کپسول های آتش نشانی بر اساس موادی که درون آن هاست، به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند. ماده ای که درون کپسول ها جا می گیرد، خودش بر طبق نوع ماده سوختنی انتخاب می شود به این معنا که هر ماده سوختنی به یک نوع مشخصی از مواد نیاز دارد. تا از واکنش سوختن خارج شود. این تقسیم بندی ها به صورت یک استاندارد در آمده و هنگام به کار بردن کپسول آتش نشانی به آن ها توجه می شود. اهمیت این طبقه بندی از آن جهت بسیار بالاست که اگر در مواجهه با حادثه آتش سوزی باشیم، عدم توجه به نوع حریق و کپسول آتش نشانی متناسب با آن، اثر مخرب آتش سوزی را ممکن است دو چندان کند.
?
دستورالعمل های موجود در ارتباط با انواع مواد خاموش کننده های آتش، متناسب با متریال هایی می باشند که در کمترین زمان ممکن می توانند با حذف اکسیژن، حریق را خاموش کنند.
برای مثال زمانی که حریق ناشی از مایعاتی مانند اتانول، الکل و سایر مایعات آتش زا باشد برای اطفا حریق از خاموش کننده های آبی نمی توان استفاده کرد بلکه باید از کپسول آتش نشانی کف (فوم) استفاده نمود.
یکی دیگر از نکاتی که اهمیت آشنایی با انواع کلاس های آتش سوزی را بیان میکند و بسیار حائز اهمیت می باشد، در پیشگیری از خسارت های مالی و جانی است.
برای مثال در آتش سوزی تجهیزات الکتریکی، اگر از کپسول آتش نشانی آب و یا فوم استفاده نکنیم خطر برق گرفتگی وجود دارد و یا استفاده از خاموش کننده های گاز دی اکسید کربن منجر به کمبود اکسیژن محیط شده و خفگی پرسنل و سایر موجودات زنده را در پی دارد.
گاهی ما می توانیم از یک سیستم اطفا حریق برای چندین کلاس آتش سوزی استفاده کنیم.
چنانچه بدانیم چه نوع کلاس آتش سوزی در آن مکان وجود دارد (با توجه به مواد و وسایل موجود در آن)، می توانیم کپسول آتش نشانی و یا سیستم اطفا حریق مناسب با هزینه کمتری را پیاده سازی کنیم.
مواد خشکی که پس از احتراق، خاکستر تولید می کنند در این دسته قرار می گیرند. از جمله این مواد چوب و پارچه هستند.
با توجه به این که خاکستر می تواند حرارت درون آتش را درون خود حفظ کند و احتمال بازگشت حریق در آن بالاست، برای خاموش کردن این نوع حریق ها معمولا از خاموش کننده های آب و گاز استفاده می شود.
در این حالت آب به راحتی به داخل خاکستر نفوذ می کند و حرارت داخل مواد را تا حد چشمگیری کاهش می دهد.
انواع حریق هایی که در برگزیده مایعات قابل اشتعال هستند، در این گروه جای می گیرند.
این مایعات شامل بنزین، نفت، گازوئیل و ... می باشد. مورد قابل توجه راجع به این نوع از آتش ها، این است که کپسول های آتش نشانی آب و گاز به خوبی نمی توانند این نوع حریق را خاموش کنند.
به علت دانسیته پایین تر روغن ها و مایعات قابل اشتعال، خاموش کننده های مناسب این حریق ها، کف یا فوم می باشد که چگالی کمتری دارد و به راحتی روی سطح روغن قرار می گیرد.
گاز های قابل اشتعال از جمله متان، پروپان، اتان و بوتان در این دسته قرار دارند.
حریق هایی که در برگیرنده فلزات سوختنی مانند سدیم، آلومینیوم و لیتیم هستند.
خاموش کننده های پودری بیشترین و بهترین عملکرد را در اطفاء این آتش ها دارند.
عملکرد این نوع سیلندر ها به این صورت می باشد که با تشکیل یک لایه پودری روی سطح فلز، عایقی ما بین ماده سوختنی و اکسیژن ایجاد شده و باعث خفگی حریق می گردد.
آتش هایی که به علت الکتریسیته بوجود می آیند در کلاس E قرار می گیرند. خرابی بورد، حرارت بالای سیم ها و اتصالی قطعات لوازم برقی از جمله عوامل وقوع این آتش سوزی ها می باشند.
در این نوع حریق ها فقط باید از کپسول آتش نشانی Co2 استفاده کرد. این کپسول ها حاوی گاز کربن دی اکسید بوده که رسانای برق نیستند.
چنانچه از کپسول های آتش نشانی کف (فوم) و یا آب و گاز استفاده نکنید نه تنها حریق خاموش نشده بلکه شعله ور نیز خواهد شد.
حریق ناشی از مواد خوراکی و روغن های خوراکی در این دسته قرار دارند. روغن ها و مواد خوراکی در برخورد با آب واکنش شدیدی نشان می دهد.
به این صورت که آب به راحتی کنار روغن قرار می گیرد و باعث گسترش وسعت حریق می شود و چه بسا می تواند شرایط را از آنچه هست بدتر کند.
استفاده از کپسول آتس نشانیپودرو گاز، فوم یا کف و Co2 نیز مناسب نمی باشد. چرا که این خاموش کننده ها می توانند مثل آب باعث گترش حریق شوند.
بهترین روش برای اطفاء حریق این نوع کلاس آتش، استفاده از مواد شیمیایی مرطوب یا پتو است.
تمامی خاموش کننده ها برای اطفاء حریق می بایست حداقل دارای یکی از قابلیت های زیر باشد:
منظور از خفه کردن حریق، حذف اکسیژن از مثلث آتش است. برای این کار می توان از خاموش کننده های گازی Co2، ماسه، شن و کف (فوم) استفاده کرد.
گاز دی اکسید کربن نسبت به اکسیژن وزن بیشتری داشته و به سمت پایین حرکت کرده، سپس اطراف ماده سوختنی را احاطه کرده و با حریق نمی سوزد.
در این دسته پودرهای شیمیایی را داریم که به زنجیره حریق ورود کرده و از ادامه آتش سوزی و گسترش آن ممانعت به عمل می آورد.
همچنین باید توجه داشت که این پودر های شیمیایی نباید در دمای بالا نگهداری شوند، چرا که در دماهای بیشتر از 60 درجه احتمال چسبندگی در آن ها وجود دارد.
همچنین هرچقدر ذرات پودر ریزتر باشد اثری بهتر خواهد داشت.(بین 10 تا 72 میکرون)
مثلث آتش دارای سه ضلع اکسیژن، حرارت و ماده سوختنی می باشد.
لذا با سرد کردن آتش می توان دما را کاهش داد و از گسترش حریق جلوگیری کرد.
خاموش کننده های آب و گاز دارای این خاصیت می باشند، همچنین کپسول آتش نشانی گاز دی اکسید کربن نیز هوای بسیار سردی تولید کرده که باعث کاهش حرارت می شود.
