امروزه پارکینگها به بخش جداییناپذیر سیستم حملونقل تبدیل شدهاند. افزایش تصاعدی تعداد خودروها و نیاز به قرار دادن آنها در نزدیکی مقاصد، یک مشکل چالشبرانگیز ایجاد کرده است. در عین حال، پارکینگهای قدیمی با وجود مشکلاتی نظیر کمبود فضا، دیگر پاسخگوی نیازهای حملونقل شهری نخواهند بود. به همین دلیل، بحث ساخت پارکینگهای طبقاتی در دستور کار دولتها و بخشهای تجاری قرار گرفته است.
طراحی پارکینگهای طبقاتی، یک چالش بسیار پیچیده است. زیرا مسائل مختلف مربوط به خودروها، مهندسی، حجم ترافیک، مکان سایت و غیره باید در قالب طرحی یکپارچه ارائه شوند. اینجا فقط بحث طراحی یک ساختمان نیست. بلکه با اضافه شدن عنصر خودرو به طراحی، پیچیدگیهای کار چندین برابر میشود.
امروزه اغلب پارکینگها با رویکرد حداقلی یعنی بدون ملاحظات انسانی و زیباییشناختی ساخته میشوند. در واقع رویکردی که باید یکپارچه باشد، به دیدگاه تکبعدی تقلیل یافته است. این امر باعث شده است تا پارکینگها، جلوه عمومی ضعیفی داشته باشند و بافت شهری موجود را مختل کنند. با این حال، برخی از معماران، مهندسان و برنامهریزان نیز ساختارهای پیچیدهتر، زیبایی شناسانه و یکپارچهتر را متصور شدهاند و ساختهاند.
پارکینگهای چندطبقه دارای چندین طبقه برای پارک خودرو هستند. طراحی سازه پارکینگ چند سطحی با انواع معمولی پارکینگ، متفاوت است. متداولترین طرح پارکینگ چندطبقه، استفاده از رمپ برای حرکت از یک سطح به سطح دیگر است. حالت پیشرفته ای از پارکینگ های طبقاتی نیز وجود دارد که برای انتقال خودرو از سطحی به سطح دیگر، از آسانسور استفاده میشود. البته پارکینگ چند سطحی با سیستمهای روباتیک نیز وجود دارد که اتومبیلها را از یک طبقه به طبقه دیگر منتقل میکند.
یک پارکینگ طبقاتی زیرزمینی دارای طبقات زیر سطحی است و هیچ یک از طبقات آن روی سطح زمین قرار ندارند. ساخت این نوع پارکینگها معمولاً در مورد ساختمانهایی که در مراکز شهرها قرار دارند استفاده میشود. زیرا جاگیر نیستند و فضای زیادی را اشغال نمی کنند. طراحی پارکینگ های طبقاتی زیرزمینی از پیچیدهترین طراحیها است و پارامترهای بسیار زیادی باید در نظر گرفته شوند.
پارکینگ طبقاتی اتوماتیک به این صورت عمل میکند که ابتدا ماشین خود را روی یک سکو در پارکینگ میبرید. سپس سیستم پارک خودکار، ماشین شما را به فضای پارک موجود در طبقات بالا منتقل میکند. با استفاده از بالابرهای هیدرولیک یا مکانیکی میتوان خودروها را بهصورت عمودی و افقی حرکت داد.
یک پارکینگ چند سطحی یا طبقاتی مجهزشده به سیستم پارک خودکار، مزایای متعددی به همراه دارد. بهعنوان مثال میتوانید اتومبیلهای بیشتری را در یک فضای جمعوجور قرار دهید، زیرا اتومبیلها توسط روباتها پارک میشوند. همچنین مکانهای پارک میتوانند کوچکتر باشند. زیرا هیچکس نیازی به سوار یا خارج شدن از وسیله نقلیه ندارد و مردم خودشان ماشین را پارک نمیکنند.
در این نوع پارکینگ طبقاتی، شما باید حداقل یک تا چهار بار در سال تجهیزات را بررسی کنید. زیرا باید چک شود که ببینید آیا همه آنها هنوز هم به درستی کار میکنند یا خیر. تعداد دفعات بررسی سرویس، بستگی به تجهیزات مورداستفاده دارد.
منظور از پارکینگ های سبز، استفاده از مصالح سبز در ساخت سازه است! مصالحی که کمتر به محیط زیست آسیب بزند. به عنوان مثال، استفاده از میلگرد بازالت در کنار میلگرد آجدار فولادی (یا حتی بجای آن) و در نتیجه کاهش مصرف فولاد در سازه، تا حد زیادی محافظ محیط زیست است. در کنار آن، اجرای راهحلهای فنّاورانه دیگر مانند استفاده از پنلهای خورشیدی و تا حد امکان، نیروی باد نیز بسیار مفید است. ایجاد محوطه سبز در بام ساختمان (بام سبز) نیز تا حد زیادی کمک کننده به محیط زیست خواهد بود.
سیستم APS
پارکینگ خودکار یا APS یک سیستم مکانیکی است که خودروها را از ورودی به اولین فضای پارک در دسترس منتقل میکند. این سیستم نیز از چندین سطح استفاده مینماید و اتومبیلها را بهصورت عمودی روی هم میچیند تا از فضای کمتری برای پارک اتومبیلها استفاده کند. این نوع پارکینگ کاملاً خودکار است و به هیچ پرسنلی نیاز ندارد.
طراحی سازه پارکینگ های طبقاتی خودکار به گونهای صورت میگیرد که در کاهش فضا بسیار کارآمد هستند. شما به سادگی میتوانید همه ماشینها را روی هم قرار دهید. به علاوه اینکه فضای پارک نیازی به پهنای یک پارکینگ معمولی ندارد. شما میتوانید ماشینهای بیشتری را در یک فضای جمعوجور پارک کنید، زیرا ماشینها توسط سکوها و بالابرها حرکت میکنند. این سیستم به فضای زیادی برای پارک خودروها نیاز ندارد و نیازی به رمپ، عابر پیاده و غیره هم نیست.
زیاد نبودن وزن سازه پارکینگ طبقاتی، بسیار مهم و حیاتی است. زیرا نباید وزن زیادی به پی ساختمان تحمیل شود. میزان بارگذاری روی پیها نیز به شدت تحت تأثیر مواد انتخابشده برای روسازه است. فولاد، سبکترین مصالح ساختمانی کاربردی برای پارکینگها میباشد و اغلب اجازه استفاده از پایههای ساده را میدهد. اما سایر مواد سنگینتر، این امکان را ندارند. نوع فونداسیون پارکینگ اغلب عامل تعیینکننده در مورد نوع اسکلت پروژه است. بنابراین ساختوساز فولادی اغلب تنها راهحل مناسب برای بسیاری از پارکینگهای چندطبقه میباشد.
بهطور کلی در طراحی سازه پارکینگ های طبقاتی باید فاصله ستونها و تیرهای طولی مطابق با عرض ایستگاههای پارکینگ باشد. فاصله تیرهای معادل یک، دو یا سه عرض غرفه بیشترین استفاده را دارند. استفاده از تیرهای ثانویه معمولاً فقط در زمان کاربرد عرشه فولادی پروفیل کمعمق برای تشکیل دال ضروری است. البته زمانی که فاصله ستون بیش از دو عرض دهانه باشد، سایر ترکیبهای دال ممکن است به تیرهای ثانویه نیاز داشته باشند. از تیرهای ثانویه به منظور نگه داشتن کف در حین ساخت استفاده می شود.
انواع سیستمهای کف را میتوان در ساخت پارکینگ طبقاتی استفاده کرد. انتخاب نهایی به عوامل بسیاری مانند محدودیتهای ارتفاع و چیدمان سازه بستگی دارد. در اینجا به سه مورد از رایجترین انواع کفسازی مورد استفاده در پارکینگهای اسکلت فلزی اشاره شده است.
تیرهای فولادی معمولاً ممکن است به صورت ترکیبی یا غیر مرکب طراحی شوند. استثنا در مواردی است که واحدهای پیشساخته بهموازات تیر اصلی اجرا میشوند. در این صورت، تیر اولیه یک طرح غیرترکیبی خواهد بود.