🔺 آیا اقتصاد ایران در مسیری متفاوت از جهان حرکت میکند؟
🔺 چه پیامدهایی در انتظار یک اقتصاد منزوی است؟
در سالهای اخیر، اقتصاد ایران از بسیاری جهات در مسیری برخلاف روندهای جهانی حرکت کرده است. در حالی که بسیاری از کشورها پس از بحران کرونا و شوکهای ناشی از آن، در حال بازسازی و بازگشت به ثبات اقتصادی هستند، اقتصاد ایران همچنان با نرخ تورم بالا، کاهش رشد اقتصادی، بیثباتی ارزی و فرار سرمایه مواجه است.
این واگرایی نهتنها نشانهای از انزوای روبهگسترش اقتصاد کشور است، بلکه هشداری جدی نسبت به آیندهای دشوار—even در صورت رفع تحریمها و بحرانهای ژئوپلیتیکی—محسوب میشود.
در بسیاری از کشورها، نرخ تورم پس از افزایشهای کمسابقه در دوره پساکرونا، روند نزولی گرفته است. اما در ایران، تورم همچنان دو رقمی و حتی گاه سهرقمی باقی مانده است.
کشورهای منطقه و اقتصادهای نوظهور از رکود عبور کردهاند و رشد مثبت را تجربه میکنند. ایران اما با موانعی چون تحریم، کمبود سرمایهگذاری و بیثباتی اقتصادی، از این روند جا مانده است.
در حالی که بسیاری از کشورها بهواسطه افزایش صادرات یا ثبات مالی، ارزش پول ملی خود را حفظ کردهاند، ریال ایران در سالهای اخیر دچار کاهش ارزش بیسابقه شده است.
تحریمهای گسترده، دسترسی ایران به بازارها، منابع مالی و تکنولوژی جهانی را محدود کرده و عملاً اقتصاد کشور را از زنجیره تأمین جهانی جدا کردهاند.
نبود شفافیت، نبود ثبات در سیاستهای ارزی و بانکی، و نوسانات شدید در مقررات اقتصادی، فضا را برای رشد و توسعه تنگ کردهاند.
از دست رفتن اعتماد سرمایهگذاران داخلی و خارجی به دلایل متعدد از جمله فساد، عدم شفافیت و ناپایداری قوانین، به کاهش سرمایهگذاری منجر شده است.
حتی در سناریوی خوشبینانهای که تحریمها برداشته شوند یا بحرانهای ژئوپلیتیکی حل شوند، بازسازی اقتصاد ایران نیازمند زمان، اصلاحات عمیق، و اعتمادسازی گسترده است.
اقتصاد ایران در حال حاضر نهتنها از روند جهانی فاصله گرفته، بلکه در حال تعمیق در انزوایی است که بازگشت از آن بسیار دشوار خواهد بود. اگرچه بخشی از این وضعیت ناشی از فشارهای خارجی است، اما سهم قابلتوجهی از آن ریشه در سیاستگذاریهای نادرست و ساختارهای ناکارآمد داخلی دارد.
فرصت اصلاحات شاید هنوز از دست نرفته باشد، اما با هر روز تأخیر، مسیر بازگشت سختتر خواهد شد.
