وقتی با دانش آموزان صحبت می کنم، نگرانی و ترس بزرگی از سوال های ادبیات فارسی کنکور دارند، البته این نگرانی بیراه هم نیست و حقیقت آنکه خیلی از ما، معلمان ادبیات هم در برخورد با سوالات ادبیات فارسی، دچار چالش می شویم. حالا که این نکته را گفتم، باید این مطلب را اضافه کنم که سوال های ادبیات هم آسان و سخت دارند. پاسخگویی به بعضی از این سوال ها، صرفا با دانش خوب ادبی امکان پذیر است، اما برای جواب دادن به بعضی سوال ها، علاوه بر دانش، بینش و چابک دستی هم داشته باشید.
بدون شک، سوال های بخش آرایه های ادبی آزمون سراسری، جزء آن دسته از سوال ها هستند که برای پاسخگویی به آنها علاوه بر دانش، باید بینش داشته باشید و البته در بعضی موارد، تیزبینی و چابک دستی هم نیاز است. خوانش آرایه های ادبی، روش و چارچوب خاص خودش را دارد و نمی توان این بخش را همانند بخش لغت یا تاریخ ادبیات خواند.
همه آنها که کنکور داده اند یا در آینده می خواهند در این آزمون شرکت کنند، پیش از این با چنین سوالاتی برخورد کرده اند:
ترتیب ابیات به لحاظ داشتن آرایه های مجاز، تشبیه، استعاره، ایهام تناسب و تلميح» در کدام گزینه درست است؟
الف) می زند حلقه زلف تو در غارت جان / نتوان با سر زلف تو به جانی در بست
ب) گر بدین شیوه کند چشم تو مردم را مست / نتوان گفت که در دور تو هشیاری هست
ج) جان صوفی نشد از جام کدورت صافی / تا نشد در تن خم خانه چو دردی به نشست
د) می به هشیار ده ای ساقی مجلس که مرا / نشئه ای هست هنوز از می باقى الست
ه) خوردم از دست تو جامی که جهان جرعه اوست / هرکه زین دست خود می برود زود ز دست
۱) ج، الف، د، ب، ه ۲) ج، ب، ه ، الف، د
۳) ه ، الف، ب، د، ج ۴) ه ، ج، الف، ب، د
بدون شک و تردید، این نوع از سوال ها معمولا سخت ترین سوال های بخش ادبیات فارسی آزمون سراسری هستند. پاسخگویی به این سوال ها که من از آنها با عنوان «تست های مرتب سازی آرایه ها» نام می برم، قطعا بسیار سخت و بسیار آسان است.
شاید شما هم متعجب شده باشید که چطور می شود، پاسخگویی به یک سوال هم بسیار سخت و هم بسیار آسان باشد. خب این هم گویا یک امر متناقض نماست. در توضیح این مطلب باید بگویم که تسلط بر تعاریف آرایه های ادبی و همین طور تشخیص آنها در ابیات، گام اول پاسخ گویی به تست های مرتب سازی آرایه ها است؛ یعنی اگر شما بر همه آرایه ها مسلط باشید، تازه در اول مسیر هستید.
برای پاسخگویی سریع و صحیح به این سوال ها نیاز است که علاوه بر تسلط بر آرایه های ادبی، تیزبینی خود را نیز به کار بیندازید. برای پاسخگویی بهتر به این سوال ها بهتر است، ابتدا از آرایه هایی شروع کنید که:
1- بر آن ها تسلط خیلی خوبی دارید.
2- کم کاربرد هستند.
مثلا در تست بالا، آرایه «تلمیح»، هم کم کاربرد است و هم می توان بر کاربردهای آن مسلط شد. پس می توانیم این آرایه را انتخاب کنیم.
یک نکته: بهتر است که آرایه انتخابی، از آرایه های اول یا آخر متن سوال باشد تا در هنگام بررسی، دچار مشکل نشوید.
بعد از این کار می بینید که تعداد گزینه های شما کاهش می یابد؛ مثلا در همین تست مثال، بیت «د»، آرایه تلمیح دارد و اکنون ما فقط دو گزینه داریم. حال می توانیم یک بار دیگر این روش را تکرار کنیم و خیلی سریع به پاسخ برسیم.
با توجه به مطالب گفته شده، پاسخگویی به تست های مرتب سازی آرایه های ادبی، سخت ترین سوال کنکور، با استفاده از چند تکنیک می تواند بسیار آسان باشد.
از شما دعوت می کنم، مقاله های دیگر من را هم مطالعه کنید.
