گرانروی یا ویسکوزیته(Viscosity) به زبان ساده، معادل غلظت مایع در نظر گرفته می شود. همانطور که میدانید سیال(مایع یا گاز) تنش برشی تحمل نمی کند. به همین خاطر درصورتیکه نیرویی غیر عمودی بر سطح مایع وارد شود، حرکت را در مایع ایجاد می کند. مقدار Viscosity برابر تنش برشی تقسیم بر سرعت جابجایی سیال می باشد. با افزایش دمای مایعات، ویسکوزیته کم شده و حرکت آنها روانتر خواهد شد. البته در گازها، با بالا رفتن دما، گرانروی زیاد می شود و حرکت آنها نیاز به نیروی بیشتری دارد.
ما به صورت کلی دو نوع گرانروی داریم.
گرانروی دینامیک یا همان ویسکوزیته مطلق، برابر است با مقاومت یک سیال در مقابل نیرو سطحی. به عبارت دیگر هرچقدر یک سیال(مایع یا گاز) سخت تر حرکت کند، گرانروی بالاتری دارد. به عنوان مثال عسل یا خمیر در مقابل حرکت بیشتر مقاومت می کنند.
فرمول ویسکوزیته دینامیک برابر است با
البته مقدار نیرو تقسیم بر مساحت، معادل تنش خواهد بود. بنابر این ویسکوزیته دینامیک معادل تنش برشی تقسیم بر سرعت حرکت مایع یا گاز می باشد.
واحد گرانروی دینامیک پویز یا پواز نام گذاری شده است.
از نظر واحدهای اصلی، فرمول گرانروی و ویسکوزیته را با عبارتM.L-1.t-1 می توانیم تعریف کنیم. در سیستم یکای متریک، گرانروی یا ویسکوزیته را با (Poise) یا پویز نشان میدهیم. واحد کوچکتر گرانروی یک صدم آن است که با سانتی پویز(Centipoise) تعریف می شود. در فرمول زیر، واحد پوز را از نظر ابعاد توضیح داده ایم.
1 P = 1 g * cm-1 * s-1
در سیستم بین المللی اس آی(SI) واحد ویسکوزیته، معادل با 10 پوز و یا 1000 سانتی پوز است.
گرانروی سینماتیک(kinematic viscosity) از تقسیم ویسکوزیته دینامیک بر چگالی بدست می آید.
واحد kinematic viscosity، استوکس(stokes) نام دارد. البته برای راحتی در محاسبات، واحد استوکس را به صد قسمت تقسیم کرده و آنرا سانتی استوکس می نامند.
دانستن مقدار چگالی و ویسکوزیته مواد مختلف به ما در فرآیند تولید سوسپانسون و امولسیون و مایعات کمک می کند. برای مثال اگر بخواهید کرم آرایشی بهداشتی تولید کنید، با دانستن مقدار گرانروی و چگالی آن، می توانید هموژنایزر مناسب را برای خط تولید انتخاب کنید.
