یاشار دارابیان مدیرعامل شرکت آوین انس در گفت و گو شماره ۱۰۰ ماهنامه پیوست از تاریخچه VODها سخن گفت:
کیمیاگران سال‌ها به دنبال اکسیر حیات و جاودانگی بوده‌اند و البته هنوز هم این جست‌وجو ادامه دارد و انسان در عطش جاودانگی است. اما اکسیر جاودانگی شاید سال‌ها پیش نه در شکلی که انسان در جست‌وجوی آن است، یافته و ساخته شده است. انسان با ضبط صدا و تصویر خود، سال‌هاست که جاودانه شده و ما امروز صداها و تصاویری داریم که ماندگار و جاودان مانده‌اند. در این مسیر، انسان فناوری و هنر (شاید امروز محتوا واژه‌ای بهتر باشد) را به کار گرفته و علم کیمیاگری و شیمی تنها بخشی از این جاودانه شدن بوده است. اگر بخواهیم به تاریخ فناوری در ارتباط با صوت و تصویر در جهان و در قرن اخیر بپردازیم، نه تنها این مطلب کوتاه بلکه شاید چندین و چند جلد کتاب هم کافی نباشد و در اندازه این مطلب تنها می‌توان به مهم‌ترین اتفاقات اشاره کرد. در کشور ما هم در قرن اخیر بسیار اتفاقات در این زمینه افتاده است که در این مطلب سعی کرده‌ایم مهم‌ترین آنها را برشمریم. اتفاقاتی که از عشق و علاقه پادشاهان به هنر و جلوه‌های ترقی فرنگ تا کشف نفت تا ممنوعیت و ممیزی، همه و همه را با هم دارد و از این چشم‌انداز شاید کمتر حوزه‌ای در فناوری تا این اندازه داستان برای گفتن داشته باشد. البته این عجیب نیست چراکه این فناوری بدون محتوا جایگاهی نداشته و محتوا یعنی تنیده شدن با فرهنگ و جامعه و همه آنچه زندگی انسان به مثابه یک موجود اجتماعی دارد.
روزگاری بود که تماشای فیلم و ویدئو همچون آتشی افراد را گرد خود می‌آورد و خانواده‌ها برای دیدن فیلم یا قسمتی از یک برنامه تلویزیونی، دور هم جمع می‌شدند. این اتفاق منجر به پدید آمدن ویدئوکلوبی (!) به نام نت‌فلیکس در آمریکا شد که آثار تولیدی سینمای هالیوود را به وسیله پست در اختیار مشترکان خود قرار می‌داد. نت‌فلیکس در ابتدای سال ۲۰۰۰ ابتکار جالبی را رقم زد و شیوه درآمدزایی از اجاره عناوین را به پرداخت حق اشتراک ماهانه برای استفاده از تعداد نامحدودی فیلم در ماه تغییر داد. در این روش، مشترکان این شرکت با پرداخت حق اشتراک، اجازه استفاده از تمامی آثار مجموعه را داشتند. پیشگامی این شرکت در محدودیت‌های ناشی از فناوری و بلندپروازی بنیان‌گذاران آن، به راه‌اندازی خدمات استریم ویدئو در سال ۲۰۰۷ انجامید. از اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی شرکت‌های بزرگ فناوری نظیر مایکروسافت، اپل و سیسکو با سرمایه‌گذاری در زیرساخت فنی، قابلیت‌های خوبی برای پخش ویدئو بر بستر اینترنت فراهم آورده بودند.
توسعه شبکه‌های دسترسی در ایران نیز از سال ۱۳۶۸ و با کوشش سیاوش شهشهانی و محمدجواد لاریجانی- رئیس وقت مرکز تحقیقات فیزیک نظری- آغاز و راه‌اندازی پروتکل اینترنت در سال ۱۳۷۲ با ظرفیت ۹.۸ کیلوبیت در ثانیه عملیاتی شد و با رشد فزاینده‌ای تا به امروز به ضریب نفوذ بیش از ۷۵ درصد اینترنت در بین خانوارهای ایرانی رسیده است. اگرچه سرویس پخش آنلاین ویدئو در ایران طی سال‌های پایانی دهه ۱۳۸۰ در کشور وجود داشت، راه‌اندازی نخستین خدمت نمایش خانگی آنلاین کشور در بهمن‌ماه ۱۳۹۳ تحقق یافت. کسب‌وکارهایی که در کش‌وقوس ورود ماهواره‌ها به ایران جایگاه خود را حفظ کرده بودند، هرگز گمان نمی‌کردند که تغییرات ناشی از فناوری، چه سرانجام دشواری برایشان رقم خواهد زد.
نسل بعدی فناوری پخش صوت‌وتصویر یا خدمات استریمینگ از سال‌های پایانی دهه ۱۳۸۰ در کشور مطرح شد. در زمستان ۱۳۹۳ صداوسیما طی فراخوانی از علاقه‌مندان برای دریافت پروانه تلویزیون‌های اینترنتی دعوت کرد. ۱۳ شرکت برای حضور در این عرصه داوطلب شدند و آن‌گونه که مهدی اخوان‌بهابادی، قائم‌مقام وقت سازمان صداوسیما، در مهرماه ۱۳۹۴ گفته است، دارندگان این پروانه به عنوان نماینده صداوسیما در ارائه خدمات IPTV انتخاب شدند و در نهایت فراخوان به صدور مجوز برای پنج اپراتور تلویزیون اینترنتی آیو (فناپ)، لنز (ایرانسل)، فام (کنسرسیون اعتماد مبین)، تیوا (تراشه سبز) و آی‌سیما (توسعه بهنگام غدیر) منجر شد. همزمان اما تعدادی از شرکت‌ها به دلیل آنچه تعهد سنگین مالی در قرارداد‌های IPTV صداوسیما ذکر شد، اقدام به توسعه کسب‌وکار خود در زیرشاخه وزارت ارشاد کردند تا بدون دسترسی به پخش زنده و بدون استفاده از آرشیو صداوسیما، با میزبانی آثار نمایش خانگی، رقیب سرسختی برای سازمان صداوسیما باشند.
ادامه مقاله https://muvi.ir/mv165
