مقایسه سامانه‌های برگزاری کلاس مجازی
قرار است چه چیزهایی را مقایسه کنیم؟
در این نوشتار تلاش می‌کنیم تا به یکی از مهم‌ترین سوالات در دنیای آموزش مجازی پاسخ بگوییم. مشکلی که بسیاری را درگیر کرده و شاید خیلی از افراد را در انتخاب بهترین راهکار به دردسر انداخته است و آن انتخاب مناسب‌ترین راهکار در دنیای آموزش مجازی هست.
بعد از شروع کرونا، سرویس‌های مربوط به آموزش مجازی به شدت در کشورهای دنیا و طبیعتا در ایران رشد داشتند. هر چند این رشد خیلی خوب بود، اما مخاطب رو به شدت در انتخاب راهکار مناسب دچار چالش کرد.
در ابتدا، سامانه‌های موجود در بازار را به 3 گروه تقسیم بندی می‌کنیم و سپس به بررسی مزایا و معایب هر یک می‌پردازیم.
گروه 1: گروه سامانه‌های ویدئو کنفرانس
بعد از شیوع کرونا بسیاری از مراکز آموزشی و مدارس اقدام به استفاده از این مجموعه راهکارها کردند و شرکت‌های متعددی شروع به ارائه این خدمات نمودند.
هر چند که این نرم افزارها ذاتا برای جلسات مجازی مورد استفاده قرار می‌گیرند با این حال مورد اقبال کاربران ایرانی واقع شده‌اند. اما باید توجه داشت که نباید از این سامانه‌ها انتظار داشت که به عنوان یک سیستم مدیریت یادگیری یا همان LMS عمل کنند.
در واقع اینها فقط بخش کلاس آنلاین از LMS هستند در حالیکه یک سیستم LMS پروفایل محور بوده و می‌تواند به عنوان یک مدرسه مجازی کلیه نیازهای آموزشی یک مدرسه یا مرکز آموزش را پوشش دهد.
باید گفت که در صورت تهیه سرویس ویدئو کنفرانس نیاز است که بخش‌های دیگر نیاز آموزشی به صورت جداگانه تهیه گردد. مواردی همچون ارسال و دریافت تکالیف، آزمون‌ها، حضور و غیاب و...
در ادامه به مقایسه برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های 3 سامانه اسکای روم، ادوب کانکت و بیگ بلو باتن می‌پردازیم:
گروه 2: سامانه‌های LMS یا سیستم مدیریت یادگیری
باید توجه داشت که مودل به عنوان یک LMS می‌تواند با انواع سامانه ویدئویی سازگار شود. سامانه‌هایی همچون بیگ بلوباتن، ادوب کانکت، زوم و....
مودل سامانه منحصر به فردی با تمامی امکانات مورد نیاز یک مرکز آموزش است. امکاناتی همچون:
به 2 روش می‌توان از امکانات مودل در مرکز آموزش استفاده کرد:
1. نصب و پیکربندی بر روی سرورهای مرکز آموزش
2. استفاده از بستر ابری و از پیش آماده شده
1. نصب و پیکربندی بر روی سرورهای مرکز آموزش
برای استفاده از روش اول نیاز است که مرکز آموزش اقدام به تامین زیرساخت های خود (سرور، پهنای باند، اینترنت مناسب) متناسب با تعداد افراد مرکز آموزش نماید. سپس جهت نصب و راه اندازی و پشتیبانی مودل و بیگ بلوباتن پیمانکار مورد نظر را یافته و جهت عقد قرارداد اقدام نمایید.
مزایا: مهم‌ترین حسن این روش، امکان شخصی‌سازی انحصاری کلیه ویژگی‌ها و امکانات برای مرکز آموزش است. که باید در کنار معایب و هزینه‌های آن بررسی شود.
معایب: 1. بزرگترین عیب در این روش هزینه‌های مربوط به تامین زیرساخت و پیاده‌سازی و نگهداری آن است. با این که Moodle و BigBlueButten هر دو بازمتن هستند، با این حال پیاده‌سازی آنها جهت استفاده برای مرکز آموزش پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد و مهم‌تر آنکه برای بهره‌وری از یک سرویس پایدار نیاز است که حتما سخت‌افزار متناسب با تعداد کاربر تامین گردد.
2. ایراد دیگر این روش تغییرات در تعداد کاربران است. در صورت کاهش یا افزایش تعداد کاربران، سخت افزار می‌تواند تغییر پیدا کند و از همان ابتدا نمی‌توان یک سخت‌افزار گران را خریداری کرد.
3. ایراد سوم هزینه‌های نگهداری مودل و بیگ بلوباتن است. مودل ذاتا نرم افزار پیچیده و مملو از تنظیمات متعدد است که می‌تواند کاربران را دچار سردرگمی کند و در طول زمان نیازهای کاربران می‌تواند تغییر نماید. از همین رو در صورت نصب این سامانه در سازمان لازم است که حتما هزینه‌های پشتیبانی آن جداگانه در نظر گرفته شود.
2. استفاده از LMS بر روی بستر ابری و از پیش آماده شده:
منظور از نسخه ابری به زبان ساده این است که شرکت ارائه دهنده LMS کلیه نصب، راه اندازی‌ها و تنظیمات عمومی را از قبل داخل نرم افزار انجام داده است. از همین رو دیگر شما هیچ دغدغه‌ای بابت نصب و پیاده‌سازی سیستم نرم افزاری نخواهید داشت. همچنین هیچ هزینه‌ای بابت خرید تجهیزات سخت افزاری نمی‌کنید و نگران استخدام نیرو برای پشتیبانی فنی از سیستم نیستید.
آیا LMS ابری نیاز به نصب و راه‌اندازی دارد؟
خیر. LMS ابری یک کلاس، هیچ نیازی به نصب و راه اندازی ندارد که به این معنی است که شما می‌توانید مرکز آموزش خود را ایجاد کنید و در همان لحظه آموزش خود را شروع کنید.
سامانه LMS ابری چگونه هزینه‌های من را کاهش می‌دهد؟
در مدل ابری شما ماهیانه حق اشتراک خرید می‌کنید یعنی برای دسترسی به نرم‌افزار، شما هزینه اشتراک پرداخت می‌کنید تا دسترسی به نرم‌افزار را به دست آورید. علاوه بر این، مدل ابری به شما این امکان را می‌دهد که همیشه نیاز فعلی خود را در نظر بگیرید و مناسب اندازه فعلی خود هزینه کنید.
شما نیاز به خرید سخت افزار و سرور ندارید. هزینه‌ای بابت نصب و راه‌اندازی پرداخت نمی‌کنید و نگران پشتیبانی نیستید.
آیا LMS ابری توسعه پذیر است؟
فرض کنید که بعد از توسعه مرکز آموزش یا مدرسه مجازی خود و گرفتن بازخورد مثبت از کسب و کارتان تعداد دانش پذیران بسیار زیاد شده است. شما دغدغه این را ندارید که سخت افزار و زیرساخت خود را توسعه دهید. فقط کافی است با چند کلیک، پکیج بزرگ‌تری را انتخاب کنید و کاربران خود را بیشتر کنید.
آیا امکان تعریف ساعت مشخصی از کلاس آنلاین، تعداد مشخص کاربر در هر کلاس درس، طول کلاس، میزان حجم مصرفی، ضبط کلاس و... وجود دارد؟
بله. به ازای هر مرکز آموزش به طور جداگانه وجود دارد.
آیا امکان تخصیص تم اختصاصی و لوگو مرکز آموزش وجود دارد؟
بله این امکان وجود دارد.
آیا امکان تعریف نام اختصاصی سایت به نام مرکز آموزش وجود دارد؟
بله. این امکان وجود دارد که عنوان سایت مرکز آموزش به سیستم LMS ابری یک کلاس تخصیص داده شود.
آیا LMS ابری توسعه پذیر است؟
فرض کنید که بعد از توسعه مرکز آموزش یا مدرسه مجازی خود و گرفتن بازخورد مثبت از کسب و کارتان تعداد دانش پذیران بسیار زیاد شده است. شما دغدغه این را ندارید که سخت افزار و زیرساخت خود را توسعه دهید. فقط کافی است با چند کلیک، پکیج بزرگ‌تری را انتخاب کنید و کاربران خود را بیشتر کنید.
معایب: از معایب سامانه های ابری این است که برخی تغییرات بنیادی، بر روی همه مراکز اعمال می شود. هر چند همانطور که در سوال آخر در بخش بالا اشاره شد این بخش‌ها نیز به صورت جداگانه برای هر مرکز قابل تعریف است.
گروه 3: سامانه‌های پیام رسان
در واقع نمی‌توان پیام رسان‌ها را سامانه‌هایی برای آموزش مجازی در نظر گرفت. هر چند در ایران از ابتدای کرونا، واتساپ (Whatsapp) به عنوان مهم‌ترین بستر آموزش مورد استفاده قرار گرفت.
با اینکه پیام رسان‌ها سهل الوصول هستند و واتساپ بر روی تلفن همراه اکثر کاربران نصب است، با این حال نمی‌توان انتظار یک سیستم مدیریت یادگیری را از آن داشت.
یک سیستم مدیریت یادگیری، سامانه جامعی است که از ابتدا تا به انتها کلیه فعالیت‌های دانش آموز را رصد می کند و بر اساس تعاریف معلم برای آنها نمره در نظر می‌گیرد. LMS یک سیستم یکپارچه است که ذاتا جهت آموزش از راه دور طراحی شده است و بخش پیام رسان، فقط یکی از ماژول‌های آن است.
معایب:
