انواع متعددی از آلاینده‌ها در اثر فعالیتهای طبیعی و مصنوعی ناشی از فعالیتهای بشر که در زمین انجام می‌گیرد، وارد اتمسفر می‌گردند، بنابراین بطور کلی آلودگی هوا به معنی حضور یک ماده خارجی در هواست. بر اساس یکی از تعاریف، مفهوم آلودگی هوا بدین صورت بیان می‌گردد.
آلودگی هوا عبارتست از وجود هر نوع آلاینده اعم از جامد، مایع، گاز و یا تشعشع پرتوزا و غیرپرتو زا در هوا به تعداد و در مدت زمانیکه کیفیت زندگی را برای انسان و دیگر جانداران به خطر انداخته و یا به اموال و تجهیزات خسارت وارد آورد. با توجه به هویت آلاینده های شهری، آلاینده های پارکینگ و آلاینده های موجود در تونل، تمرکز اصلی در این بخش بر روی گاز های آلاینده خواهد بود.
مؤسسه حفاظت از محیط زیست آمریکا EPA، شش آلاینده اصلی را به عنوان معیار انتخاب نموده و اینها را به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم کرده است. آلاینده‌های اولیه موادی هستند که از منابع مستقیماً به هوای محیط وارد می‌شوند و شامل پنج آلاینده منواکسیدکربن (CO)، دی‌اکسیدنیتروژن (NO2)، دی‌اکسیدگوگرد (SO2)، ذرات معلق با قطر کمتر از 10 میکرون (PM-10) و سرب -Pb می‌باشد. آلاینده‌های ثانویه به موادی اطلاق می‌شود که در اثر فعل و انفعالات موجود در هوای اطراف زمین بوجود می‌آید و در این گروه می‌توان از ازن (O3) نام برد. در این مطالب و مطالب بعدی به بررسی اثرات آلاینده های اولیه پرداخته می شود و سیستم تهویه نیز بر مبنای رقیق سازی این گازها طراحی خواهد شد.
برای مطالعه توضیحات اجمالی در خصوص گازهای آلاینده بر روی این نوشته کلیک نمائید.
منو اکسید کربن گازی بی رنگ و بی بو ولی بسیار سمی است. منبع اصلی تولید این گاز موتورهای احتراق داخلی و تجهیزاتی است که به کمک احتراق کار می کند. گاز منواکسید کربن در هوای آزاد و به مقدار کم، زندگی بیماران قلبی و ریوی را به خطر می اندازد و در افراد سالم باعث سردرد، سرگیجه، خستگی زیاد و تحریک اعصاب می شود. استنشاق این گاز در محیط های در بسته و سقف دار، به خصوص تونلها، سوله ها و کارخانجات در زمان طولانی و با غلظت بالا حتی می تواند باعث خفگی و مرگ می شود. در حالت کلی سرعت ترکیب شدن منو اکسید کربن با هموگولوبین خون 200 برابر سریعتر از اکسیژن بوده و تولید کربوکسی هموگلوبین می کند. منوکسید کربن نه تنها با اتصال به هموگلوبین مانع چسبیدن اکسیژن به آن می شود، بلکه از آزاد شدن اکسیژن از اکسی-هموگلوبین باقیمانده نیز جلوگیری خواهد نمود .
به این ترتیب پس از استنشاق منو اکسیدکربن نسوج بدن با کمبود اکسیژن روبرو شده و اعضای حیاتی بویژه قلب آسیب می بیند، گذشته از این منواکسیدکربن - CO خود به طور مستقیم نیز به سلولهای قلب آسیب رسانده و به روند تنگی عروق سرعت می بخشد.
یکی از مهمترین مواردی که موجب خطرناک شدن گاز CO یا همان منوکسید کربن می شود، بی بی بودن و بی رنگ بودن آن است. به همین دلیل در بسیاری از مواردی که متاسفانه افراد در مجاورت بخاری های گازی جان خود را از دست می دهند، علت مرگ استنشاق گاز منو کسید کربن است. بر خلاف منوکسید کربن، گاز دی اکسید کربن به دلیل دارا بودن طعم ترش (خاصیت اسیدی) نسبت به منو اکسید کربن قابل تشخیص است.
به همین دلیل که عبارت است از عدم امکان شناسایی از روی رنگ یا بو، به گاز منو اکسید کربن لقب قاتل خاموش را نیز داده اند.
