فرش دستباف، گنجینهای از هنر و فرهنگ ایران، فراتر از یک کفپوش ساده است. این اثر ارزشمند که با دستان هنرمندان بافته میشود، نه تنها به دکوراسیون منزل شما جلوهای بینظیر میبخشد، بلکه به مثابه سرمایهای ماندگار عمل میکند. شاید جارو کردن فرش در نگاه اول کاری پیشپاافتاده به نظر برسد، اما همین عمل ساده اگر به درستی انجام نشود، میتواند به بافت ظریف و زیبایی بصری فرش آسیب برساند. از سوی دیگر، رعایت اصول صحیح جارو کردن، تمیزی پایدار، حذف آلودگیها و افزایش طول عمر فرش را تضمین میکند. در این مقاله، به بررسی نکات کلیدی جارو کردن فرش دستباف میپردازیم تا با رعایت آنها، بتوانید از این میراث گرانبها به بهترین شکل مراقبت کنید.
فرشهای دستباف به دلیل استفاده از الیاف طبیعی مانند پشم، ابریشم و پنبه، و همچنین فرآیند بافت دستی، ساختاری حساس دارند. جارو کردن منظم، گرد و غبار و ذرات ریز را از سطح و عمق پرزها حذف میکند و مانع از فرسودگی زودهنگام میشود. اگر این ذرات به درون بافت نفوذ کنند، نه تنها ظاهر درخشان فرش را کدر میکنند، بلکه میتوانند زمینهساز رشد باکتریها و حشرات شوند. این موضوع هم سلامت محیط زندگی را به خطر میاندازد و هم به مرور زمان به ساختار فرش آسیب میرساند. پس جارو کردن، فراتر از نظافت سطحی، راهی برای حفظ ارزش مادی و معنوی فرش است.
جهت خواب پرزها، یکی از مهمترین عواملی است که باید پیش از جارو کردن در نظر گرفته شود. جارو کردن برخلاف جهت خواب، به پرزها فشار وارد میکند، بافت را ضعیف میکند و حتی تمیزی مطلوب را به همراه ندارد. برای تشخیص جهت صحیح، کافی است دست خود را به آرامی روی سطح فرش بکشید. اگر پرزها به نرمی خوابیدند و سطحی صاف ایجاد شد، این همان جهت خواب است. اما اگر پرزها بلند شدند و مقاومتی احساس کردید، یعنی در جهت مخالف حرکت کردهاید. جارو کردن باید همیشه همراستا با خواب پرزها انجام شود تا هم فرش تمیز شود و هم از آسیب به آن جلوگیری گردد.
جاروبرقیهای با مکش قوی ممکن است برای فرشهای دستباف مناسب نباشند، زیرا میتوانند پرزها را بکشند و به بافت آسیب بزنند. بهتر است از جاروبرقیهایی با مکش قابل تنظیم یا ملایم استفاده کنید و سریهای نرم و برسدار را به کار ببرید. برای فرشهای ابریشمی با تراکم بالا، سری مکنده ملایم ایدهآل است، در حالی که فرشهای با تراکم کمتر میتوانند از سریهای چرخشی بهره ببرند تا پرزها جابجا شده و تمیزکاری عمیقتر شود. جاروی دستی نیز گزینهای عالی برای حفظ حالت طبیعی پرزها و جلوگیری از فشردگی آنهاست، به شرطی که با برسهای نرم انجام شود.
فرشهای دستباف تازهخریداریشده اغلب پرزهای اضافی دارند که در فرآیند بافت یا حملونقل روی سطح باقی ماندهاند. نادیده گرفتن این پرزها میتواند به مرور به بافت آسیب برساند یا جلوه فرش را کاهش دهد. پس از پهن کردن فرش در منزل، با جاروبرقی ملایم یا دستمال مرطوب، این پرزها را جمعآوری کنید. این اقدام نه تنها سطح فرش را تمیز میکند، بلکه به افزایش دوام آن نیز کمک شایانی میکند. یکی از با کیفیت و بادوام ترین فرش های دستباف از گونه فرشهای روستایی، فرش دستباف نهاوند است که میتوانید در فروشگاه قالیوند، مستقیما و بدون واسطه از خود شهر نهاوند خرید کنید.
هنگام جارو کردن، ثبات در جهت حرکت جارو حیاتی است. پس از تعیین جهت خواب پرزها، تنها در همان راستا ادامه دهید. اگر نیاز به دسترسی به بخشهای مختلف فرش دارید، به جای تغییر جهت جارو، موقعیت خود را جابجا کنید. این روش، جمعآوری ذرات را بهبود میبخشد و از فشار غیرضروری به پرزها جلوگیری میکند.
فرشهای دستباف اگر به طور منظم تمیز نشوند، میتوانند به محل تجمع باکتریها و حشرات تبدیل شوند. این موجودات ریز، به ویژه در محیطهای پررفتوآمد یا خانههایی با حیوانات خانگی، به بافت فرش آسیب میرسانند و سلامت ساکنان را تهدید میکنند. جارو کردن هفتگی، به خصوص در چنین شرایطی، ضروری است. این کار، آلودگیها را از بین میبرد و به حفظ زیبایی و استحکام فرش کمک میکند.
چندبار باید فرش دستباف را جارو کنیم؟ تعداد دفعات جارو کردن به عوامل مختلفی بستگی دارد:
· میزان رفتوآمد
· وجود حیوانات خانگی
· مشاغل خانگی که گرد و غبار تولید میکنند
به طور کلی، جارو کردن هفتهای یک بار کافی است، اما در فضاهای شلوغتر، ممکن است به دو بار در هفته نیاز باشد. با این حال، جارو کردن بیش از حد نیز میتواند به پرزها آسیب برساند. برنامهای متناسب با شرایط منزل خود تنظیم کنید تا تعادل بین تمیزی و حفظ فرش برقرار شود.
برای ارتقای تجربه جارو کردن و محافظت بیشتر از فرش، به این موارد توجه کنید:
از برسهای نرم برای جاروی دستی استفاده کنید تا پرزها سالم بمانند.
در نور کافی جارو کنید تا ذرات ریز بهتر دیده شوند.
لکهها را بلافاصله با دستمال مرطوب پاک کنید و از شویندههای قوی پرهیز کنید.
فرش را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید تا رنگ آن حفظ شود.
برای شستشو، به قالیشوییهای متخصص مراجعه کنید.
جارو کردن فرش دستباف، راهی ساده اما حیاتی برای حفظ زیبایی و دوام این اثر هنری است. با رعایت نکات این مقاله، نه تنها فرشی تمیز و درخشان خواهید داشت، بلکه ارزش آن را برای سالها حفظ میکنید. فرش دستباف، بیش از یک شیء تزئینی، بخشی از هویت فرهنگی ماست. با مراقبت اصولی، این میراث را به نسلهای آینده منتقل کنید.
منبع: فروشگاه فرش دستباف قالیوند
