یکی از سوال های پر تکرار از من در کلاس های درس این است که چطور تعداد جمله های یک متن را بشماریم. از قضا خیلی از طراحان آزمون های چهارگزینه ای، مثل کنکور و قلم چی و گاج و سنجش و ... هم، همین مشکل دانش آموزان را دارند و پشت سر هم در آزمون هایشان از این دست سوالها مطرح می کنند که «تعداد جملات عبارت زیر در کدام گزینه آمده است؟» در اینجا حتما باز هم این جمله تکراری به ذهن شما می رسد که واقعا چرا باید تعداد جملات را تشخیص بدهیم و تشخیص تعداد جملات، چه دردی را از دردهای ما دوا می کند.
خب، من دقیقا نمی دانم که یادگیری شمارش تعداد جملات چه دردی را از شما دوا می کند، اما می دانم که برای انجام خیلی از کارها، روش های قاعده مند و ساده ای وجود دارد که با یادگیری آنها خیلی از مسائل برایمان ساده می شود و ما می توانیم بدون غر زدن کارمان را انجام دهیم. من هم اینجا، به همین منظور آمده ام تا کمی درباره راه های پیدا کردن سریع تعداد جملات با شما صحبت کنم.
برای شمارش جمله ها کافیست که ما قدم های زیر را برداریم:
1- شمارش تعداد فعل های جمله؛
2- در نظر گرفتن فعل های محذوف در هنگام شمارش فعل های جمله؛
3- در نظر گرفتن فعل اسنادی کوتاه شده «هست» در هنگام شمارش جمله؛
4- شمارش تعداد شبه جمله ها (مناداها، اصوات و عبارت های کوتاه بدون فعل)
به همین راحتی از مجموع همه این موارد، تعداد جمله های یک بیت یا عبارت به دست می آید.
پس اگر بخواهیم برای شمارش تعداد جملات در یک متن، فرمولی بنویسیم، این طور می شود:
تعداد فعل های ذکر شده + تعداد فعل های حذف شده + تعداد مخففهای فعل اسنادی «هست» + شبه جمله = تعداد جملات
خب حالا که در کوتاه ترین حالت ممکن، نکات مربوط به شمارش تعداد جملات را به شما گفتم، به من بگویید که در بیت زیر چند جمله به کار رفته است:
عاجـزم در ثنای تو عاجز آه اگر همچنین بمانم آه
