یکی از پر کاربردترین آزمایش در آزمایشگاهها، آزمایش(C-reactive protein) CRP می باشد که برای تشخیص و شروع درمان بیماریهای داخلی (که بیشتر التهابی و عفونی هستند) بشمار می رود. پروتئین واکنشی (CRP) C، پروتئینی است که بعد از عفونت، التهاب و یا صدمات بافتی توسط کبد در جریان خون آزاد میشود. در شرایطی همچون حمله قلبی و ابتلا به بیماریهای خود ایمنی نیز میزان این پروتئین افزایش مییابد. بعد از بالا رفتن میزان این پروتئین، علائمی از جمله تب و درد نیز بروز مینماید. این آزمایش تشخیصی نمیباشد و پزشک باید برای تشخیص علت التهاب یا عفونت معاینات دقیقتر و آزمایشهای دیگری را درخواست نماید. اگر شما تمایلی برای حضور در آزمایشگاه و نمونه دادن ندارید، می توانید از خدمات نمونه گیری در منزل آزمایشگاه نیکو استفاده کنید.
در طول سالهای گذشته آزمایش CRP برای تشخیص عفونت باکتری ها و ویروس های مختلف به کار می رفت. با ظهور ویروس کرونا، پزشکان ابتدا از این آزمایش برای بررسی میزان عفونت کرونا در بیماران استفاده می کنند. طبق بررسی های علمی رابطه مستقیمی بین میزان عفونت ریه و سطح CRP وجود دارد.
به منظور این آزمایش نمونه خون بیمار گرفته می شود و با توجه به سه سطح بندی ۱۰ تا ۴۰ میلی گرم در لیتر، ۴۰ تا ۸۰ گرم و بیشتر از ۸۰ میلی گرم در لیتر، نتیجه آزمایش اعلام می شود. طبق یافته های جدید، در مبتلایان به کرونا مقادیر بین۲۰ تا ۵۰ میلی گرم در لیتر نشان داده می شود.
همچنین سطوح بالای پروتئین C در ۸۶% بیماران کرونایی رویت شده است و با توجه به وخامت وضعیت بیمار، رابطه مستقیمی با سطح پروتئین C دیده شده است.
ولی باید یه این نکته بسیار مهم توجه داشت که آزمایش CRP نمی تواند به طور قطعی ابتلا بیمار به ویروس کرونا را تایید کند. برای اینکه این آزمایش سطح التهاب را می سنجد و عفونت به وسیله هر نوع باکتری یا ویروس می تواند این تاثیر را ایجاد کند.
برای تشخیص دقیق کرونا تنها آزمایش PCR کاربرد دارد. حتی آزمایش آنتی بادی کرونا هم صرفا عفونت در گذشته بیمار را نشان می دهد و نمی توان وضعیت فعلی ابتلا به کرونا را با آزمایش سرولوژی یا آنتی بادی سنجید.
تب
لرز
تنفس سریع و پی در پی
ضربان قلب سریع
تهوع و استفراغ
عفونت و التهاب مزمن، HDL پایین و تری گلیسیرید بالا باعث افزایش میزان CRP می شوند. داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی، استروئیدها و سالیسیلات ها موجب کاهش سطح CRP می شوند. ورزش طولانی مدت، کاهش وزن و مصرف مقادیر کم الکل کاهش دهنده سطح این پروتئین می باشد و میزان آن ممکن است در افراد سیگاری بالا باشد. بارداری نیز ممکن است باعث افزایش این پروتئین شود. مصرف داروهای حاوی استروژن مانند قرص های ضد بارداری نیز موجب افزایش CRP میشوند.
انجام این آزمایش به آمادگی خاصی نیاز ندارد.
بررسی التهاب ناشی از عفونت
تشخیص یک بیماری التهابی مزمن مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس
بررسی خطر ابتلا به بیماری های قلبی
بررسی خطر حمله قلبی دوم
عفونت های باکتریایی مانند سپسیس
عفونت های قارچی
بیماری التهابی روده
عفونت استخوانی به نام استئومیلیت
سندروم رایتر
سل
مننژیت
تست CRP به طور گسترده ای برای تشخیص سپسیس در نوزادان تازه متولد شده استفاده می شود.
تست CRP ممکن است برای نظارت بر بیماران پس از عمل جراحی مورد استفاده قرار گیرد. به طور کلی، سطح CRP پس از جراحی افزایش می یابد و به حالت عادی کاهش می یابد مگر اینکه عفونت پس از جراحی وجود داشته باشد و همچنین می تواند پیش بینی کننده خوبی برای رد پیوند در دریافت کنندگان کلیه باشد.
این آزمایش معمولاً با آزمایش ESR درخواست میشود. مقادیر بالای این پروتئین نشان دهندۀ وجود التهاب یا عفونت میباشد اما مکان التهاب یا عفونت را مشخص نمیکند. در اواخر دوران بارداری و در افراد چاق مقادیر این پروتئین ممکن است کمی بالاتر باشد. آزمایش ESR نیز میتواند وجود التهاب و عفونت را نشان دهد ولی معمولاً CRP زودتر بالا میرود و با سرعت بیشتری نسبت به ESR پایین میآید.
به طور کلی آزمایش CRP نسبت به ESR شاخص حساس تری است. در التهاب حاد CRP سریع تر و بیش تر از ESR افزایش می یابد و با بهبودی بیمار، سریع تر به مقدار طبیعی باز می گردد. ممکن است از آزمایش CRP برای تشخیص عفونت پس از زخم استفاده شود. سطح CRP چهار تا شش ساعت پس از جراحی افزایش می یابد و از روز سوم پس از عمل جراحی شروع به کاهش می کند. پایین نیامدن غیرطبیعی سطح CRP می تواند نشان دهنده عفونت یا مشکلات ریوی باشد.
آزمایش خون HS-CRP : در این ازمایش سطوح پایین تر از 5/0 و 10 میلی گرم در لیتر قابل اندازه گیری است
آزمایش CRP : در این نوع از آزمایش 10 تا 1000 میلی گرم در لیتر قابل اندازه گیری است.
بین 3 الی 10 میلیگرم در لیتر: احتمال دارد توسط بیماری دیابت و یا فشار خون بالا و همچنین گاهی اوقات وضعیت زندگی همانند مصرف سیگار سبب تغییراتی در سطح CRP شود.
بین 10 الی 100 میلیگرم در لیتر: این میزان یک سطح متوسط برای پزشکان است که به طور معمول به سبب وجود التهاب در بدن ممکن است رخ دهد.
بالای 100 میلیگرم در لیتر: این میزان از سطح CRP خیلی زیاد است و به طور قاطع می توان بیان نمود که فرد مبتلا به عفونت بسیار شدید می باشد.
سطح بالای hs-CRP در خون با افزایش خطر حملات قلبی مرتبط است. همچنین افرادی که سطح hs-CRP بالایی دارند و دچار حمله قلبی شده اند، در مقایسه با افرادی که سطح hs-CRP طبیعی دارند، احتمال بیشتری برای حمله قلبی دوم دارند.
آزمایش hs-CRP برای همه توصیه نمی شود. این آزمایش علت التهاب را نشان نمی دهد، به ویژه اگر سطح آن به طور قابل توجهی بالاتر از حد طبیعی باشد.
آزمایش hs-CRP ممکن است برای افرادی که 10 تا 20 درصد احتمال حمله قلبی در 10 سال آینده را دارند، مفید باشد. پزشک با استفاده از آزمون های نمره گذاری شیوه زندگی، سابقه خانوادگی و وضعیت سلامتی فعلی را در نظر می گیرد، و سطح خطر را تعیین می کند.