تصور کلی این است که سیاه شدن دندان‌ها ناشی از عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. اما باید بدانیم که این موضوع تنها یک عامل موثر در تیره شدن رنگ دندان است. گاهی مشاهده می‌شود که حتی افرادی که مرتب مسواک می‌زنند و به رعایت اصول بهداشتی اهمیت می‌دهند نیز دندان‌هایشان سیاه شده است.
منظور از عوامل خارجی موثر در سیاه شدن دندان‌ها دلایلی است که از خارج از بدن روی دندان تاثیر گذاشته و رنگ آن را تغییر می‌دهند؛ این عوامل عبارتند از:
مصرف برخی نوشیدنی‌ها و مواد غذایی مانند نوشابه‌های گازدار، قهوه، چای، سس، برخی ادویه‌ها و دیگر خوراکی‌های رنگی باعث می‌شود رنگدانه‌های این مواد خوراکی به محض مصرف روی دندان چسبیده و در سطح مینای دندان ثابت شوند. در نتیجه به مرور زمان دندان تغییر رنگ داده و سیاه می‌شود.
اگر بعد از مصرف این نوع خوراکی‌ها مسواک نزنید به تدریج پلاک‌های دندانی روی هم جمع شده و تبدیل به جرم سختی به نام تار تار می‌شود. تار تار یک بیماری دهان و دندان است که باعث می‌شود رنگ دندان به قهوه‌ای، خاکستری یا سیاه تبدیل شود.
حتی اگر خوراکی‌های حاوی رنگدانه مصرف نکنید اما عادت مسواک زدن را ترک کنید باز هم در خطر ابتلا به تار تار قرار خواهید داشت. بنابراین بهتر است در هر شبانه روز حداقل دو بار مسواک بزنید.
یکی دیگر از دلایل خارجی تیره شدن رنگ دندان و نیز علت زرد شدن دندان استعمال سیگار و دخانیات است. وارد شدن ضربه یا تروما به دندان، مصرف مکمل‌های مایع آهن، استفاده از خمیر دندان‌های خاص و ترمیم دندان با سولفید نقره از جمله سایر دلایل خارجی سیاه شدن رنگ دندان به حساب می‌آیند.
عوامل داخلی سیاه شدن دندان
علت سیاه شدن دندان از داخل اغلب به دلیل عفونت یا پوسیدگی بافت‌های داخلی دندان است. اگر به هر دلیلی مغز یا پالپ دندان پوسیده و عفونی شود، دندان از داخل سیاه می‌شود
پس از مدتی این پوسیدگی سطحی و ریز مانند حفره‌ای عمیق‌تر شده و از داخل دندان را خراب می‌کند. وقتی چند ماه بگذرد و لایه‌های داخلی دندان دچار پوسیدگی شوند، می‌توانید ببینید دندان به ظاهر سالم شما، رنگی مایل به سیاه پیدا کرده است. در چنین شرایطی هر چه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورت امکان، پوسیدگی درمان شود. برای جلوگیری از این مشکل، توصیه می‌کنیم که از نخ دندان با سایز مناسب استفاده کرده و به دقت این کار را انجام دهید
دندان مرده به دو دلیل بوجود می‌آید: پوسیدگی شدید و ضربه. در مورد اول یعنی پوسیدگی شدید، پوسیدگی به صورت سطحی است و از لکه‌های کوچک تشکیل شده‌اند، در صورتی که این پوسیدگی‌های کوچک و بی‌اهمیت درمان نشوند، به مرور زمان شبیه به حفره‌های ریز و عمیقی در می‌آیند به شکلی که پوسیدگی به مغز دندان یا پالپ می‌رسد. سپس این پوسیدگی و عفونت، محیط مناسبی برای رشد باکتری‌های مخرب خواهد بود. باکتری‌ها به اعصاب دندان حمله می‌کنند و عصب را می‌کشند که در نتیجه، جریان خون در دندان قطع شده و دندان یکپارچه سیاه می‌شود.
برخی بیماری ها مانند دیابت، کاهش تولید و ترشح بزاق و خشکی دهان، پوکی استخوان، کم خونی، اختلالات خوردن و فرسایش مینای دندان، مشکلات دستگاه گوارش، مشکلات کلیوی و دندان قروچه می تواند مینای دندان را به شدت تضعیف و آسیب پذیر کند و باعث ایجاد بیماری های لثه، پوسیدگی و سیاه شدن دندان شود
اگر تغییر رنگ دندان ها به دلیل تغذیه نادرست باشد
شما باید تا حد ممکن مصرف این مواد را در برنامه غذایی تان کم کنید و عادات جدیدی برای تغذیه خود در نظر بگیرید. مثلا به جای چای سیاه، چای سبز بنوشید. به جای نوشابه، آبمیوه های طبیعی بخورید. مصرف قهوه را به حداقل برسانید و بعد از مصرف این گونه مواد حتما دندان های خود را مسواک بزنید و همچنین برای رفع تغییر رنگ دندان ها با چنین زمینه هایی، می‌توانید از کیت های سفید کننده دندان ها در خانه استفاده نمایید.
اگر علت سیاه شدن دندان، تارتار باشد
اگر تارتارها باعث سیاه شدن دندان ها باشند برای از بین بردن آنها حتما باید به دندانپزشک مراجعه کنید چون این پلاک های سفت شده به راحتی و با درمان های خانگی رفع نمی شوند. دندانپزشک با استفاده از مواد و ابزارهای جرمگیری، آن ها را می تراشد و از بین می برد و و بعد از آن دندان های شما مثل سابق سفید خواهند شد.
اگر علت سیاه شدن دندان، مصرف دارو باشد
برای اینکه قطره آهن دندان کودکتان را سیاه نکند حتما موارد زیر را رعایت کنید:
۱. به هیچ عنوان نیم ساعت قبل و نیم ساعت بعد از مصرف قطره آهن، به کودک خود آبمیوه های اسیدی مثل آب مرکبات و آب گوجه فرنگی ندهید.
۲. بلافاصله بعد از مصرف قطره آهن به کودک یا نوزاد آب بدهید.
۳. هم قبل از مصرف قطره آهن و هم بعد از مصرف آن با مسواک مخصوص کودکان، دندان آنها را تمیز کنید. (وقتی دندان های کودک تمیز باشند جرم های قطره آهن روی پلاک های میکروبی سطح دندان کودک نمی نشیند و دندان او را سیاه نمی کند).
علت سیاه شدن دندان، مصرف دخانیات باشد
اولین و بهترین راه حلی که هر دندانپزشکی در این شرایط به شما می دهد این است که سیگار و قلیان را کنار بگذارید. اگر هم جزو آن سیگاری هایی هستید که اصلا فکر ترک کردن سیگار را هم نمیکنید حداقل برای سلامت خودتان هم که شده مرتب مسواک بزنید و هر ۶ ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید و در صورت نیاز دندان هایتان را جرمگیری کنید.
اگر علت سیاهی دندان ضربه باشد
اگر دندان‌های شما در اثر ضربه سیاه شده باشد، باید بگویم که به احتمال زیاد بافت خونی و عصب دندان شما آسیب دیده است. متاسفانه این رنگ دائمی است و با گذشت زمان به حالت اول برنمی گردد. در چنین شرایطی، بهترین گزینه استفاده از روکش های کامپوزیتی یا لمینتی است.
البته بعد از ضربه خوردن، دندان به یکباره سیاه نمی شود به همین دلیل اگر در اثر وارد شدن ضربه به دندان، شاهد خونریزی در بخشی از لثه خود بودید، بهتر است پیش از سیاه شدن دندان حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
چکاپ دندان موثر ترین راه برای پیشگیری از آسیب دیدن دندان هاست چون شما را از خطرات زیر دور می کند:
پوسیدگی دندان
عفونت دهان و دندان
بیماری ها و سرطان های دهانی
گسترش بوی بد دهان.
