دانههای قرمز روی پوست کودک، از شایعترین نگرانیهای مادرها به شمار میرود. سرخک یکی از مسریترین بیماریهای ویروسی است که میتواند علائمی مشابه با دیگر بیماریها داشته باشد. در این مقاله از علائم سرخک در کودکان، درمان سرخک و تفاوت این بیماری با مخملک و سرخجه میخوانید.
سرخک یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که بیشتر در کودکان رخ میدهد. علائم سرخک در کودکان در بینی و گلوی فرد بیمار وجود دارد. پس با عطسه، سرفه و حتی صحبت کردن میتواند منتقل شود. انتقال سرخک نیازی به تماس نزدیک فردی ندارد و وجود ویروس در هوا برای ابتلا کافی است.
ممکن است افرادی که قبلا واکسن سرخک دریافت کردهاند یا به بیماری سرخک مبتلا شدهاند، دوباره در معرض بیماری قرار بگیرند. اما اینبار بیماری سرخک خفیف ایجاد میشود. علائم سرخک در کودکان به صورت خفیفتر و دوره کمون طولانیتر خواهد بود.
زمانی است که فرد به ویروس سرخک آلوده شده اما علامتی ندارد. بعد از ورود ویروس، حدود 13 روز طول میکشد تا علائم اولیه ظاهر گردد.
تب خفیف تا متوسط که معمولا همراه با سرفه، آبریزش بینی نوزادان، گلودرد، التهاب و قرمزی ملتحمه (کنژکتیویت) است. شدت التهاب چشم میتواند تا حدی باشد که ترس از نور یا اشکریزش ایجاد شود. این دوره حدود 2 تا 3 روز طول میکشد. در این مرحله و 48 ساعت قبل از شروع مرحله بعد، داخل دهان و روی مخاط گونه، دانههای برآمده سفیدرنگ به نام کوپلیک با زمینه قرمز دیده میشوند. گویی دانههای سفید نمک روی سطحی قرمز پاشیده شده باشد.
دو تا چهار روز بعد از تب، راش پوستی ظاهر میشود. دانههای قرمز برجسته که در مراحل اول با وارد کردن فشار روی آنها، رنگپریده میشوند. راشها معمولا از صورت شروع شده و به تدریج گردن، دستها و پاها را درگیر میکند. ممکن است راشا به یکدیگر متصل شوند و ظاهر یکدست قرمز به بدن بدهند. کف دست و پا در بیماری سرخک درگیر نمیشود. در این مرحله تب بهصورت ناگهانی افزایش یافته و به 40 تا 41 درجه هم میرسد.
در عرض یک هفته بثورات پوستی نوزاد از همان محلی که شروع شدند، یعنی صورت به تدریج ناپدید میشوند. تب کاهش یافته و اشتهای کودک بهتر میشود. ممکن است سرفه برای یک تا دو هفته باقی بماند.
پنج روز قبل از شروع بثورات پوستی و چهار روز پس از آن، بیماری به دیگران منتقل میشود. به کلام دیگر بعد از این مدت فرزندتان میتواند به مهد و یا مدرسه بازگردد.
اسهال و عفونت گوش میانی شایعترین عارضه سرخک است. عفونت ریوی نوزادان و کودکان زیر پنج سال بسیار خطرناک است. عوارض نورولوژیک بیماری سرخک نادر اما بسیار خطرناک هستند. این موارد شامل انسفالیت و انسفالومیلیت منتشر حاد یا بیماری(ADEM) است. در گذشته سرخک موجب کوری و زخم قرنیه هم میشده است.
این بیماری ویروسی است و درمان دارویی بهخصوصی ندارد. راههایی جهت تخفیف علائم سرخک در کودکان و کوتاهتر شدن دوره بیماری وجود دارد:
برای مصرف بیشتر غذاها منعی وجود ندارد. بهتر است از مصرف خوراکیهای زیر خودداری شود:
بهترین و مهمترین راه پیشگیری از ابتلا به سرخک، تزریق واکسن است. انتقال بیماری از طریق ذرات هوای آلوده به ترشحات بیمار است. تا جایی که ممکن است در تماس با فرد بیمار نباشید. حتما دستهای خود را با صابون بشویید. قبل از شستوشوی دستهایتان به صورت خود (چشم، بینی و دهان) دست نزنید. اگر در اطرافتان فرد مبتلا به سرخک هست، از ماسک استفاده کنید.
بیماری سرخک در گذشته بسیار شایع بوده و کودکان زیر پنج سال را به کام مرگ میکشانده است. با ظهور واکسن، این بیماری تا حد زیادی قابل پیشگیری شده است. این واکسن (MMR) نام دارد و مجموعهای از سه ویروس است: سرخک، سرخجه و اوریون. طبق برنامه واکسیناسیون کشوری، دوز اول در واکسن 12 ماهگی و تکرار آن در واکسن 18 ماهگی است. عوارض این واکسن مانند سایر واکسنها شامل تب، درد و احتمال کبودی در محل تزریق است.
از گذشته تاکنون مخالفان سعی داشتهاند تا مردم را نسبت به واکسن بدبین کنند. فواید واکسن بر هیچکس پوشیده نیست. بسیاری از بیماریهای کشنده به لطف واکسن ریشه کن شدهاند اما اخیرا برخی از مردم از ترس ابتلای فرزندشان به اوتیسم واکسن (MMR) را تزریق نمیکنند. درحالیکه هیچ مقاله معتبر علمی ارتباطی بین واکسن سرخک و اوتیسم را تایید نمیکند. این تصور اشتباه موجب شیوع روزافزون جهانی سرخک شده است.