زنجیره سرد یا cold chain یک زنجیره تامین برای محصولاتی است که باید در دمای کنترل شده در طول زنجیره جابه جا شوند. این زنجیره انتقال شامل فعالیت های ذخیره سازی وتوزیع محصولات همراه با تجهیزاتی مچون یخچال ها می باشد که امکان انتقال و نگهداری آن ها را در دمای مناسب فراهم می کنند.
فرآیند زنجیره سرد برای اطمینان از سلامت محصولاتی مانند محصولات کشاورزی، غذاهای دریای، داروها، مواد شیمیایی و غیره می باشد. این محصولات باید در تمام زنجیره از ذخیره سازی تا حمل و نقل و نگهداری در فروشگاه یا کارخانه های مقصد باید سرد نگهداری شود.
در هر قسمت اززنجیره سرد، از تولید محصول تا زمانی که کالا به دست مشتری می رسد، باید یک سری الزامات رعایت شود. اگر مشکلی در هر یک از قسمت های زنجیره تامین ایجاد شود، کل زنجیره را در بر می گیرد و نتایج نا خوشایندی همچون نارضایتی خریدار و خراب شدن محصول را بر جای می گذارد.
کالاهای فسادپذیر به اقلامی مانند گوشت، محصولات لبنی، میوه، سبزیجات و گیاهان اتلاق می شود. اگر دمای محیطی این محصولات چه در زمان ذخیره سازی و چه در هنگام حمل و نقل رعایت نشود در نهایت به فساد محصول منجر خواهد شد.
حمل و نقل کالاهای فسادپذیر نیاز به رعایت موارد مختلفی همچون تعیین محدوده دمایی، یکپارچه بودن بار و طولانی نبودن مسیر دارد.
تجهیزات مورد استفاده در زنجیره سرد شامل کانتینر یخچالی، کامیون های یخچال دار ، تجهیزات ایزوترمال، ترموگراف و ردیاب ها هستند.
محصولات فسادپذیر باید از طریق وسایل نقلیه ای جا به جا شوند که به سیستم های تهویه هوا و سرد کننده مجهز باشند. برای هر سیستم الکترونیکی امکان اختلال وجود دارد. در صورتی که برای سیستم های تبریدی این ماشین ها مشکلی به وجود بیاید، دمای یخچال بالا رفته و ممکن است به خرابی محصولات بینجامد. بنابراین وجود دستگاهی که این تغییرات دمایی را به موقع هشدار دهد، بسیار ضروری است.
ترموگراف، ابزاری بسیار کارامد در این زمینه می باشد. این دستگاه امروزه به ترموگراف هوشمند یا ترموگراف کانتینر شناخته می شود. درون این دستگاه یک حسگر، باتری و ردیاب قرار داده شده است. حسگرها می توانند تغییرات دما را درون محفظه یخچال یا کانتیر اندازه گیری کنند و در لحظه این اطلاعات را به تامین کننده انتقال دهند و از خرابی محصولات جلوگیری کنند. همچنین برخی از این ترموگراف ها به ردیاب مجهز هستند. ردیاب کانتینر قابلیت موقعیت یابی وسیله نقلیه را دارد و می تواند از سرقت و انحراف از مسیر ماشین سنگین جلوگیری کند.
قیمت ترموگراف عموما بسیار به صرفه است و استفاده از آن، سلامت محصولات و وسیله نقلیه را در طول زنجیره تامین می کند.
