاستیکی یا PVC
3 نوع لوله پلاستیکی رایج در بازار موجود است که در زیر آورده شده است.
1. لوله های PVC غیر پلاستیک (UPVC) یا صلب برای استفاده با آب سرد
2. لوله های PVC پلاستیکی که با افزودن لاستیک پلاستیکی می شوند. نسبت به لوله های UPVC استحکام کمتر و دمای کار پایین تری دارد.
3. لوله های پی وی سی کلردار (CPVC) که می توانند دمای بالاتر تا 1200 را تحمل کنند (برای حمل آب گرم استفاده می شود)
برای لوله های مورد استفاده در سیستم های تخلیه خاک و فاضلاب، ضخامت دیوار بزرگتر از ضخامت دیوار مورد استفاده برای زهکشی سقف خواهد بود.
لوله های پی وی سی سخت برای توزیع آب با دمای کمتر از 450 درجه سانتیگراد استفاده می شود.
در دمای بالاتر، استحکام لوله ها کاهش می یابد. به طور مشابه اشعه ماوراء بنفش نور خورشید و همچنین تغییرات مکرر دما باعث کاهش عمر لوله های PVC می شود.
این لوله ها گرانتر از لوله های AC هستند اما ارزان تر از لوله های GI هستند.
3. لوله های فولادی گالوانیزه (GI).
لوله های GI از لوله های فولادی ساخته می شوند. فرآیند گالوانیزه پوشش نازکی از روی را رسوب می دهد که از آن در برابر خوردگی محافظت می کند.
بسته به ضخامت فلز در گریدهای سبک، متوسط و سنگین موجود هستند. برای لوله 15 میلی متری GI، ضخامت ها برای گریدهای سبک، متوسط و سنگین به ترتیب 2.0، 2.65 و 3.25 است. به طور کلی از لوله های درجه متوسط برای لوله کشی داخلی ساختمان استفاده می شود.
این لوله ها اگر آب شور را حمل کنند یا در بتن آهکی و آجرکاری پنهان شده یا در زیر زمین مدفون شوند، به راحتی خورده می شوند. این لوله ها از لوله های پی وی سی گرانتر هستند.
4. لوله های ظروف سنگی
این لوله ها به صورت قطرهای داخلی 10 میلی متر تا 600 میلی متر با ضخامت های 12 میلی متر تا 43 میلی متر می باشد. یک لوله سنگی خوب باید هنگام ضربه زدن با یک چکش سبک، لحن واضحی بدهد.
این لوله ها به طور گسترده به عنوان لوله های زهکشی زیرزمینی در ساختمان های کم هزینه استفاده می شود. معمولاً این لوله‌ها بر روی یک بستر یکنواخت بتن قرار می‌گیرند و طبق مشخص‌شده برای تخمگذار در انواع مختلف خاک‌ها تحت درمان قرار می‌گیرند. اما اجرای این لوله ها به کارگران مجرب و سرپرست خوب نیاز دارد. بنابراین لوله های PVC در بسیاری از نقاط به این لوله ها ترجیح داده می شوند. این لوله ها ارزان هستند.
5. لوله های آزبست سیمان (AC)
از این لوله ها برای تخلیه آب باران از پشت بام ها، خاک و زباله ها و همچنین تهویه استفاده می شود. آنها در دو پروفیل ارائه می شوند - یکی با مهره در اطراف سوکت (WB) و دیگری بدون مهره در اطراف سوکت (WOB). نوع دوم شایع تر از نوع اول است. طول لوله ها 3 متر است. عیب اصلی این لوله ها سنگین بودن و به راحتی شکستن آنهاست. این لوله ها ارزان تر از لوله های PVC هستند.
6. لوله های بتنی
لوله های غیر مسلح با قطرهای کوچک و همچنین لوله های بتنی تقویت شده و پیش تنیده با قطرهای بزرگ برای تامین آب و سایر مصارف موجود می باشد. لوله های بتنی غیر مسلح کوچک برای زهکشی آب باران بسیار استفاده می شود. لوله های با قطر بزرگ معمولا برای کارهای عمده تامین آب استفاده می شود.
منبع: آموزشگاه فن آموزان
