سرور ها یکی از اجزای سخت افزاری شبکه هستند که بیشتر برای ایجاد شبکه های کلاینت سرور استفاده می شوند سرور ترکیبی از سخت افزار کامپیوتری و سیستم عامل است که منابع مختلفی مانند رم، فضای ذخیره سازی، پردازنده و... را برای کاربران داخل شبکه آماده می کند.
می توان گفت سرور کامپیوتری است با هاردها و رم ها و پاور های زیاد و قدرتمند. سرورها از پیدایش شان تاکنون تغییرات زیادی داشته اند. تفاوت سرور ها در طراحی ظاهری آنها و ترکیب سخت افزار های داخل آن است ظاهر سرورها در نحوه قرارگیری آنها در فضای داخل رک تاثیرگذار است و این رک در اتاق سرور قرار می گیرند.
سرور، دستگاه یا برنامه کامپیوتری است که برای برنامه های دیگر کامپیوتری و کاربرانش که کلاینت نام دارد، سرویس و دیتا فراهم می کند. سرور یعنی دستگاهی که روی شبکه، درخواست ها -Request ها را قبول کرده و پاسخ میدهد. دستگاهی که در خواست می دهد (کاتینت)، پاسخش از سرور می گیرد. سرور از کلمه Server به معنی ارایه دادن و خدمت کردن و سرور کردن گرفته شده پس سرور به کلاینت سرویس می دهد.
در شبکه محلی، سرور به سوییچ یا روتر وصل می شود و این سوییچ و روتر به همه کامپیوتر های شبکه وصل است در نتیجه این کامپیوتر ها می توانند از سرویس ها و قابلیت های سرور استفاده کنند مثلاً وب گردی، چک کردن ایمیل، ارتباط با دیگر کاربران و...
وقتی به شبکه وصل می شوید، به سرور و قابلیت های آن دسترسی خواهید داشت مثلاً با وب سرور وصل شوید و وب سایت ببینید، سرچ کنید و با دیگر کاربران شبکه ارتباط برقرار کنید.
در دیتاسنتر ها به سیستم کامپیوتری که برنامه های سروری را اجرا می کند سرور می گویند. در اینترنت، به سیستم کامپیوتری که درخواست ها را دریافت و اطلاعات در خواستی را به کلاینت ارسال می کند، سرور می گویند.
سرور اینترنت هم شبیه به شبکه محلی کار می کند اما خب در مقیاس بزرگتر. در این حالت به سرور،IP Address تخصیص داده می شود و کاربران برای اتصال ، از نام دامنه Domain Name استفاده می کنند. با اتصال به نام دامنه مثلاً google.com، این نام توسط DNS به آی پی آدرس ترجمه می شود. نام دامین کار را برای کاربران راحت تر می کند به هر حال به یاد داشتن یک اسم خیلی راحت تر از به خاطر سپردن عدد آی پی آدرس است. نام دامنه اصولا بدون تغییر می ماند حتی اگر IP آدرس تغییر کند.پ
برویم به سراغ اینکه کار سرور چیست و اصولاً سرور ها مدیریت منابع شبکه است مثلاً می توان سرور را برای دسترسی به شبکه و کنترل دسترسی ها، ارسال و دریافت ایمیل، مدیریت جابهای پیرینت، و یا هاست وب سایت، راه اندازی کرد. انواع مختلف سرور با قابلیت ها و کاربرد های مختلف وجود دارد. بیایید سرور را با حمل و نقل مقایسه کنیم. دوچرخه، یک نفر را جابجا می کند، ماشین چهار نفر را، اتوبوس 50 نفر، و هواپیما 500 نفر را جابجا می کند. تمام این ابزار جزو و سایل حمل و نقل حساب میشوند ولی با ظرفیت ها و قابلیت های متفاوت.
کار سرور مدیریت منابع شبکه است و دقیقاً به همین دلیل هم سرور نامیده شده اند.
اینکه سرور چگونه کار می کند کاملاً بستگی به این دارد که برای چه منظوری از سرور استفاده می کنید.
سرور هم به ماشین فزیکی و هم ماشین مجازی و هم نرم افزاری که سرویس های سروری فراهم می کند، گفته می شود.
در ادامه به بررسی سرور فیزیکی، سرور مجازی و نرم افزار سرور می پردازیم.
کامپیوتری و سروری است که برای اجرای نرم افزار سروری استفاده می شود.
سرور مجازی بخشی از سرور فیزیکی است که ویژگی های سرور کامل را دارد. سیستم عامل و برنامه های سرور مجازی رو خود سرور مجازی نصب می شود. این سرور مجازی یا همان ماشین مجازی، مستقل از دیگر ماشین مجازی هایی است که روی همان سرور فیزیکی وجود دارند.
همان طور که از نام سرور اختصاصی یا Dedicated Server بر می آید، اگر سروری مخصوص یک شرکت، هاست شود، امکان دسترسی به آن سرور فقط و فقط در دست همان شرکت است و این سرور اختصاصی با دیگر کلاینت ها به اشتراک گذاشته نمی شود. مثلاً شرکتی فروشگاه آنلاینش را روی این سرور اختصاصی راه می اندازد و هیچ کس دیگری نمی تواند به این سرور دسترسی یابد.
سرور اختصاصی معمولاً اینا اجازه را به کلاینت می دهند که چه سخت افزار و چه سیستم عامل را روی آن نصب کند. گاهی حتی سرویس ادمینی هم به کلاینت داده می شود تا کلاینت، دیگر نگران سرورش نباشد. تامین کننده ی سرویسِ سرور اختصاصی در تامین و نگهداری سرور، سرویس هایی ارائه می دهد. مثلاً:
. آپدیت سیستم عامل
. آپدیت اپلیکیشن های نصب شده
. مانیتورینگ سرور و اپلیکیشن ها
. نگهداری فایروال
. جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به سرور
. بکاپگیری دیتا
. ه Disaster Recovery
کلاینت هزینه این سرور اختصاصی را به صورت ماهیانه یا سالیانه به شرکت هاستیگ پرداخت می کند.
سرورها حداقل به دو نرم افزار نیاز دارند: یکی سیستم عامل و دیگری برنامه ها.
سیستم عامل به عنوان پلتفرمی برای اجرای برنامه سروری استفاده می شود. مثلاً سرور دیتابیس، برنامه دیتابیس را اجرا می کند و یا ایمیل سرور برنامه ایمیل را، سیستم عامل، دسترسی به منابع سخت افزاری و ارایه سرویس ها برای برنامه ها و برقراری ارتباطات تحت شبکه را انجام می دهد. سیستم عامل، مبنای برقراری ارتباط با اپلیکیشن سروری است و مواردی مانند آی پی آدرس و نام دامین، در سطح سیستم عامل انجام میشود.
ویندوز سرور و لینوکس از جمله سیستم عامل های سروری است.
ه Linux Server سرور لینوکس نسبت به دیگر سیستم عامل های سروری ارجحیت دارند چون لینوکس در زمینه امنیت، انعطاف پذیری و پایداری، شهر دارد. برخی لینوکس سرورها عبارتند از : CentOS و Ubuntu Server و Gentoo و Debian و Slackware و غیره.
لینوکس بهترین گزینه برای سرور های عملیاتی است چرا که نیازی به رابط کاربری گرافیکی ندارد و تمام دستوریات از طریق کامند پرامپ انجام می شود. در نتیجه حداکثر کارایی را در سیستم خواهید داشت.
ه Windows Server به سیستم عامل هایی که مایکروسافت برای استفاده در سرور ارایه داده گفته می شود.
پس ویندوز سرور نام برند گروهی از سیستم عامل های سروری است که توسط مایکروسافت عرضه شده و سیستم عامل های ویندوزی تحت برند ویندوز سرور هستند.
انواع نسخه ویندوز سرور عبارتند از:
برای مدیریت سخت افزار های سرور از نرم افزار استفاده می شود که برای مدیریت و مانیتورینگ سرور کاربرد دارد و مستقل از سیستم عامل سرور است. با نرم افزار مدیریتی سرور می توانید از راه دور به سرور وصل شوید، سیستم عامل نصب کنید، سرور و خاموش کنید و مانتورینگ سلامت سرور را انجام دهید.
سرورها از اجزای مختلفی ساخته شده‌اند. در سطح سخت افزار، کیس های رکمونت و ایستاده وجود دارد که بورد سرور، منبع تغذیه، یک یا چند CPU، رم، هارد، کارت شبکه، کارت کنترلر، باتری و … در آن قرار می‌گیرد.
بسته به کاربردی که از سرور انتظار دارید باید سخت افزارهای مناسب آن را هم فراهم کنید مثلا در وب سرور باید اسکریپت ها به صورت بلادرنگ اجرا شوند در نتیجه نیاز به CPU سریع و رم کافی داریم تا بدون کاهش سرعت بتوان مود را مدیریت کرد. و یا مثلا در فایل سرور باید یک یا چند هارد پرسرعت و یا SSD داشته باشیم تا خواندن و نوشتن دیتا با سرعت انجام شود. و یا مثلا در سرور اختصاصی یا Dedicated Server باید رم با کارایی بالا، پردازنده بسیار سریع و چندین هارد با ظرفیت بالا، منبع تغذیه افزونه، اتصال به چند شبکه و چند سرور نیاز داریم. صرف نظر از نوع سرور باید توجه داشته باشید که اتصال شبکه‌ای سریعی داشته باشید چرا که تمام دیتاها از طریق این اتصالات منتقل میشوند.
آیا میشود از سرور به جای کامپیوتر استفاده کرد؟ البته که پاسخ مثبت است.
برخی کامپیوترهای دسکتاپی را می‌توان با افزودن برنامه مناسب به سرور تبدیل کرد مثلا کامپیوتر را به فایل سرور و پرینت سرور و … تبدیل کرد اما باید بدانیم که محدودیت هایی که کامپیوترها برای تبدیل شدن به سرور دارند بسیار زیاد است. مثلا دسکتاپ ها نمی‌توانند بیش از یک سی پی یو داشته باشند و یا ظرفیت و ویژگی اصلاح خطا در حافظه را پشتیبانی کنند. سرور برای ارایه سرویس باید ۲۴ ساعته روشن باشد و به محض خاموش شدنش تمام سرویس ها دان میشود. افزونگی و Redundant از دیگر ویژگی هایی است که سرورها دارند. افزونگی باعث میشود حتی اگر قطعه سرور خراب شود، سرویس ها دان نشود.
بنابراین اساسا سخت افزار به کار رفته در سرورها با سخت افزار به کار رفته در کامپیوتر ها متفاوت است و این تفاوت ناشی از ماهیت استفاده و کاربرد هر یک است.
برخی ویژگی‌های سرور در مقایسه با کامپیوترها عبارتند از:
برخی سیستم عامل های سروری مخصوص سرور است و اصولا روی کامپیوتر شخصی قابل استفاده نیستند اما برخی دیگر را می‌توان هم روی سرور و هم نسخه های دسکتاپی استفاده کرد.
گفتیم که سرور از سخت افزارهایی تشکیل شده که نرم افزارهایی روی آن نصب میشود تا سرویس های موردنظر به کلاینت و کاربر ارایه شود. اینکه چه سخت افزاری رای سرور انتخاب کنیم و چه نرم افزار و سیستم عاملی روی آن نصب کنیم، به نیازهای ما بستگی دارد. انتخاب و کنار هم گذاشتن سخت افزارهای مورد نیاز را کانفیگ سخت افزاری سرور می‌گویند. و روی این سخت افزارهای چه سیستم عامل و نرم افزارهایی با چه رول و ویژگی هایی نصب کنیم، کانفیگ نرم افزاری سرور گفته میشود.
کانفیگ سرور چه از نظر سخت افزاری و چه از نظر نرم افزاری باید به درستی و دقیق انجام شود تا هم از هزینه هایی که به دلیل اشتباه در کانفیگ سرور به وجود می‌آید جلوگیری کنیم و هم حداکثر سرعت و کارایی را از سرور داشته باشیم.
سرورها از نظر ظاهری و Form Factor به سه نوع تقسیم بندی میشوند. در ادامه به معرفی انواع سرور از لحاظ سخت افزاری می‌پردازیم:
کامپیوترها سرویس های متفاوتی لازم دارند در نتیجه انواع مختلفی سرور هم وجود دارد مثل پرینت سرور، فایل سرور، سرور شبکه، دیتابیس سرور، وب سرور، DNS سرور، FTP سرور و …
گفتیم که کاربرد سرور در ارایه سرویس‌ها است در نتیجه سرور نباید خاموش شود. وقتی هم که سرور ایرادی پیدا کند تمام کاربران و شبکه و شرکت دچار مشکل و اختلال میشوند. در نتیجه در سرورها ویژگی Fault Tolerance یا مقاومت در برابر خرابی، بسیار مهم است.
هTower Server یا سرور ایستاده، ظاهری شبیه به کیس دارند و اگر شرایط داشتن رک و اتاق سرور و کولینگ مناسب را ندارید، می‌توانید از سرورهای ایستاده یا Tower استفاده کنید. البته می‌توانید سرورهای تاور را به صورت نصب شده در رک هم استفاده کنید.
سرور خوابیده یا Rackmount Server، در رک قرار می‌گیرند و به همین دلیل رک مونت نامیده میشوند. میزان ارتفاع در رک ها با یونیت مشخص میشود و سرورهای رک مونت بسته به نوع و مدلشان ممکن است یک یا دو یا چهار یونیت را در رک اشغال کنند.
با خواندن مطلب”انواع سرورهای hp”با انواع سرورهای ایستاده و رک مونت اچ پی آشنا می‌شوید.
سرور تیغه ای یا Blade Server بسیار کوچک هستند و به دلیل ماهیت ماژولار بودنشان امکان ارتقا دارند. Blade Server شبیه به سرورهای رکمونت است و در یک انکلوژر با استوریج و کولینگ قرار می‌گیرند و سیستم های BaldeSystemرا تشکیل می‌دهند.
هWeb server درخواست های صفحات وب را به چندین کلاینت و از طریق مرورگر وب پاسخ میدهد. وب سرور ممکن است سرور Apache HTTP و یا Microsoft IIS را اجرا کند که هر دو دسترسی به وب سایت ها را از طریق اینترنت می‌دهند.
برخی از نرم افزارهای وب سرور عبارتند از:
پرینت سرور سروری است که پرینتر متصل به آن توسط دیگر کاربران همان شبکه برای کارهای چاپ استفاده میشود. پرینت سرور دسترسی به یک یا چند پرینتر متصل به شبکه را برای کاربر فراهم میکند.
هPrint Server برای جاب های پرینت، صف تشکیل میدهد و ممکن است بر اساس نوع جاب و یا فردی که پرینت را می‌خواهد، اولویت در صف لحاظ کند.
اساسا به دلیل نوع کار پرینت سرور نیازی نیست کامپیوتر و یا سروری که مسئول مدیریت پرینترها است، پر سرعت باشد.
میل سرور برنامه ای است که از کاربر لوکال و یا اراسال کننده ریموت، ایمیل های دریافتی را می‌گیرد (توجه داشته باشید که این کابران باید در یک دامنه باشند) و ایمیل های خروجی را ارسال میکند.
سرور ایمیل، کامپیوتر مرکزی است که میل های الکترونیکی – email کلاینت های یک شبکه را نگهداری و ارسال و دریافت میکند. سرور ایمیل شبیه به دفتر پست است که نامه ها را نگهداری میکند و به مقصدشان می‌فرستد. Mail سرور در واقع یک نوع Virtual Post Office است یعنی ایمیل ها قبل از ارسال به کاربر ذخیره و مرتب میشوند. وقتی نامه فردی را می‌خواهید ایمیل سرور آن را برایتان فراهم میکند.
سرور ایمیل ممکن است برنامه‌ای مانند Exim یاiMai را اجرا کنند که سرویس های SMTP برای ارسال و دریافت فراهم می‌کنند.
آدرس سرور ایمیل و اطلاعات دیگر باید توسط فراهم کننده ایمیل به شما داده شود. وب سایت تامین کننده ایمیل، این اطلاعات را به صورت آدرس های SMTP و POP3 میدهد.
هproxy server تمام صفحاتی که کاربر از طریق شبکه استفاده کرده را کش Cache میکند تا اگر کاربر دوباره خواست همان صفحه را ببیند، آن را سریعتر لود میکند تا استفاده از پهنای باند شبکه را کم کند. اگر صفحه درخواستی کاربر در پروکسی سرور نباشد، پروکسی سرور با استفاده از آی پی آدرس خودش به آن صفحه دسترسی می‌یابد. حالا آن را کش میکند و سپس به کاربر میدهد. پس با پنهان کردن اطلاعات درخواست کننده، کار را برای شناسایی او سخت و یا غیرممکن میکند. با این کار در واقع هم مثل یک فایروال عمل میکند و امنیت را برای شما فراهم میکند، و هم سرعت بالا و مصرف پهنای باند پایین را ممکن میکند.
