در حوزه کشاورزی همیشه اخبار تلخی در مورد عدم فروش تولیدات کشاورزی و یا برشگت محصولات از کشور های مصرف کننده را شنیده ایم.
هدر رفت منابع و از بین رفتن سرمایه مادی و توان انسانی کشاورزان از یک طرف و از طرفی کاهش قدرت در بازار های بین المللی ضرر ها و اسیب های مخربی برای کشور ما بهمراه داشته.
کیفیت محصولات کشاورزی ایرانی به دلیل اب و هوا و خاک منحصر به فرد این کشور از سطح بالایی برخوردار است اما به دلیل نبود یک بازاریابی خوب و از ان مهم تر نبود یک زنجیه تامین استاندارد برای انتقال و توزیع محصولات به همین کیفیت و طعم و بو ما توان ارائه محصول خود در بازار های جهانی که اتفاقا خواهان تولیدات ما هستند را نداریم.
عمده ترین مشکل محصولات غذایی و کشاورزی تاریخ مصرف و شرایط نگهداری انهاس.چنین مشکلی در سایر صنایع مثل مواد اولیه پلاستیکی یا معدنی وجود ندارد و حمل و نقل انها به راحتی انجام میشود بدون انیکه نگران خرابی یا از بین رفتن محصولاتان باشید اما در کالا های کشاورزی امری حیاطیست.
حال راه حل چیست؟
که ما اولا بتوانیم محصول خود را سالم و تازه به مشتری های خارجی که عموما همسایگان ما هستند برسانیم و دوما قدرت خود در بازار را بیشتر و عمیقتر کنیم؟
راه حل بسته بندی و زنجیره تامین استاندارد و یا به اصطلاح صادراتی میباشد.
اینگونه توضیح بدهم که اگر ما بتوانیم با بسته بندی های متنوع شیک و منحصر به فرد حس هیجان خرید و مصرف محصول ایرانی را در دل مشتریان ایجاد کنیم و به انها تفهیم کنیم که محصولات غذایی ایرانی علاوه بر طعم و کیفیت خوب به شما حس رضایت و پرستیژ اجتماعی میدهد.باید جوری فرنگسازی و برند سازی شوند که بعنوان مثال خانواده عراقی و یا ارمنی خود سعی بر این داشته باشن که مواد مورد نیاز غذایی خود را از برند ها و محصولات ایرانی خرید و تهیه نمایند .این کار نه عجیب و غریب است و نه نشدنی فقط به یک بینش و درک صیصح از بازار یابی نیاز است تا بتونیم محصول با کیفیت ایرانی را به دست مصرف کننده خارجی برسانیم.
این هدف نیازمند آموزش و توانمند سازی کشاورزان به اهمیت بسته بندی محصولاتشان دارد .
باید با تکنیک های روز دنیا در باب صنعتی کردن کشت و برداشت محصول, درگیر و آشنا شوند. زیر ساخت های مورد نیاز اعم از دستگاه های مدرن بسته بندی, وکیوم و میکروبزدایی باید در اختیار آنان قرار گیرد این امر میتواند با وام دادن دولت و یا بانک کشاوری به تولسدکنندگان و یاکشاورزان صورت گیرد و در سود حاصله از برگشت این ارزش افزوده سهیم شوند.
در این سیستم کسب و کاری تنها کشاورزان ذینفع نیستند بلکه شرکت های فراوری محصولات غذایی و کشاورزی نقش به سزایی در بازدهی و تولید ارزش از ای محصوات دارد مثل شرکت های تبرک, فامیلا و اولیا و.....
این شرکت ها و گروه های تولید صاحب این فرهنگ و دغدغه در مورد بازار خود شده اند و هر روز بر روی کیفیت بسته بندی چه ظاهری چه باطنی تغییراتی اعمال میکنند اما برای پرنگ تر شدن در باراز های بین المللی با وجود رقبای بی رحم و قدرتمند حاضر در میدان , باید بیش ازن هزینه و وقت صرف آن شود .چرا که خود میدانیم از بابت کیفیت محصول ارزش لایق بیترین حجم بازار حداقل در متطقه خاورمیانه هستیم و باید به ان برسیم.
حال ابزار مورد نیاز ما برای عملی کردن همچین ادعایی چیست؟
زنجیره تامین
با شناخت و بررسی دقیق مناطق کشاورزی ایران و نوع محصولات تولیدی میتوان خدمات لجستیکی , سرد خانه , تجهیزات حمل و نقل و.... را فراهم نمود و در مقابل با ایجاد راه ها و کانال های لجستیکی در بنادر و شهر های اقتصادی منطقه خاورمیانه, حس اطمینان و تضمین تامین محصول به تجار و فروشندگان کشور های داده شود تا آنها بندانند که محصولات ایرانی همیشه در دسترس آنهاس با همان کیفیت و با همان قیمت , تعهد تجار ایرانی فقط تا مرز ایران نیست بلکه در کشور ما هم خدمات و پشتیبانی از لحاظ تامین فوری کالا را دارند.
بدیهی است هر چقدر میزان مصرف و درخواست بازار بیشتر شود هزینه حمل, ارسال و نگه داری از محصولات کمتر شده و امکان رقابت بیشتری در بازار در اختیار ما خواهد گذاشت.
و اما بازاریابی . . .
حال بپردازیم به حل راه های استراتژیک برای قانع کردن و فروش محصولاتمان به بازار های کشور های همسایه .
یک نکنه بسیار مهم در مورد همسایگان کشورمان این این همه این کشور ها به نوعی "مصرف کننده" محسوب میشوند .
از ارمنستان و آذربایجان تا ترکیه راه های درآمدی نفتی و توریستی دارند یعنی نه تنها خود برای مصرف خود چیزی تولید نمیکنن بلکه از حاصل درامد ها خرج تامین مردم خود و گردشگران میکنند.
کشور امارات درامد نفتی ,لجستیکی و توریستی دارد. این کشور نیاز به تولید چیزی ندارند و اصلا به صرفه نیست در حالی که میتواند از هر کشوری هر نیازی را خریداری کند .این مسئله در عراق که به تازگی از بحران جنگ بیرون امده هم تقریبا صدق میکند .
خب این ها هم برای ما میتواند فرصت باشد .
چرا ما تامین کننده نیاز های این کشور ها نباشیم, چرا محصولات ما در سبد خرید خانوار نباشد چه چیزی مانع است ؟ ما که از لحاظ موقعیت دست بالا داریم و هم از لحاظ گویش و فرهنگ.
اینکه تحریم ها چه بلایی سر استخوان های اقتصادی ما آورده بحث مفصل است ما در همین شرایط هم با کمی سختی بیشتر میتوان تبلیغات گسترده و سطح بالایی داشت. همیشه همه در ها بسته نیست ما میتوانیم با برگزاری نمایشگاه ها و همایش محصلات خود را به شکلی "لوکس" معرفی کنیم.نکته اینجاست"لوکس"
مشتریان و بازار مورد نظر دنبال قناعت برای خرید مقدار بیشتر نیست بلکه دنبال پرستیژ و کیفیت است.
هدف او از خرید و مصرف نوتلا,لوتوس,نسله و . . . این است که به خود و دیگران ثابت کند که همیشه شکم خود را با خوراکی های مرغوب سیر میکند و نه هر خوراکی.
هیجان خوردن یک لیوان قهوه استارباکس در مسیر رسیدن به سرکاردراین است که پیامی به دیگران میدهد مبنی بر اینکه من مثل یک شهروند اروپایی یا امریکایی انقد سرم شلوغ هست که قهوه ام استارباکسم را(که مطابق سلقیه غربیست) رو در مسیر محل کارم .
من به عنوان یک مادربرای تغزیه فرزندانم جز برند های کالوگز یا نسله سمت دیر برند ها نمیروم من احساس مسئولیت دارم.
من یه جوان ورزشکارم و همیشه از مکمل های مرغوب امریکایی استفاده میکنم .
من مدیرعامل یک شرکت بزرگم و برای پذیرایی از مهمانانم , جهت حفظ پرستیژ و مهمان نوازی تاثیرگذار , از گران ترین معروفترین نوشیدنی های اروپایی برای استفاده میکنم.
حالا کمی لوکس تر:
پای ثابت منوی رستوران ما خاویار ایرانیست و همینطور در طبخ غذاهای این هفته از زعفران درجه یک ایرانی استفاده شده.
احساس جالبیست مگه نه؟
حس بهتر بودن بوسیله مصرف یه محصول خاص
تبلیغات و سبک زندگی کشور تولید کنند بسیار در این امر مهم است اما یک بسته بندی زیبا و جذاب میتواند کار گشای ما در این راه باشد .
رنگ و نوع بسته بندی بیش از حد در تصمیمات خرید ما تاثیر میگذارد و ما از این بیخبریم.
این مسئله نیازمند درک صحیح از روانشناسی انسان و اشراف به فرهنگ آن منطقه و کشور دارد.
مثال هایی که زدم صرفا برای محصولات و بازار مواد غذایی نیست و قابل تعمیم به کل صنایع و محصولات و بیزینس هاست.
خلاصه کلام این است که ما میتوانیم با برند سازی واقعی و نه شعاری در این بازار چند صد میلیونی تشنه برای مصرف سودی عظیم و ثروتی پایدار خلق نمایم که هم موجب بالا رفتن کیفیت زندگی جامعه کشاورز شده وهم ظرفیت اشتغال را بلا میبرد.
