همانطور که اشاره کردیم، خودمختاری، شاخصه اصلی تیم های خودسازمانده خواهد شد. اما آیا همیشه تفویض اختیار (در هر کدام از سه سطح داخلی، خارجی و فردی) موجب ایجاد تیم های خودسازمانده موفق خواهد شد؟ مسلما نه.
در چه مواقعی ایجاد یک تیم خودسازمانده کاربردپذیر نخواهد بود؟ در ادامه به اختصار هر کدام از این موارد ذکر می شود.
1- برای پروژه هایی بزرگی که یک فرد ممتاز و برجسته نقش کلیدی و تاثیرگذاری بر پروژه دارد:
برای این پروژه ها، تلاش زیادی لازم است تا تیم بتواند خودسازمانده شود. همه اعضای تیم، اعتبار و قدرت این فرد شاخص را پذیرفته اند و با آن خو گرفته اند. از طرفی خود فرد نیز به محوریت خود واقف است. این پذیرش ناخودآگاه و دو طرفه، مانع از تلاش موفق به سوی خودسازماندهی خواهد شد.
2- عدم تناسب ساختار سازمانی و شرایط محیطی:
بطور کلی در مواقعی که تیم شامل مجموعه ای از افراد باانگیزه، با ساختار تصمیم گیری توزیع شده است و شرایط بازار و توسعه هم با عدم قطعیت مواجه است، تناسب بیشتری وجود دارد. این مساله شاید به این دلیل است که عدم قطعیت و تغییر شرایط نیاز به روشی جدید برای تفکر تیمی و مواجهه با مسایل دارد. از سوی دیگر در پروژه های روتین، مدیر بسادگی به افراد می گوید که چه کاری باید انجام دهند. این که تا چه اندازه قوانین و فرآیند های شرکت سخت و ایستا تعریف شده باشند، میزان تطبیق با خودسازماندهی را مشخص می کند.
3- عدم تناسب کانتکست سازمانها برای مواردی از قبیل پاداش، رهبری، آموزش، منابع در دسترس، ساختار سازمانی:
این موارد بر چگونگی تشکیل تیم و کیفیت آن اثرگذار خواهد بود. بطور مثال در برخی سازمان ها مدیران میانی با خودسازمانده کردن تیم ها به مخالفت می پردازند. از طرفی ممکن است در مقابل این مخالفت، در صورتی که مدیران ارشد، سیستم پاداش و حقوق و ارزیابی عملکرد از آن حمایت کند، بتوان تاثیر این مقاومت را کاهش داد.
(اولین و پایه ای ترین قدم در اجرای خودسازمدهی در تیم ها پذیرش مدیران هست، از جمله مدیران میانی. در صورت وجود مقاومت، با اعمال مکانیزم هایی می توان اثر این مقاومت ها را کاهش داد.ولی باز هم پذیرش تمامی مدیران مرتبط با تیم ها، بستر را هموارتر خواهد کرد.)
با توجه به موقعیت های ذکر شده، به آسانی میتوان فهمید خودسازماندهی در هر شرایط و به هر شیوه ای قابل انجام و موفق نخواهد بود. برای درک و دریافت بهتر این موقعیت ها، ویژگی های ذکر شده به ما یادآور می شود که آیا می توان چارچوب خودسازماندهی را با سازمان انطباق داد یا خیر؟
پ.ن: در ادامه چارچوب خودسازماندهی را بیشتر شرح خواهیم داد. در حال حاضر فقط با ویژگی خودمختاری آشنا شدیم.
