از وقتی کتاب «انقلاب هوش مصنوعی» رو ترجمه کردم، خیلی بیشتر از قبل به حاشیه و متن این حوزه علاقه‌مند شده‌م. چند روز پیش می‌خواستم درباره موضوع جذاب و خطرناک هیپنوتیزم هوش مصنوعی چیزی بنویسم که خیلی تصادفی به گزارش مشترک هاب‌اسپات و تِن وب درمورد ترندهای هوش مصنوعی برای استفاده بازاریابان در سال ۲۰۲۳ رسیدم. بعد از خوندن گزارش، که هم جذابه هم مستند، تصمیم گرفتم بخش‌های مختلف اون رو خلاصه و منتشر کنم.
اول هاب‌اسپات رو معرفی کنم: یه کمپانی آمریکایی که سال ۲۰۰۶ برایان هالیگان و دارمِش شا در ام‌آی‌تیِ معروف به راه انداختن. هاب‌اسپات توسعه‌دهنده نرم‌افزار برای بازاریابی درون‌گرا، فروش و خدمات مشتریه و البته بازاریابی محصولات نرم‌افزاری این حوزه‌ها رو هم انجام می‌ده.
اونا داستان شکل‌گیری کمپانی رو این‌طوری تعریف می‌کنن: «سال ۲۰۰۴، این دو تا فارغ التحصیل ام‌آی‌تی متوجه شدن که روش انتخاب و خرید مردم دیگه مثل گذشته نیست؛ یعنی دیگه دوست ندارن بازاریاب‌ها یا فروشنده‌ها مرتب به سراغشون برن و مزاحمشون بشن، بلکه ترجیح می‌دن برای انتخاب بهشون کمک بشه. این شد که بازاریابی درون‌گرا (Inbound Marketing) رو پایۀ راه‌اندازی یه شرکت جدید کردن تا این توانایی رو به کسب و کارها بده که به جای ایجاد مزاحمت برای مشتری‌ها، به اونا کمک کنن و تمرکزشون دیگه روی فرستادن بازاریاب و فروشنده به سراغ مردم (یا همون بازاریابی برون‌گرا) نباشه، بلکه ببینن مردم به چه کمک یا اطلاعاتی نیاز دارن».
خب حالا بریم سراغ گزارش. با دو تا توضیح؛ اول اینکه همه آمار و ارقام این گزارش از نظرسنجی هاب‌اسپات به دست اومده که در سال ۲۰۲۲ بین بیش از ۱۲۰۰ بازاریاب از سرتاسر جهان انجام شده. دوم، بیشتر تصاویر رو از همین گزارش برداشتم و محتوا رو بعد از ترجمه، خلاصه و بازنویسی کردم.
وقتشه با ربات‌ها دوست بشیم!
این روزها مدیران خیلی از کسب و کارها به قدرت فناوری هوش مصنوعی برای رشد شرکتشون پی برده‌ن. بر اساس نتایج نظرسنجی هاب‌اسپات، ۶۸ درصد افرادی که در موقعیت‌های مدیر بازاریابی یا بالاتر کار می‌کنن معتقدن که پیاده‌سازی کامل هوش مصنوعی و اتوماسیون (خودکارسازی) در شرکتشون باعث رشد بی‌سابقه کسب و کار اون‌ها می‌شه. ۶۲ درصد مدیران کسب و کارها از سرمایه‌گذاری در ابزارهای هوش مصنوعی و خودکارسازی برای استفاده کارمندانشون خبر دادن. از این تعداد، ۷۱ درصد به نرخ بازگشت مثبتی از سرمایه‌گذاری‌شون رسیده بودن و ۷۲ درصد معتقد بودن که هوش مصنوعی و خودکارسازی باعث افزایش بهره‌وری کارمنداشون می‌شه.
هم‌زمان، فناوری هوش مصنوعی داره خیلی سریع پیشرفت می‌کنه و دنیای بازاریابی دیجیتال به سمتی می‌ره که کم‌کم تجربه کار با ابزارهای هوش مصنوعی و مهندسی پیشرفته پرسش‌هایی که از مدل‌های زبانی می‌پرسیم به صورت مهارت‌های ضروری برای بازاریاب‌ها درمیاد. همین‌طور، شغل‌های جدیدی در حوزه بازاریابی دیجیتال ایجاد می‌شه که منحصر به استفاده از هوش مصنوعی‌ان. البته منظور این نیست که بازاریاب‌ها مجبورن مثلا مهندسی نرم‌افزار بدونن؛ حتی یاد گرفتن چت با ابزارهای هوش مصنوعی هم می‌تونه دریچه ورود به یه دنیا ایده باشه، بگذریم که این‌جوری، چقدر در زمان کار تیم‌های بازاریابی صرفه‌جویی می‌شه.
تصویر بالا، چهار کاربرد اصلی هوش مصنوعی مولد رو برای بازاریاب‌ها نشون می‌ده. همون‌طور که می‌بینیم، کسانی که در حوزه بازاریابی فعالیت می‌کنن، بیش از هر چیزی هوش مصنوعی رو برای تولید محتوا به کار می‌برن (۴۸ درصد). تحلیل/گزارش داده‌ها، یادگیری و پژوهش هم در رده‌های بعدی قرار دارن.
توضیح اضافه: هوش مصنوعی مولد یعنی اون مدل‌هایی از هوش مصنوعی که ازشون می‌خوایم برامون متن، تصویر یا فایل‌هایی با فرمت‌های رسانه‌ای دیگه بسازن. این نوع هوش مصنوعی با یادگیری الگوها و ساختار داده‌های ورودی، داده‌های جدیدی تولید می‌کنه.
بخش اول: بازاریاب‌ها از همیشه پرمشغله‌ترن اما هوش مصنوعی داره براشون زمان می‌خره.
بر اساس نتیجه نظرسنجی هاب اسپات، در سال ۲۰۲۲، هر کارشناس بازاریابی هم‌زمان روی پنج کمپین کار می‌کرده و در دوره‌های سه‌ماهه، در مجموع اجرای هفت کمپین رو به عهده داشته. اون‌ها برای اینکه از پس این فشار کار بربیان باید همیشه چندین کار رو هم‌زمان انجام بدن، مدام اولویت‌ها رو بازنگری کنن و وظایف رو به درستی بین اعضای تیمشون تقسیم کنن. اما با این همه، بازم این حجم کار خیلی زیاده.
حالا چرا هوش مصنوعی داره بین کارشناس‌های بازاریابی محبوب می‌شه؟ چون اون‌ها پی برده‌ن که وقتی با استفاده از این ابزارها، کارهای اثربخشی مثل طوفان فکری خلاقانه، تدوین استراتژی، اجرای پروژه و مدیریت افراد رو انجام می‌دن، به رضایت بالا و البته نتیجه مناسب می‌رسن. اما کارهای ساده و تکراری فقط انگیزه‌شون رو کم می‌کنه و در نهایت تأثیر چندانی هم نداره.
۹۰ درصد بازاریاب‌ها معتقد بودن که هوش مصنوعی و خودکارسازی بهشون کمک می‌کنه زمان کمتری صرف کارهایی کنن که قبلاً دستی انجام می‌دادن؛ ۸۰ درصد گفتن که به این ترتیب بیشتر روی بخش‌های لذت‌بخش‌تر شغلشون تمرکز می‌کنن و ۷۹ درصد باور داشتن که با استفاده از این ابزارها می‌تونن زمان بیشتری برای جنبه‌های خلاقانه کارشون صرف کنن.
استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی چقدر زمان اضافه به بازاریاب‌ها می‌ده؟
به طور میانگین پنج ساعت از روزِ هر بازاریاب صرف کارهای دستی، روندهای اداری یا وظایف عملیاتی می‌شه؛ تحقیق کلمات کلیدی، پاک‌سازی داده‌ها، ساخت فهرست، قالب‌بندی مطالب وبلاگی در سیستم‌های مدیریت محتوا و تحلیل داده‌های خام برای استخراج بینش‌های کلیدی فقط بخشی از این وظایفه. البته سازمان‌ها برای انجام خیلی از این کارها، پلتفرم‌های قدرتمند و کاربرپسندی ایجاد کرده‌ن، اما باز هم کارشناس‌های بازاریابی مجبورن کارهای تکراری زیادی انجام بدن.
پیاده‌سازی یه ابزار هوش مصنوعی و استفاده از اون برای انجام کارهای ساده و نه‌چندان مهم باعث می‌شه اعضای تیم بازاریابی به طور میانگین نزدیک به دو ساعت و نیم در روز زمان بیشتر داشته باشن. یعنی هنوز همه وظایف قبلی رو انجام می‌دن اما به نصف زمان قبلی نیاز دارن.
پس استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی باعث می‌شه تیم‌های بازاریابی در هفته، ۱۲.۵ ساعت بیشتر زمان داشته باشن و این یعنی ۲۵ تا ۲۶ روز کاری بیشتر در سال.
دیگه تحلیل نیاز نداره که پیاده کردن هوش مصنوعی و خودکارسازی در یک کسب و کار می‌تونه نزدیک به یک ماه برای کار بیشتر به تیم بازاریابی اون بده. بازاریاب‌ها می‌تونن این زمان رو صرف وظایفی کنن که فقط باید توسط انسان‌ها انجام بشن: استراتژی تعیین کنن، برنامه بریزن، کارهای خلاقانه رو پیش ببرن و اگه موقعیت مدیریتی دارن، به اجرای وظایفشون برای مدیریت کارکنان بپردازن.
امروزه چند درصد بازاریاب‌ها از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده می‌کنن؟
رایج‌ترین ابزارهای هوش مصنوعی مورد استفاده بازاریاب‌ها چیه؟
۳۵ درصد بازاریاب‌ها گفتن که برای اجرای وظایفشون از هوش مصنوعی و خودکارسازی استفاده می کنن و این رقم درمورد وبلاگ‌نویس‌ها و متخصصان سئو به ۵۴ درصد می‌رسه.
البته همیشه مشخص نیست که منظور از هوش مصنوعی یا خودکارسازی دقیقاً چیه. پس احتمالاً میزان استفاده از اون‌ها خیلی بیشتره؛ مثلاً گرامرلی یه ابزار هوش مصنوعیه، اما خیلی‌ها چنین نظری درموردش ندارن.
در ادامه به بعضی از پراستفاده‌ترین ابزارهای هوش مصنوعی بین کارشناس‌های بازاریابی اشاره می‌کنیم:
بر اساس تصویر بالا:
۱. چت‌بات‌ها، مثلاً چت جی‌پی‌تی و چت‌اسپات در رده اول کاربرد بازاریاب‌ها قرار دارن؛
۲. ابزارهای تولید متن مثل جاسپر، دومین دسته برنامه‌های محبوب هوش مصنوعی برای بازاریاب‌ها به حساب میان؛
۳. ابزارهای بصری و تصویری مثل تصویرساز هوش مصنوعی کانوا گروه بعدی‌ان؛
۴. ابزارهای صوتی مثل اسپیچیفای (هوش مصنوعی تبدیل متن به صوت) هم در میان بیش از یک‌سوم پاسخ‌دهنده‌ها رایج بودن.
بازاریاب‌ها از کدوم برنامه‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کنن؟
بر اساس نظرسنجی هاب‌اسپات، محبوب‌ترین ابزارهای هوش مصنوعی در میان کارشناسان بازاریابی در سال ۲۰۲۲، Compose AI (افزونه مرورگر گوگل کروم برای تکمیل و تولید متن)، جاسپر و کپی دات اِی‌آی بوده‌ن.
معرفی بعضی از ابزارهای محبوب هوش مصنوعی برای بازاریاب‌ها
محصول کمپانی اوپن ای‌آی که مشهورترین چت‌بات جهانه و فقط دو ماه طول کشید تا به صد میلیون کاربر برسه.
ابزار هوش مصنوعی همه‌کاره هاب‌اسپات که برای بازاریاب‌ها توسعه داده شده. وقتی مدیر بازاریابی یه شرکت، اطلاعات مربوط به مدیریت ارتباط با مشتریان شرکت رو به این ابزار می‌ده، می‌تونه به صورت یکپارچه و تخصصی از امکانات چت جی‌پی‌تی، ابزار تصویرساز دال-ای ۲، مدل یادگیری عمیق استیبل دیفیوژن برای تبدیل متن به تصویر و تحقیق کلمات کلیدی استفاده کنه.
یه ابزار گفت‌وگومحور هوش مصنوعی مولد که بر پایه لَمدا (مدل هوش مصنوعی گفت‌وگومحور گوگل) ایجاد شد و می‌تونه صفحه‌های وب رو خلاصه کنه، کدهای برنامه‌نویسی رو توضیح بده و بهره‌روی هر مورد کاربردی رو بالاتر ببره.
یه چت‌بات هوش مصنوعی مولد که تمرکزش بر بلاگ‌نویسیه.
این ابزار عمدتاً بر تصاویر تمرکز داره و به طراحان، مدیران برند و مدیران هنری کمک می‌کنه مجموعه‌های تصویری رو سازمان‌دهی کنن و به کمک هوش مصنوعی مود بُرد بسازن (مود برد یا تابلوی موضوعی یعنی کلاژی متشکل از تصویر، متن و نمونه اشیای مختلف که هم فیزیکی ساخته می‌شه هم دیجیتال).
یه پلتفرم وب‌سایت‌سازی که کمک می‌کنه بازاریاب‌ها و بلاگرها خیلی سریع، سایت‌های وردپرسی بسازن، تجربه کاربران سایت رو بهبود می‌ده و مشکلات سرعت لود شدن صفحات رو حل می‌کنه.
دستیار محتوای هوش مصنوعی هاب‌اسپات
ابزارهای این مجموعه شامل یه دستیار نگارش بلاگ، بازنویس پاراگراف‌ها، ایمیل‌نویس و محتوانویس می‌شه.
این ابزار به تحقیق کلمات کلیدی سرعت می‌ده و به بازاریاب‌ها کمک می‌کنه تا با تمرکز بر سئو، کارهای بیشتر و موثرتری انجام بدن و زمان کمتری نیاز داشته باشن.
اما مثل همیشه: دست ما کوتاه و خرما بر نخیل...
احتمالاً تا اینجا روی لینک یکی یا چند تا از این ابزارها کلیک کرده‌ین و با پیام‌هایی مثل پیغام خطای ۴۰۳ (نداشتن مجوز دسترسی به آدرس) یا ۴۰۶ (قابل قبول نبودن دسترسی) روبرو شده‌ین. متأسفانه به خیلی از این ابزارها نمی‌شه با آی‌پی ایران دسترسی داشت؛ بعضی‌ها مثل جاسپر و بارد گوگل حتی سایت رو هم برای ما نمایش نمی‌دن؛ بعضی دیگه وقتی کار به ساخت اکانت می‌رسه و می‌فهمن کاربر از ایرانه، امکان ادامه روند رو ازش سلب می‌کنن. اگه می‌خواین از این ابزارهای کارراه‌انداز استفاده کنین باید به سراغ تغییر مشخصات DNS یا خرید سرور مجازی و ثبت نام با اون برین یا از ابزارهایی مثل پو (Poe) استفاده کنین که امکان برقراری ارتباط با چت‌بات‌های هوش مصنوعی رو فراهم می‌کنن.
خب، بخش اول گزارش مشترک هاب‌اسپات و تِن وب درمورد ترندهای هوش مصنوعی برای استفاده بازاریابان در سال ۲۰۲۳ رو مرور کردیم. بخش دوم خیلی جذاب‌تره و درمورد شیوه‌های مختف کاربرد ابزارهای هوش مصنوعی در بازاریابی حرف می‌زنه؛ مثلاً توضیح می‌ده که کارشناس‌های بازاریابی چطور از این ابزارها برای تحقیقات بازار نوعی محصول یا خدمات خاص، بازاریابی دیجیتال، برنامه‌ریزی سئو و تحقیق کلمه کلیدی، تولید و پایش محتوا، ساخت محتوا برای شبکه‌های اجتماعی و بازاریابی ایمیلی، محصول‌نویسی و تحلیل داده استفاده می‌کنن.
اگه مشتاقین با هم این بخش رو مرور کنیم و کلی نکته جدید درباره استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در بازاریابی یاد بگیریم، بازم به یادداشت‌های من سر بزنین.
