مقدمه کلی
راستچین که تو اردیبهشت ۱۴۰۴ گزارش «وردپرس ایران ۱۴۰۴» رو منتشر کرد، یهو کلی بحث و تحلیل تو اکوسیستم وردپرس ایران راه افتاد. این گزارش، که مثلاً میخواست بگه اوضاع وردپرس تو ایران و دنیا چجوریه، کلی واکنش مختلف داشت که مهمترینش بیانیهها و آمارهایی بود که ژاکت منتشر کرد. تو این مقاله، منِ تحلیلگر مستقل میخوام گزارش راستچین رو با دادههای عمومی و چیزایی که دیدم، دقیق بررسی و راستآزمایی کنم. بعدش هم میرم سراغ جوابهای ژاکت و دادههایی که اونها دادن. هدفم اینه که یه تصویر صاف و پوستکنده از وضعیت فعلی و این ادعاهایی که مطرح شده تو بازار وردپرس ایران، بهتون بدم.
اولین چیزی که خیلی به چشم میاد، اینه که کلی از اسلایدهای گزارش ۱۴۰۴ راستچین، از نظر محتوا، متن و حتی عکس، شبیه گزارش ۱۴۰۳ ژاکته. این قضیه، مخصوصاً واسه شرکتی که ادعای لیدری بازار رو داره و آدم ازش انتظار نوآوری و کار اورجینال داره، خیلی جای فکر داره. آخه کسی که خودشو لیدر بازار میدونه، دیگه نباید کپیکاری کنه و جا پای رقیبش بذاره!
بخش اول: بررسی و صحتسنجی گزارش «وردپرس ایران ۱۴۰۴» راستچین
مقدمه بخش نقد:
۳ یا ۴؟ مسئله این است!
ببینید، این گزارش تو اردیبهشت ۱۴۰۴ اومده بیرون، ولی اسمش رو گذاشتن گزارش سال ۱۴۰۴. در حالی که قاعدتاً باید میگفتن گزارش سال ۱۴۰۳ راستچین. یا اگه خیلی اصرار داشتن از ۱۴۰۴ استفاده کنن، باید تو عنوان گزارش از کلمههایی مثل «پیشبینی»، «چشمانداز» و اینجور چیزا استفاده میکردن.
۳۵.۶۷٪ کمتر از میزان واقعی! (نقد اسلاید سوم)
تو اسلاید سوم این گزارش، یه سری آمار بدون منبع از سهم بازار وردپرس و تعداد سایتهای وردپرسی دنیا اومده. راستچین گفته ۵۲۱ میلیون سایت وردپرسی داریم، در حالی که سایت SearchLogistics میگه تو سال ۲۰۲۴ بیشتر از ۸۱۰ میلیون وبسایت از وردپرس استفاده میکنن.
ولی ما یه منبع معتبر دیگه هم پیدا کردیم تا ببینیم داستان از چه قراره و این آمار چقدر درسته. اگه گزارش Search Engine Journal (که مال مِی ۲۰۲۵ هست) رو نگاه کنیم، به این آمار جالب میرسیم:
طبق گزارش Netcraft، تعداد کل وبسایتهای دنیا (چه فعال، چه غیرفعال) ۱٬۲۱۸٬۲۸۷٬۳۲۸ تاست. اگه فرض کنیم ۷۱.۱٪ وبسایتها از CMS استفاده میکنن و از این CMSها هم ۶۱.۲٪ وردپرس باشن، تعداد سایتهای وردپرسی میرسه به حدود ۵۳۰ میلیون (۵۳۰٬۱۱۵٬۸۰۱). این عدد هم حتی با ۵۲۱ میلیونِ راستچین فرق داره و با ۸۱۰ میلیونِ SearchLogistics که خیلی بیشتر اختلاف داره.
راستیآزمایی ادعای رهبر بازار بودن راستچین (نقد اسلاید چهارم)
تو گزارش راستچین، سهم بازارشون تو ایران رو ۷۳.۲٪ گفتن که حتی با یه حساب سرانگشتی هم معلومه این عدد با واقعیت خیلی فاصله داره.
بیاین یه بررسی بکنیم. فرض کنیم فقط راستچین و ژاکت بازیگرای اصلی بازار وردپرس ایرانن و بقیه مثل ابزار وردپرس، نوین وردپرس، میهن وردپرس و... رو فعلاً در نظر نگیریم. چون راستچین تو گزارشش سهم بازار رو با تعداد محصول گفته، ما هم با همین متر و معیار ادعاشون رو میسنجیم:
تعداد محصولات وردپرسی تو راستچین: افزونهها ۶۹۲ تا، قالبها ۸۷۵ تا، و دموها ۲۸۰۸ تا. جمع همشون (با دمو) میشه ۴۳۷۵ تا. اگه محصولات وردپرسی بدون دمو رو حساب کنیم، میشه ۱۵۶۷ تا.
تعداد محصولات وردپرسی تو ژاکت (طبق شمارش دقیق خودتون): افزونهها ۴۰۴ تا و قالبها ۶۴۹ تا. جمع محصولات وردپرسی بدون دمو میشه ۱۰۵۳ تا.
با همین آمار سرراست (کلاً ۲۶۲۰ محصول بدون دمو)، سهم بازار راستچین تو تعداد محصولات وردپرسی حدود ۵۹.۸٪ و سهم ژاکت حدود ۴۰.۲٪ میشه. این حساب کتاب ساده نشون میده که ادعای ۷۳.۲٪ حتی اگه فقط با یه رقیب اصلی مقایسهاش کنیم هم رد میشه.
البته راستچین تو تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴، یه گزارش دیگه داد با عنوان «جزئیات دقیق ۶ شاخصه اصلی سهم بازار وردپرس ایران ۱۴۰۴ توسط راستچین» و ژاکت هم یه بیانیه داد و این ۶ تا شاخصه رو تحلیل کرد و گفت ادعای راستچین چقدرش درسته چقدرش غلط. اگه میخواین دقیقتر بدونین، پیشنهاد میکنم هر دوتا مطلب رو بخونین.
تو گزارش راستچین (اسلاید ۴) تعداد محصولات فعال وردپرسی ۳۳۴۷ تا گفته شده، که با شمارش ما یعنی ۱۵۶۵ تا (قالب و افزونه) یا ۴۳۶۳ تا (با دمو) جور در نمیاد و باید شفافسازی کنن تا بشه درست مقایسه کرد.
۱۰ CMS بر اساس مارکت شیر جهانی (بر اساس گزارش W3Techs، می ۲۰۲۵)
اینجا یه نگاهی میندازیم به سهم بازار جهانی ۱۰ تا سیستم مدیریت محتوای برتر:
۱. WordPress (سال عرضه ۲۰۰۳، نوع Open source): سهم بازار ۶۱.۲٪
۲. Shopify (سال عرضه ۲۰۰۶، نوع SaaS): سهم بازار ۶.۷٪
۳. Wix (سال عرضه ۲۰۰۶، نوع SaaS): سهم بازار ۵.۳٪
۴. Squarespace (سال عرضه ۲۰۰۴، نوع SaaS): سهم بازار ۳.۳٪
۵. Joomla (سال عرضه ۲۰۰۵، نوع Open source): سهم بازار ۲.۱٪
۶. Drupal (سال عرضه ۲۰۰۱، نوع Open source): سهم بازار ۱.۲٪
۷. Webflow (سال عرضه ۲۰۱۳، نوع SaaS): سهم بازار ۱.۲٪
۸. Adobe Systems (سال عرضه ۲۰۱۳، نوع Open source): سهم بازار ۱.۱٪ (احتمالاً منظورشون Adobe Experience Manager هست)
۹. Tilda (سال عرضه ۲۰۱۴، نوع SaaS): سهم بازار ۰.۹٪
۱۰. Duda (سال عرضه ۲۰۰۸، نوع SaaS): سهم بازار ۰.۹٪
نصب از منبع غیراصلی! (نقد اسلاید ۲۱)
انگار آمار منتشر شده تو اسلاید ۲۱ این گزارش رو بدون اینکه برن سراغ منبع اصلی یعنی خود سایت وردپرس (WordPress.org)، از یه گزارش یا سایت دیگه برداشتن. چون یه سری عدداشون با مخزن وردپرس نمیخونه. جدا از آمار، ۳ تا ایراد اساسی به این اسلاید وارده:
انتخاب گزینهها: قالبهای رایگان دیگهای هم هستن که تعداد نصبشون از بعضی چیزایی که اینجا گفتن بیشتره. مثلاً، قالب Twenty Twenty-Four با بیشتر از یه میلیون نصب، اصلاً تو این آمار نیست!
مقایسه: بهتر و اصولیتر بود که افزونهها و قالبها رو تو دو تا اسلاید یا دو تا نمودار جدا از هم مقایسه میکردن.
چیدمان و طراحی: معلوم نیست افزونهها و قالبها رو بر چه اساسی انتخاب و لیست کردن. ترتیب این اسلاید باید بر اساس تعداد نصب واقعی باشه، ولی اینجوری نیست! آخه چرا این مدلی چیدن؟ مثلاً Classic Editor بیشتر از ۱۰ میلیون، LiteSpeed Cache بیشتر از ۷ میلیون، و قالب Twenty Twenty-Five بیشتر از یک میلیون نصب واقعی دارن.
در ادامه به مقایسه آمار نصب چند تا افزونه و قالب نمونه میپردازیم:
افزونهها:
Elementor: تو گزارش راستچین ۱۰+ میلیون نصب اعلام شده که با آمار واقعی ۱۰+ میلیون نصب تو wordpress.org همخونی داره
Classic Editor: تو گزارش راستچین ۸+ میلیون نصب اعلام شده، در حالی که نصب واقعیش تو wordpress.org بیشتر از ۱۰ میلیونه.
LiteSpeed Cache: تو گزارش راستچین ۶+ میلیون نصب اعلام شده، اما نصب واقعیش تو wordpress.org بیشتر از ۷ میلیونه. قالبها:
Twenty Twenty-Five: تو گزارش راستچین ۹۰۰+ هزار نصب اعلام شده، در حالی که نصب واقعیش تو wordpress.org بیشتر از ۱ میلیونه.
Astra: تو گزارش راستچین ۱ میلیون+ نصب اعلام شده که با آمار واقعی ۱ میلیون+ نصب تو wordpress.org همخونی داره.
Twenty Twenty-Three: تو گزارش راستچین ۴۰۰+ هزار نصب اعلام شده، اما نصب واقعیش تو wordpress.org به ۷ میلیون+ میرسه.
بدون تاریخ بدون امضا (نقد اسلایدهای ۲۵ و ۲۶)
این ۲ تا اسلاید هم مثل اسلاید ۲۱ گزارش راستچین، ۳ تا ایراد گنده دارن:
منبع ناپیدا: اولین و مهمترین ایراد اینه که منبع این اعداد و ارقام مشخص نیست. از کجا آوردن؟
تاریخ نامعلوم: بازه زمانی «پرفروشترینها» معلوم نیست؛ یعنی فروش تو یه مدت خاص رو میگن یا فروش از روز اول انتشار؟
چیدمان بدون سنجه: معلوم نیست اینا رو بر چه اساسی ترتیببندی کردن. بر اساس میزان فروش بوده، امتیاز کاربرا، یا تاریخ انتشار؟
هوشمند راستچین یا راستچین هوشمند (نقد اسلاید ۳۰ - بخش افزونه)
تو گزارش گفتن که ۴۸۹٬۰۰۰ سایت وردپرسی از سیستم مدیریت هوشمند راستچین آنلاین استفاده میکنن. ولی تعداد دانلود افزونه مدیریت هوشمند راستچین تا ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ (و طبق بررسی جدیدتر شما تا ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ۱۱۳ هزارتا دانلود تو ۶ ماه بوده) تو سایت راستچین حدود ۱۱۳ تا ۱۱۶ هزار بار بوده. عددی که گفتن حدود ۴.۲ برابر تعداد دانلود واقعیه! یعنی هر کی این افزونه رو دانلود کرده، به طور میانگین رو ۴ تا سایت مختلف نصبش کرده! که اصلاً جور در نمیاد!
اکتفا به آمار نیک دات آی آر و تناقضات (نقد اسلاید ۳۰ - بخش آمار سایتهای ایرانی)
بعدش، واسه حساب کردن سایتهای وردپرسی ایرانی فقط به آمار نیک دات آی آر (۱٬۶۸۵٬۰۰۰ سایت ایرانی و ۸۳۹٬۰۰۰ سایت وردپرس ایرانی) بسنده کردن که فقط تعداد دامنههای فعال .ir رو میگه و بازم منبع دقیق آمار رو نگفتن. این آمار نمیتونه درست باشه، چون:
خیلی از سایتهای فارسی از دامنههایی غیر از .ir استفاده میکنن.
طبق آمار سایت W3Techs، سهم سایتهای فارسیزبان دنیا ۱.۲٪ از کل سایتهاست. با توجه به اینکه کمتر از ۲۰۰ میلیون سایت فعال تو دنیا داریم (طبق InternetLiveStats)، سهم سایتهای فارسیزبان چیزی حدود ۲ تا ۳ میلیون سایت میشه. این با ۱.۷ میلیون دامنه .ir که تو NIC.ir ثبت شده هم بیشتر میخونه تا رقمهایی که تو گزارش اومده. بنابراین، آمارهای دیگهای هم که از این حساب کتاب درآوردن، مثل سهم ۴۹.۸۰٪ وردپرس از وبسایتهای ایرانی و تعداد فروشگاههای اینترنتی ووکامرسی (۱۱۴٬۰۰۰ از ۲۸۹٬۰۰۰ فروشگاه ایرانی)، زیر سوال میره.
فعالها نبودند… (نقد اسلاید ۳۲)
عنوان این اسلاید «وردپرس از زبان فعالین این حوزه» است. خب، بیاین یه تعریفی از فعال وردپرسی داشته باشیم: فعال حوزه وردپرس کسیه که هر روز با وردپرس سر و کار داره، تو ترجمهها کمک میکنه، حداقل یه قالب یا افزونه رو ترجمه یا منتشر کرده، خلاصه وردپرس با پوست و گوشت و استخونش عجین شده باشه. با همه احترامی که برای این دوستان قائلیم، نمیشه گفت الان فعال حوزه وردپرسن. بعضیهاشون اصلاً کار اصلیشون ربطی به وردپرس نداره. مرتبطترین فرد تو این اسلاید شاید آقای پورعلی باشه که ایشون هم هرچند قبلاً خیلی تو زمینه وردپرس فعال بودن، ولی الان دیگه تماموقت تو وردپرس نیستن. بهتر بود از فعالای واقعی این حوزه مثل مرتضی گرانسایه، سعید فرد، حمیدرضا ذوالفقاری و امیر پورنصیر نقلقول میکردن یا حداقل عنوان این بخش رو عوض میکردن. نکته عجیب این اسلاید اینه که حتی وقتی از خود این افراد پرسوجو کردیم، فهمیدیم گزارش راستچین رو قبل از انتشار برای اونها نفرستادن که یه نظری بدن یا بازخوردی داشته باشن!
راست کجکی! (نقد اسلاید ۳۳)
این اسلاید یه جوری نوشته شده که انگار تمام سایتهای این برندهایی که اسم برده، با وردپرس ساخته شدن. در حالی که بیشتر این برندها، فقط بلاگشون وردپرسیه و سایت اصلیشون با وردپرس نیست (مثل اسنپ، اسنپ فود و شاتل). وبسایتی مثل دیجیاتو که معرفی شده، درسته از وردپرس استفاده کرده. این شفاف نبودن باعث میشه کاربر گیج بشه.
یک «برخی ازِ» جامانده! (نقد اسلاید ۳۴)
نمیخواستیم به این اسلاید گیر بدیم، چون یکی از هدفهای انتشار گزارشهای سالانه توسط برندها اینه که خودشون رو لیدر فکری و پیشرو تو حوزهشون نشون بدن. اما وقتی دوباره اسلاید ۴ گزارش راستچین رو خوندیم، به این جمله برخوردیم: «این گزارش ... منبعی ارزشمند برای توسعهدهندگان، طراحان وب و علاقهمندان به فناوری و کارآفرینی دیجیتال بهشمار میرود.» وقتی یه همچین ادعای گندهای میکنی، باید تمام چیزایی که میگی جامع و کامل باشه. تو این اسلاید، راستچین فقط خودش رو به عنوان منبع ایرانی معرفی کرده و اسمی از سایتهای قدیمی و معتبری مثل «همیار وردپرس» (با ۱۴ سال سابقه از ۱۳۹۰) نبرده. اینجوری، انگار هدف گزارش بیشتر این بوده که خودشون رو بزرگ کنن تا اینکه منابع معتبر رو به جامعه وردپرس فارسی معرفی کنن. پس بهتر بود یا اسم منابع فارسی دیگهای رو هم میاوردن یا قبل از عنوان این اسلاید، کلمه «برخی از» رو اضافه میکردن.
جاش اینجا نبود! (نقد اسلاید ۳۹)
با توجه به اینکه هر دوتا نقلقول از همبنیانگذارهای راستچینه، بهتر بود اینا رو یا میبردن اول گزارش با یه عنوان دیگه، یا این نقلقولها رو کنار نقلقول فعالای دیگه حوزه (البته اگه اون فعالا واقعاً مرتبط بودن و حرفاشون درست بود) میاوردن. اینجا هم خودشون رو به عنوان فعال این حوزه جا زدن که با توجه به نقدی که به اسلاید ۳۲ داشتیم، جای بحث داره.
نقد اسلاید ۳۶ (متوسط خرید ماهانه و سهم بازار محصولات ایرانی)
متوسط خرید ماهانه سایر فروشندگان: اصلاً معلوم نیست چجوری این آمار رو حساب کردن (که راستچین ادعا میکنه بقیه فروشندههای محصولات وردپرس چقدر فروختن). اینکه چطوری دادههای فروش تمام سایتهای این حوزه رو بررسی و تحلیل کردن، بدون اینکه بگن از چه منبعی و با چه روشی، نه میشه ارزیابیش کرد و نه میشه بهش اعتماد کرد.
سهم بازار راستچین از محصولات ایرانی: تو گزارش گفتن ۶۸٪. اما اگه محصولات ایرانی موجود تو دو تا مارکت اصلی رو بشمریم (ژاکت: ۵۷۷ محصول ایرانی، راستچین: ۵۲۸ محصول ایرانی؛ جمعاً: ۱۱۰۵ تا)، سهم ژاکت از میزبانی این محصولات حدود ۵۲.۲۲٪ و سهم راستچین حدود ۴۷.۷۸٪ میشه. این عددها نشون میده که این مارکتپلیسها این تعداد محصول از توسعهدهندههای ایرانی رو دارن، نه اینکه لزوماً خودشون همه اینا رو تولید کرده باشن.
نکته جالب (محصولات پرمیوم): راستچین یه جا ادعا کرده ۵۹٪ سهم محصولات پرمیوم (در مقابل ژاکت) مال اونه. حساب کتاب ما (راستچین: ۱۵۶۵ محصول، ژاکت: ۱۰۵۳ محصول؛ جمعاً: ۲۶۱۸) نشون میده سهم راستچین حدود ۵۹.۷۸٪ و ژاکت ۴۰.۲۲٪ هست. این درصد، هرچند با ادعای ۵۹٪ راستچین میخونه، ولی فقط با در نظر گرفتن این دو تا بازیگر و کل محصولات وردپرسیشون (بدون دمو) به دست اومده و بقیه بازیگرای بازار رو اصلاً حساب نکرده. پس، نمیتونه بگه این "سهم از کل بازار ایران" هست.
نقد اسلاید ۳۷ (محصولات تولید شده در سال ۱۴۰۳)
ادعای راستچین اینه: ۱۷۵ محصول ایرانی رو راستچین تولید کرده، ۶۷ تا رو بقیه؛ و سهم راستچین از "تولید محصولات بازار ایران" ۷۲٪ هست.
بریم ببینیم این ادعا چقدر درسته:
حساب کتاب ۷۲٪ از مجموع (۱۷۵+۶۷=۲۴۲) تقریباً درسته.
با بررسی سایت آرشیو وب، از اول سال ۱۴۰۳ (حدوداً ۲۹ مارس ۲۰۲۴) تا ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ (یعنی دو ماه اول ۱۴۰۴ هم حساب شده)، کلاً ۱۱۷ محصول جدید (۵۹ قالب و ۵۷ افزونه، چه ایرانی چه خارجی) تو سایت راستچین اضافه شده. این عدد با ۱۷۵ محصول ایرانی تولیدی که ادعا کردن، خیلی فاصله داره.
در مقابل، طبق لیستی که دادن، ژاکت به تنهایی ۱۹۰ محصول ایرانی جدید تو سال ۱۴۰۳ داشته. این عدد خودش چند برابر اون ۶۷ محصولیه که راستچین به "سایرین" نسبت داده. بنابراین، با این بررسیها، به نظر میاد سهم ژاکت از میزبانی محصولات جدید ایرانی تو سال ۱۴۰۳ بیشتر از ۵۰٪ و سهم راستچین کمتر از ۵۰٪ بوده. ادعای ۷۲ درصدی راستچین تو این زمینه با چیزایی که میشه بررسی کرد، جور در نمیاد.
قدمت تاریخی! (نقد اسلاید ۴۲ و ۴۳ - آمار کلی راستچین)
لازمه چند تا از آماری که تو این اسلایدها دادن رو با هم چک کنیم:
۱۳ سال فعالیت: طبق اطلاعاتی که تو وبسایت archive.org هست، قدیمیترین نسخه سایت راستچین مال ۷ آپریل ۲۰۱۳ (۱۸ فروردین ۱۳۹۲) هست و این یعنی حدود ۱۲ سال و ۱ ماه سابقه فعالیت تو فضای وب (تا اردیبهشت ۱۴۰۴). راستچین اون موقع ۳ تا کاربر و ۲ تا محصول واسه فروش داشته.
۳۳۰۰+ محصول فعال: همون بررسی که تو اسلاید ۴ داشتیم رو دوباره اینجا میگیم: محصولات وردپرسی بدون دمو: ۱۵۶۷ تا. کل محصولات وردپرسی با دمو: ۴۳۷۵ تا. در هر صورت، عدد ۳۳۰۰ با هیچکدوم از این شمارشها دقیقاً یکی نیست و باید شفافسازی کنن.
۵۶۰٬۰۰۰+ مشتری: قبلاً در مورد ادعای نصب افزونه اختصاصی راستچین (۱۱۳-۱۱۶ هزار دانلود در مقابل ۴۸۹ هزار نصب ادعایی) حرف زدیم. با توجه به آمار دانلود افزونه، بازدید سایت و مقایسهاش با تعداد محصولات و فروش احتمالی، ادعای ۵۶۰ هزار مشتری با واقعیت خیلی فاصله داره.
آمدنت بهر چه بود؟ (نقد اسلاید ۴۷)
نگفتن چرا نقشه امارات و ترکیه کنار نقشه ایران تو این اسلاید اومده. یعنی محصولات راستچین تو این کشورها فروش میره یا فروشندههای برتر راستچین اونجا زندگی میکنن؟ اینو باید روشن میکردن.
مشت نمونه خروار نیست! (نقد اسلاید ۵۰)
گزارش با عنوان گزارش سال وردپرس منتشر شده و تو مقدمهاش هم گفته که نگاهی جامع داره، ولی وقتی به بازار کار میرسه فقط به آمار سایت کوئرا (۴۰۰ هزار اپلای) بسنده میکنه؛ در حالی که سایتهای کاریابی دیگهای مثل جابویژن، جابینجا، ایران تلنت و... هم هستن. مهارتهایی هم که گفته (و تو گزارش با عنوان «مهارتهای پرتکرار در پروژههای وردپرسی» اومده) بیشتر مهارتهای عمومی توسعه وبه و نمیشه همهشون رو مستقیم و فقط به وردپرس ربط داد.
رویافروشی! (نقد اسلایدهای ۵۱، ۵۲ و ۵۳)
متوسط دستمزدهایی که برای برنامهنویسهای فرانتاند و بکاند گفتن، هیچ ربط مستقیمی به شغلهای وردپرسی نداره. این اطلاعات از سایت کوئرا گرفته شده و تو یه ایمیلبازی با تیم کوئرا معلوم شد که این عدد و رقمها به طور کلی برای تمام برنامهنویسای فرانتاند و بکاند هست، نه فقط متخصصای وردپرس. تازه تو همون ایمیلها مشخص شد که اطلاعاتی که از کوئرا گرفتن میتونسته دقیقتر و کاملتر باشه. راستچین با پخش کردن این اطلاعات ناقص و غلط و مانور دادن روش با رپورتاژهای مختلف، ممکنه یه امید الکی تو دل خیلیها روشن کنه که با همین عدد و رقمها پاشون رو بذارن تو حوزه وردپرس، اما بعدش با سیلی واقعیت روبرو بشن و ناامید از همه جا!
کنار این قضیه، بد نیست یه نگاهی هم به صفحه ۲۰۵ و ۲۰۶ گزارش حقوق و دستمزد ۱۴۰۴ جابویژن بندازیم: تو این گزارش، حقوق درخواستی آدما برای شغلهای مرتبط با CMSها تو سال ۱۴۰۴ چیزی بین ۱۹ تا ۳۵ میلیون تومنه که با چیزی که راستچین برای توسعهدهندههای عمومی گفته، خیلی فرق داره.
جمعبندی اولیه از نقد گزارش راستچین:
این بررسی و راستآزمایی نشون میده که گزارش «وردپرس ایران ۱۴۰۴» راستچین تو خیلی از بخشها ایراداتی مثل نگفتن منبع دقیق، تناقض آماری با خودش و با منابع معتبر خارجی، تحلیلهای یه طرفه، روش تحقیق نامشخص، ادعاهای پیازداغ زیاد و حتی کپی از گزارش رقیب داره. این چیزا اعتبار گزارش رو به عنوان یه منبع تحلیلی دقیق و بیطرف، حسابی میاره پایین.
بخش دوم: پاسخ ژاکت و تحلیل دادههای متقابل برای تعیین سهم بازار
ژاکت در جواب به گزارش راستچین و اون گزارش تکمیلیش در مورد ۶ تا شاخصه سهم بازار، با انتشار بیانیهها و یه سری دادههای شفاف، هم ادعاهای راستچین رو رد کرد و هم روی جایگاه خودش تو بازار وردپرس ایران تاکید کرد. در ادامه، مهمترین حرفای ژاکت و دادههایی که ارائه کرده رو یه مروری میکنیم.
۱. رد ادعای رهبری بازار و تأکید بر شفافیت:
ژاکت تو بیانیه اولیهاش (۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴) هم ادعاهای راستچین رو رد کرد و هم گفت گزارش رقیب اعتبار و سند و مدرک کافی نداره. ژاکت معیارهای عمیقتری مثل سهم فروش، سهم ذهنی برند (یعنی چقدر اسم برند تو ذهن مردمه)، اعتبار برند، تجربه کاربری و نوآوری رو برای اینکه بفهمیم کی لیدر بازاره، مطرح کرد.
۲. نقد شاخصهای ارائهشده توسط راستچین:
ژاکت میگه اینکه فقط دو تا مارکت رو با هم مقایسه کنیم تا سهم کل بازار رو دربیاریم، کافی نیست و باید بقیه بازیگرا رو هم حساب کرد. تازه، خیلی از شاخصهایی که راستچین گفته (مثل تعداد کل محصولات فعال تو همه دستهبندیها، که محصولات غیر وردپرسی هم توش هست) برای اینکه سهم بازار وردپرس رو بفهمیم، مناسب نیست.
۳. شاخص کلیدی از نظر ژاکت: مجموع فروش آیتمهای پرمیوم وردپرس:
ژاکت این شاخص رو مهمترین و اصلیترین چیز برای ارزیابی سهم بازار فروش محصولات وردپرس تو ایران میدونه.
آمار فروش کل محصولات قالب و افزونه وردپرس (از اول کار تا ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴):
ژاکت: کل آیتمهای فروخته شده: ۸۲۳,۰۰۰ تا
راستچین: کل آیتمهای فروخته شده: ۶۶۳,۰۰۰ تا ژاکت با این دادهها، میگه سهم بازارش حدود ۵۵ تا ۶۰ درصد نسبت به راستچینه و از اینکه درصد دقیق نسبت به کل مارکتهای ایران بگه خودداری میکنه، چون میگه بقیه مارکتها شفافیت کامل ندارن.
۴. میزان جستجوی نام برند (آگاهی از برند):
نقد روش راستچین: اینکه بری از سرچ کنسول سایت رقیبت داده برداری تا ببینی برند خودت چقدر سرچ شده، کار اشتباهیه.
دادههای صحیح بر اساس سرچ کنسول خود وبسایتها (۹۰ روز گذشته):
ژاکت (از سرچ کنسول ژاکت): حدود ۲۶۰,۰۰۰ ایمپرشن (دیده شدن تو نتایج جستجو).
راستچین (از سرچ کنسول راستچین، طبق گزارش خودشون): ۱۲۰,۰۰۰ ایمپرشن. این آمار نشون میده ژاکت تقریباً دو برابر راستچین تو میزان جستجوی برند، بالاتره.
گوگل ترندز (۱۲ ماه گذشته و همچنین برای عبارتهای "خرید قالب وردپرس" و "خرید پلاگین وردپرس"): کلمه «ژاکت» همیشه بیشتر از «راستچین» سرچ شده و تو عبارتهای کلیدی مربوط به خرید هم ژاکت وضعیت بهتری داره.
۵. ترافیک وبسایت:
ژاکت با استناد به دادههای Hypestat و تأیید اون با شاخص MAU (کاربران فعال ماهانه) از Google Analytics خودش، نشون داده که ترافیکش بیشتره، هرچند تأکید داره که دادههای ابزارهای عمومی تو نسخه رایگانشون، تخمینیه.
۶. تعداد محصولات وردپرسی (با تفکیک دقیق):
ژاکت روی شمارش دقیق محصولات وردپرسی تأکید داره و آمار خودش رو اینجوری اعلام میکنه:
محصولات وردپرسی فعال ژاکت: ۱۰۵۳ محصول (شامل ۶۴۹ قالب و ۴۰۴ افزونه).
مجموع کل محصولات وردپرسی منتشر شده تو ژاکت (فعال + غیرفعال): ۲۷۸۷ محصول. ژاکت تعداد محصولات فعال وردپرسی راستچین رو ۱۵۶۵ محصول (۸۶۸ قالب + ۶۹۷ افزونه) تخمین زده.
محصولات ایرانی وردپرسی فعال: ژاکت ۵۷۷ محصول، راستچین ۵۲۸ محصول.
محصولات وردپرسی منتشرشده در سال ۱۴۰۳: ژاکت ۱۹۰ محصول ایرانی جدید، در مقابل آمار غیردقیق راستچین.
۷. دلیل تعداد کمتر محصولات فعال وردپرسی ژاکت:
ژاکت میگه این به خاطر استانداردهای کیفی سختگیرانهترش، تمرکز روی پشتیبانی و بهروزرسانی، و در نتیجه تجربه کاربری بهتره و صرفاً تعداد محصول رو نشونه برتری نمیدونه.
۸. سابقه فعالیت و پیشرو بودن در نوآوری (مستندات Web Archive):
سابقه: ژاکت کارش رو از سال ۲۰۱۴ (با اسم marketwp.ir) شروع کرده، نه ۲۰۱۷.
نوآوری: ژاکت با ارائه تاریخ راهاندازی سرویسهایی مثل آکادمی (ژاکت ۲۰۲۱، راستچین ۲۰۲۳)، سرویسها (ژاکت ۲۰۲۱، راستچین ۲۰۲۵)، رویدادهای تخصصی، افزونه آپدیتر هوشمند (ژاکت ۱۳۹۸، راستچین ۱۴۰۳)، ابزار نصب (ژاکت ۱۴۰۲، راستچین ۱۴۰۳) و انتشار اولین گزارش جامع وردپرس ایران (ژاکت شهریور ۱۴۰۳، راستچین اردیبهشت ۱۴۰۴)، خودش رو پیشگام و کسی که مسیر بازار رو شکل داده، معرفی میکنه.
۹. سایر موارد:
ژاکت همچنین به اینکه راستچین به گزارش مرکز پایش تجارت الکترونیکی و دادههای درگاه پرداخت استناد کرده، نقد وارد کرده و گفته تو تعداد دنبالکنندهها تو شبکههای اجتماعی هم از راستچین بالاتره.
نتیجهگیری ژاکت از مجموع دادهها:
ژاکت با تکیه به برتری تو فروش، آگاهی از برند، ترافیک، تمرکز روی کیفیت، و سابقه نوآوری، خودش رو نه فقط صاحب اکثریت سهم بازار محصولات پرمیوم وردپرس ایران (نسبت به راستچین)، بلکه لیدر واقعی این بازار میدونه.
بخش سوم: نتیجهگیری و چشمانداز
تحلیل گزارش «وردپرس ایران ۱۴۰۴» راستچین و جوابای مستدل ژاکت، یه تصویر پیچیده از رقابت تو بازار وردپرس ایران رو نشون میده. از یه طرف، گزارش راستچین با اینکه سعی کرده یه نمای کلی بده، تو خیلی از بخشها با ایرادای روششناختی، آماری و تفسیری روبروئه که اعتبارش رو به عنوان یه سند تحلیلی بیطرف و دقیق، خراب میکنه. خیلی از ادعاهایی که مطرح شده، مخصوصاً در مورد سهم بازار و مقایسههای جهانی و داخلی، با بررسی دقیقتر و رجوع به منابع اصلی، زیر سوال میره. کپیکاری از ساختار و محتوای گزارش رقیب هم که دیگه مزید بر علت شده.
از طرف دیگه، ژاکت با ارائه دادههای شفافتر، مخصوصاً تو حوزه فروش و آگاهی از برند، و با تمرکز روی معیارهایی که به نظر میاد ربط مستقیمتری به عملکرد واقعی تو بازار دارن، تونسته بخش زیادی از ادعاهای رقیب رو به چالش بکشه. تأکید ژاکت روی کیفیت، سابقه نوآوری و شکل دادن به روندهای بازار هم از نکتههای مهم تو دفاعیه این شرکته.
با این حال، برای اینکه یه تصویر کاملاً دقیق از سهم بازار داشته باشیم، لازمه که همه بازیگرای این حوزه دادههاشون رو شفاف کنن و از روشهای استاندارد و مورد توافق برای تحلیل بازار استفاده بشه. رقابت سالم، وقتی به رشد کل اکوسیستم کمک میکنه که بر پایه ارزش واقعی دادن به مشتری، نوآوری و شفافیت باشه، نه فقط سر یه سری ادعاهای آماری که کلی حرف و حدیث توشه.
آخر سر هم، همونطور که ژاکت تو بیانیهاش گفته، تمرکز روی همکاری، بالا بردن سطح کیفی خدمات و محصولات، و دوری از دادن اطلاعات غلط، راه درست برای توسعه پایدار جامعه وردپرس ایران و خدمترسانی بهتر به کاربرا و فعالای این حوزهست. امیدواریم اینجور بحثها، آخرش به بیشتر شدن بلوغ و شفافیت تو بازار وردپرس کشورمون منجر بشه.
