این سالها با توجه به افزایش بلندمرتبه‌سازی و به منظور سرعت بخشیدن و همچنین راحتی در جابجایی افراد و وسایل در بین طبقات مختلف ساختمان‌ها، از بالابرها و آسانسورها بیش از پیش استفاده می‌شود. در این مقاله سعی بر آن است تا تفاوت‌های اساسی ساختاری و عملکردی آسانسور و بالابر را بیان کنیم. در ادامه برای دانستن تفاوت بالابر و آسانسور با ما باشید.
بالابرها وسیله‌ای هستند که برای جابه‌جا نمودن وسایل و افراد در بین طبقات و یا برای حمل راحت و سریع کالاها استفاده می‌شوند. بالابرها انواع مختلفی دارند که هر کدام با مکانیزم منحصر به فردی کار می‌کند. بالابرها نسبت به جرثقیل‌ها و لیفتراک‌ها و آسانسورها بسیار متفاوت هستند و به پنج دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از : ۱. بالابرهای ثابت آکاردئونی ۲. بالابرهای جک مستقیم ۳. بالابرهای کابلی و یا زنجیری ۴. بالابرهای هیدرولیکی-زنجیری و ۵. بالابرهای بوم لیفت ثابت.
بالابرهای ثابت آکاردئونی که به آن میز هیدرولیکی نیز می‌گویند بیشترین ایمنی را در بین انواع بالابرها دارند. بازوهای قیچی مانند این نوع بالابرها توسط جک هیدرولیکی از یکدیگر باز می‌شود.
در بالابرهای جک مستقیم، مانند عکس فوق جک هیدرولیک زیر میز بار متصل شده است تا بتواند آن را به سمت بالا هدایت کند. بالابرهای جک مستقیم از نظر ظرفیت و امنیت در رتبه بعد از بالابرهای آکاردئونی قرار می‌گیرد. از این بالابرها بیشتر در فروشگاه‌ها و مغازه‌ها استفاده می‌شود. در بالابرهای جک مستقیم در صورتی که از کابین استفاده کنید به آنها آسانسور هیدرولیکی نیز می‌گویند.
نکته اولی که در بالابرهای کابلی و یا زنجیری باید به آن اشاره کرد امنیت بسیار کم و ظرفیت کم این نوع بالابرها است. از این نوع بالابرها نباید به هیچ عنوان برای بالابر نفربر استفاده نمود.
در بالابرهای هیدرولیکی-زنجیری یا کابلی حرکت را از چرخ زنجیر و یا قرقره کابل توسط جک هیدرولیک نیمی از کورس شروع می‌کنند و در نتیجه نیرو توسط زنجیر یا کابل به میز کار منتقل می‌شود تا تمام مسیر را طی کند.
بالابرهای بوم لیفت ثابت مانند تصویر فوق علاوه بر دسترسی عمودی برای ایجاد دسترسی افقی نیز استفاده می‌شوند و ظرفیت کمی دارند و همچنین برای حمل نفر استفاده می‌شوند.
آسانسور اتاقک متحرکی است که به وسیلهٔ آن در طبقات جابجا می‌شوند. به عبارت دیگر آسانسور یکی از تجهیزات حمل و نقل عمودی است که جابجایی مردم یا کالا بین طبقات را آسان می‌نماید. آسانسورها عموماً به کمک موتورهای الکتریکی باعث حرکت عمودی کابین می‌شوند. این موتورها با کمک کابل‌های کشش و سیستم متقابل وزن، سبب حرکت عمودی کابین می‌شوند و کار جابجایی را انجام می‌دهند، یا با پمپ هیدرولیک میزان مایعات را برای بالا بردن در یک پیستون استوانه‌ایِ جک مانند تزریق و کنترل می‌کنند.
انواع آسانسورها عبارتند از :
۱. آسانسورهای کششی
۲. آسانسورهای هیدرولیک
۳. آسانسورهای وینچی
۴. آسانسورهای مغناطیسی
۵. آسانسورهای کارگاهی
نیروی محرکه در آسانسورهای کششی از یک موتور الکتریکی در بالای چاه آسانسور یا در پایین کنار چاهک تامین می‌شود که در موتور خانه نصب می‌شود.
آسانسورهای هیدرولیک به نرمی حرکت می‌کنند و از مزایای آنها می‌توان به خرابی و استهلاک بسیار کم است و عدم نیاز به موتورخانه در پشت بام اشاره کرد.
آسانسورهای وینچی با زنجیر یا طناب فولادی آویزان شده و توسط نیروی رانش عمل می‌کند.
ریل‌ها و تجهیزات نقش استاتور را ایفا می‌کند و موتور و کابین آسانسور نقش روتور را ایفا می‌کنند. در چاهک این آسانسورها، به‌جای قرار دادن ریل آسانسور در دیواره‌ها آهنربای مغناطیسی کار می‌گذارند در کف آسانسور نیز یک آهنربای مغناطیسی با قطب مخالف آهنربای واقع در دیواره‌ها وجود دارد، با اتصال برق نیروی رانش باعث بالا رفتن آسانسور می‌شود.
در برج‌سازی و سازه‌های بلندمرتبه از آن ها استفاده می شود.
پس از بررسی موارد فوق حال به تفاوت بالابر و آسانسور بپردازیم.
در ادامه تفاوت بالابر و آسانسور را با هم بررسی می‌کنیم.
✔ سرعت آسانسور از ۷/۰ متر بر ثانیه شروع می‌شود به بالا، اما سرعت بالابرها از ۲۰/۰ متر بر ثانیه تا ۴۵/۰ متر بر ثانیه می‌باشد.
✔ آسانسورها باید دارای پاراشوت یا ترمز آسانسور و سیستم‌های امنیتی ضد سقوط باشند، به همین دلیل هزینه نصب و راه‌اندازی آن بسیار بیشتر از بالابر می‌باشد.
✔ در مکان‌ها و ساختمان‌هایی که تعداد طبقاط کمتری دارند و سرعت بالا و پایین رفتن زیاد اهمیت ندارد می‌توانید از انواع بالابر استفاده کنند ولی در ساختمان‌هایی که تعداد طبقات زیادی دارند و سرعت بسیار اهمیت دارد باید از آسانسور استفاده کرد.
✔ بالابرها استاندارد نمی‌گیرند اما بالابر را می‌توانید بیمه کنید. در صورتی که آسانسورها هم استاندارد می‌گیرند و هم بیمه دارند.
✔ در ساختمان‌ها و منازل چند طبقه که آسانسوری وجود ندارد و همچنین فضایی برای ایجاد چاهک و موتورخانه وجود ندارد برای جابه‌جایی افراد و وسایل می‌توانید از بالابرها استفاده کنید.
✔ هزینه خرید و نصب انواع بالابرها نسبت به آسانسور بسیار کمتر است.
✔ مصرف برق در بالابرها نسبت به آسانسورها کمتر است.
✔ بالابرها را می‌توانید در فضاهای بین پله‌ها، جلوی بالکن‌های ساختمان‌ها به کار برد.
