سنگهای ساختمانی را می‌توان براساس معیارهای مختلف طبقه بندی نمود.
طبقه بندی براساس شکل هندسی و ابعاد حاصل از استخراج
الف) سنگهای لاشه: عموم سنگهای ساختمانی که بصورت مالن يا اشکال غیرمنظم برای پی ساختمان، ديوار و پايه پل بکار می‌روند، در رديف سنگهای لاشه قرار دارند. به عبارت ديگر معادن سنگی که سنگ قواره و کوپ نمی‌دهند، بصورت لاشه مورد استفاده و بهره‌برداری قرار می‌گیرند. معادن سنگ لاشه تابع نزديکی به شهر يا محل مصرف و سهولت در استخراج و ضخامت لايه است به نحوی که به‌راحتی بتوان از آن قطعات مناسب و قابل حمل استخراج نمود. در تعدادی از معادن، سنگ لاشه جهت تهیه پودر سنگ، سنگ موزائیک، خرده سنگ و يا ساير مصالح ساختمانی نظیر سیمان، شن و ماسه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ب) سنگهای تزئینی و نما: اين نام به آن دسته از سنگهای ساختمانی اطلاق میشود که دارای رنگ و ظاهر جذاب بوده و به شکل کوپ، قواره و پلاک قابل استخراج باشد. اين سنگها بیشتر جهت ساختن مصنوعات سنگی زينتی و در نمای ساختمان‌ها بکار می‌روند.
بر اين اساس سنگهای ساختمانی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
سنگهای ساختمانی رسوبی خود بصورت زير تقسیم بندی میگردند:
کنگلومراها درصورتی که ضخیم لايه باشند و عناصر تشکیل دهنده آنها کاملا بهم سیمان شده باشند و به اصطلاح سیمانی شدن در آنها کامل باشد، ممکن است سنگهای تزئینی بسیار جالبی را تشکیل دهند. در صورتیکه عناصر کنگلومرا از قطعات آهکی بوده، سیمان و زمینه آنها نیز آهکی باشد و تباين مناسبی بین رنگ، قطعات، سیمان و زمینه وجود داشه باشد اين گونه کنگلومراها ايده آل‌ترند. ماسه سنگها نیز در صورتی که ضخیم لايه باشند و عناصر آنها آهکی بوده و يا با يک زمینه يا سیمان آهکی کاملاً به يکديگر سیمان شده باشند، ممکن است سنگ ساختمانی بوده و به ويژه بصورت مالن قابل کار میباشند.
سنگهای ساختمانی عمده را سنگهای آهکی و دولومیتی تشکیل می‌دهند. اين گونه سنگها بدلیل سختی مناسب، قابلیت ساب و برش، تنوع رنگ‌ها، مقاومت خوب، قابلیت استخراج آسان، عدم امکان آلتره شدن و میزان ذخاير عظیم در میان سنگهای ساختمانی جايگاه خاصی دارند. از مهمترين سنگهای ساختمانی اين گروه می توان تراورتن و مرمريت را نام برد.
ب) سنگهای آذرین:
مهمترين سنگهای ساختمانی آذرين عبارتند از:
گرانیت‌ها بدلیل سختی زياد، شفافیت، زيبايی خیره کننده، تنوع طرح‌ها و رنگ‌ها و تباين زيبای رنگ‌ها از اهمیت خاصی برخوردار بوده و دارای ارزش بالايی می باشند.
به دلیل حساسیت کانی فلدسپات از نظر عوامل دگرسانی، ازآنجايیکه ريولیتها به ويژه ريولیت‌های توفی تخلخل يکنواخت دارند و نفوذ آب به عنوان يک عامل مهم در دگرسانی اين سنگ‌هاست، بنابراين معمولاً ريولیت‌های دگرسان نشده کمتر ديده می شوند. در صورتیکه ريولیتها دارای درصد کوارتز نسبتاً کمتری باشند و فلدسپات‌های پتاسیک صورتی رنگ در آنها ديده شود، ممکن است اين گونه سنگها دارای قابلیت برش بوده و در مقطع صیقلی با ظاهر صورتی زيبايی عرضه شوند.
ج) سنگهای دگرگونی:
در اين گروه دو تیپ سنگ می‌تواند به عنوان سنگ ساختمانی مطرح باشد.
در مرمرها و اونیکس‌ها کانی کلسیت و آراگونیت تشکیل دهنده اصلی سنگ است. وجود رنگ‌های سبز، لیمويی، زرد و غیره در اين سنگها سبب میشود که بعد از سايش به عنوان يک سنگ تزئینی لوکس مطرح باشند.
گنايس‌ها مثل گرانیت‌ها در صورتی که دارای رنگ‌های ايده‌آل و عناصر درشت بوده و فاقد آثار آلتراسیون باشند، بدلیل بافت چشمی زيبايی که در مقطع صیقلی بعضی از آنها ديده میشود می توانند سنگ تزئینی استثنايی را تشکیل دهند. البته برش و سايش اين سنگها به دلیل سختی زياد مشکل است.
صنعت سنگ ساختمانی به صورت يک زنجیره است که مراحل اکتشاف، استخراج و فرآوری، حلقه‌های به هم پیوسته اين زنجیره را تشکیل می دهند. شناسايی پتانسیل های احتمالی سنگ های ساختمانی آهکی (تراورتن، مرمر، مرمريت و سنگهای چینی) براساس لیتولوژی آنها با استفاده از نقشه های زمین شناسی و تصاوير ماهواره‌ای امکان‌پذیر است.
