کمبود ویتامین B12 یکی از موضوعات شایعی است که ممکن است نشانه‌های ان بر زندگی افراد تأثیر منفی بگذارد. شایع‌ترین علامتی که افراد با کمبود این ویتامین به آن دچار می‌شوند، خستگی، رنگ پریدگی و همچنین سردرد و میگرن است. با توجه به اینکه کمبود ویتامین بی ۱۲ بسیار شایع است، در این مقاله از وب سایت آزمایشگاه دکتر شریفی می‌خواهیم در مورد همین موضوع با شما صحبت کرده و به نکاتی بپردازیم که در این رابطه به آنها نیاز دارید.
علائم کمبود ویتامین B12
اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، علائمی است که در صورت کمبود ویتامین B12 به آنها برخورد می‌کنید. مهم‌ترین و شایع‌ترین این علائم عبارت‌اند از:
· خستگی مفرط و ضعف
· سرگیجه و تاری دید
· تپش قلب و تنگی نفس
· زرد شدن پوست (زردی)
· کرختی یا سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاها
· تغییر در تعادل و هماهنگی حرکتی
· لرزش و تغییرات در راه رفتن
· زبان دردناک و ملتهب
· زخم‌های دهانی و تغییر در حس چشایی
· اختلال در حافظه، سردرگمی یا کاهش توانایی تمرکز
· تغییرات خلقی، افسردگی یا اضطراب
· تغییرات در دید، مانند مشکل در دید در شب
· تغییرات در رنگ مو یا کیفیت مو
· اختلالات گوارشی مانند یبوست، اسهال، گاز یا احساس پری معده
· کاهش اشتها و کاهش وزن
اگر چه هر یک از علامت‌های بالا می‌تواند نشان دهنده‌ی کمبود ویتامین B12 باشد، اما باید در نظر داشته باشید که همیشه هم اینطور نیست. مثلاً نمی‌توان فقط با سرگیجه و تاری دید به این نتیجه رسید که ویتامین B12 بدن کم شده است. در واقع تنها فردی که می‌تواند در این باره اظهار نظر کند و بر اساس آزمایش خون به این نتیجه برسد که آیا واقعاً این ویتامین و یا سایر ویتامین‌های موردنیاز، در بدنِ شما کم است یا خیر، پزشک معالجتان است.
عوارض کمبود ویتامین B12
کمبود ویتامین‌ها می‌توانند اثرات منفی مختلفی روی عملکرد طبیعی بدن داشته باشند. کمبود ویتامین B12 هم می‌تواند اثرات جدی‌ای روی سلامتی فرد داشته باشد. به همین دلیل است که همواره تأکید می‌شود تا از طریقِ پزشک معالج، ویتامین‌های بدنتان را بررسی کنید و در صورتی‌که هر یک از این ویتامین‌ها از سطح استانداردشان پایین‌تر بود، نسبت به رفع مشکل اقدام کنید. مهم‌ترین عوارض کمبود ویتامین بی ۱۲ در بدن عبارت‌اند از:
۱- آنمی مگالوبلاستیک
ویتامین B12 برای ساخت و تکامل صحیح گلبول‌های قرمز خون ضروری است. در صورت کمبود ویتامین B12، بدن نمی‌تواند به اندازه کافی گلبول‌های قرمز سالم تولید کند. نتیجه این امر، آنمی مگالوبلاستیک است که در آن گلبول‌های قرمز بزرگتر و نابالغ می‌شوند. این حالت می‌تواند منجر به خستگی شدید، ضعف، رنگ‌پریدگی، تنگی نفس و ضربان قلب نامنظم شود.
۲- آسیب به اعصاب بدن
ویتامین B12 نقش مهمی در حفظ پوشش میلین اطراف اعصاب دارد. کمبود این ویتامین می‌تواند به تخریب میلین منجر شود، که این امر باعث ایجاد مشکلات عصبی مانند بی‌حسی، سوزن سوزن شدن، اختلال در تعادل و تغییرات در راه رفتن می‌شود. در موارد شدید، آسیب دائمی اعصاب نیز ممکن است در اثر کمبود ویتامین B12 رُخ دهد.
۳- اختلالات روانی
کمبود ویتامین B12 همچنین می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت روان داشته باشد. این شامل افسردگی، اضطراب، تغییرات خلقی، مشکلات حافظه و کاهش توانایی تمرکز است. در برخی موارد، علائم می‌توانند شبیه به دمانس (زوال عقل) یا اختلالات روانپزشکی باشند.
۴- مشکلات قلبی و عروقی
کمبود ویتامین B12 با افزایش سطح هموسیستئین در خون هم مرتبط است. سطح بالای هموسیستئین با افزایش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی، از جمله سکته و حملات قلبی، مرتبط است.
۵- مشکلات گوارشی
کمبود ویتامین B12 می‌تواند سیستم گوارشی را تحت تأثیر قرار دهد، ایجاد اختلالاتی مانند یبوست، اسهال، گاز، نفخ و احساس پری در معده. این مشکلات گوارشی می‌توانند به کاهش جذب مواد مغذی و کاهش اشتها منجر شوند.
۶- تغییرات در حس چشایی و بویایی
در موارد نادر، کمبود ویتامین B12 می‌تواند باعث تغییرات در حس چشایی و بویایی شود. این تغییرات ممکن است بر کیفیت زندگی و تجربه غذایی تأثیر بگذارند. اگر چه یافته‌ها نشان می‌دهد که این علامت جزو موارد کاملاً نادر کمبود ویتامین بی ۱۲ است، اما به هر حال یکی از علامت‌های گزارش شده‌ی آن است وباید نسبت به آن حساس بود.
۷- اختلال در بینایی
کمبود ویتامین B12 در مراحل شدید می‌تواند به آسیب عصب بینایی منجر شود که باعث تغییرات در بینایی مانند تاری دید و دشواری در تشخیص رنگ‌ها می‌شود. اگر این شرایط درمان نشود، ممکن است به کاهش دائمی بینایی منجر شود.
چگونه کمبود ویتامین B12 را جبران کنیم؟
تا این قسمت به این نتیجه رسیدیم که کمبود ویتامین B12 می‌تواند اثرات جبران ناپذیری را رویِ عملکرد بدن بگذارد و البته برای اینکه متوجه سطح این ویتامین در بدن خود شویم، نیاز به آزمایشی داریم که یک آزمایشگاه معتبر آن را انجام داده باشد. آزمایشگاه دکتر شریفی یکی از مراکز معتبر در اصفهان است که این آزمایش را برای شما با بالاترین کیفیت و بهره‌گیری از دستگاه‌هایی با آخرین فناوری، انجام می‌دهد.
اما اگر متوجه شدیم که دچار کمبود ویتامین B12 هستیم، باید چه‌کار کنیم؟ چند راهکار اساسی برای جبران این ماده در بدن وجود دارد که می‌تواند کنارِ درمان‌های پزشکی، به شما کمک کند تا کمبود ویتامین بی ۱۲ را جبران کنید:
۱- تغییرات در رژیم غذایی
برخی از مواد خوراکی، منبع غنی ویتامین B12 هستند. از جمله بهترین نمونه‌های آنها می‌توان به گوشت، مرغ، تخم مرغ، ماهی و همچنین فرآورده‌های لبنی اشاره کرد. همچنین افرادی که رژیم گیاه‌خواری دارند هم با مصرف مواد غذایی غنی شده مثلِ شیرهای گیاهی، غلات صبحانه و همچنین مخمرهای تغذیه‌ای، می‌توانند تا حد زیادی کمبود ویتامین B12 را در بدن خود جبران کنند.
۲- عدم مصرف الکل
مصرف بیش از حد الکل می‌تواند جذب ویتامین B12 در بدن را مختل کند. به همین دلیل است که برای افرادی که به کمبود ویتامین B12 دچار هستند و همچنین از نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنند، توصیه می‌شود که مصرف الکل را قطع و یا حداقل به کمترین میزان خود برسانند.
۳- عدم استفاده از داروهای مؤثر در جذب ویتامین B12
استفاده از برخی داروها نیز ممکن است باعث شود تا ویتامین B12 در بدن جذب نشود. از جمله‌ی آنها می‌توان به داروهایِ کاهش دهنده‌ی اسید معده اشاره کرد. بنابراین اگر به کمبود ویتامین B12 مبتلا هستید و این داروها را نیز مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک خود در مورد قطع و یا تغییر آنها مشورت کنید.
۴- توجه کلی به سلامت فردی
برخی از بیماری‌ها ممکن است موجب شوند تا بیمار به کمبود ویتامین B12 دچار شود. به‌عنوان مثال بیماری سلیاک یا بیماری کرون می‌تواند موجب شود تا این ویتامین در بدن جذب نشود. بنابراین در صورتی‌که به هر یک از این بیماری‌ها مبتلا هستید، حتماً باید با صلاحدید پزشک خود، رویه‌ای را در سلامتی خود در پیش بگیرید که هم اثرات این بیماری‌ها کمتر شود و هم بتوانید میزان ویتامین B12 را به حد نرمال در بدن خود برسانید.
میزان نرمال ویتامین B12 در بدن
برای افرادی که به کمبود ویتامین B12مبتلا هستند، ممکن است این سؤال پیش بیاید که میزان نرمال این ویتامین در بدن چقدر است؟ واقعیت این است که میزان نرمال ویتامین B12 در بدن می‌تواند به عوامل مختلفی مانندِ جنسیت، شرایط بیمار و همچنین سن اشاره کرد.
در اکثر بزرگسالان، میزان نرمال ویتامین B12 در خون عموماً بین 200 تا 900 پیکوگرم بر میلی‌لیتر (pg/mL) است. این در حالی است که میزان نرمال این ویتامین در کودکان، کمتر از بزرگسالان است و همچنین بانوان باردار و همچنین بانوانی که به فرزاندان خود شیر می‌دهند نیز به میزان بیشتری از این ویتامین نیاز دارند.
همچنان تأکید می‌کنیم که تنها فردی که می‌تواند در مورد کمبود ویتامین B12 در بدن شما و همچنین راه‌کارهای درمان آن اظهار نظر فنی کند و در نهایت نیز میزان نرمال این ویتامین را در بدن شما تعیین کند، صرفاً پزشک معالج شماست و هر آنچه که در این مقاله از وب سایت آزمایشگاه دکتر شریفی می‌خوانید، جنبه‌ی راهنمایی دارد.
کلامِ آخر
کمبود ویتامین B12 می‌تواند اثرات غیرقابل جبرانی را روی سیستم بدن فرد بگذارد. به همین دلیل بسیار مهم است که شما نسبت به تراز تمامی ویتامین‌ها و از جمله ویتامین بی ۱۲ در بدن خود کاملاً مطلع باشید. انجام این کار با دستور پزشک و در یک آزمایشگاه با صلاحیت انجام می‌شود. آزمایشگاه دکتر شریفی این افتخار را دارد که با بهره‌گیری از بهترین و به‌روزترین دستگاه‌ها و همچنین پزشکان متخصص، آزمایش انواع میزان ویتامین‌های بدن را با بالاترین کیفیت و در اسرع وقت برای شما انجام دهد.
