انسان از آغاز حیات اجتماعی خود به بازی گرایش داشته و در هر دوره و زمان، در هر جامعه و فرهنگ و در هرگروه سنی، خود را با بازی سرگرم میکرده و از آن لذت میبرده است.
در دانشنامه «فرهنگ مردم» در تعریف بازی آمده است: بازی به عنوان عنصری مهم در بازیابی نقش و شکل گیری شخصیت اجتماعی، کارکرد مهمی در عرصهی جامعه دارد. روانشناسان و جامعه شناسان به نقش و اهمیت بازی در دوران کودکی تأکید کردهاند و آن را عامل مهمی در یادگیری مهارتهای زندگی دانستهاند. استانلی هال بازی را فعالیتی غریزی میداند که پیشینه بشر را بازگو میکند. بازی، فعالیتی خودجوش، ارادی و اختیاری، لذتبخش و انعطافپذیر و شامل ترکیبی از فعالیتهای جسمی، اشیا، نمادها و روابط بین فردی است. برایان اسمیت ، نیز در تعریف مشابهی ، بازی را فعالیتی خودبهخودی و ارادی میداند که به طور ذاتی و درونزا برانگیخته میشود. در باب اهمیت بازی برای کودکان ویگوتسکی میگوید که بازی ویژگی غالب کودکان نیست بلکه راهگشای رشد آنها است.
بازی ، فعالیت مستقلی است که انسان با آن خود را از دنیای کار جدا میکند. ویژگی و سرشت بازی لذت و رضایت خاطر و هدفمند نبودن آن، وجه تمایزش با کار است. بازی واسطه یادگیری است و فرایند آن را در کودک شتاب میبخشد.کودکان هنگام بازی آزادانه آزمایش میکنند و بر پایهی نتایج آزمایش خود، تجربه میاندوزند.
بازی منبع بی پایانی برای لذت و تفریح است. اثر آرامشبخش و تسکیندهنده دارد و کودک را از تنشها رها میکند. کنجکاوی، احساس قدرت و توانایی کودک را افزایش میدهد. با آزمون و خطا، مهارت حل مسئله را تقویت میکند. احساس درک هنری و زیباییشناسی او را بالا میبرد. مهارتهای زبانی، تخیل کودک را پرورش میدهد. خلاقیت، ابتکار، نوآوری و قدرت تصمیمگیری او را افزایش میدهد .به کودکان کمک میکند مهارتهای اجتماعی مانند مشارکت و استفاده مشترک از داشتهها، بحث و گفتگو کردن، همکاری و تعاون را بیاموزند. به کودکان فرصت کشف میدهد و موجب درک علمی و ریاضی و روابط فضایی میشود. به رشد مهارتهای جسمانی، مهارتهای ادراکی- حرکتی، مثل تعادل و مهارتهای ظریف مانند هماهنگی چشم و دست کمک میکند.
بازی به کودکان فرصت میدهد تا یاد بگیرند با اشیا چگونه کار کنند، چگونه با دیگران کنار بیایند و نقشهای جدید را امتحان کنند. اشتها و توانایی هضم و گوارش، جریان خون، تنفس و هوشیاری ذهنی را تحریک میکند و باعث تنظیم الگوی خواب میشود، به عبارتی خواب عمیق را به همراه دارد. کودکان را به پیروی از قوانین و مقررات ، ارزشهای بشری و اخلاقی، اصول انسانی و رفتارهای نیک بر میانگیزد و آنها را با مفاهیم عدالت و انصاف آشنا میسازد و مبارزه و ایستادگی در مقابل ستم و بی عدالتی را به آنها میآموزد.
منبع : کتاب صنعت اسباب بازی ایران، فرصت ها و چالش ها