ISO/IEC 42001:2023 -فناوری اطلاعات – هوش مصنوعی – سیستم مدیریت

ISO/IEC 42001:2023 یک استاندارد بین المللی برای سیستم مدیریت هوش مصنوعی (AIMS) است که در 2023 منتشر شده است.

این استاندارد چارچوبی را برای سازمان ها جهت ایجاد، پیاده سازی، نگهداری و بهبود AIMS ارائه می دهد. هدف از این کار اطمینان از توسعه، استقرار و استفاده مسئولانه، قابل اعتماد و ایمن از سیستم های هوش مصنوعی است.

مواردی که ISO/IEC 42001:2023 را شامل می شود:

• حکمرانی: این شامل اصول، خط مشی ها و ساختارهای سازمانی برای مدیریت AI در یک سازمان است.
• مدیریت ریسک: این شامل شناسایی، ارزیابی و کاهش خطرات مرتبط با AI است.
• طراحی: این شامل اصول و الزامات مربوط به طراحی و توسعه سیستم های AI است.
• مهندسی: این شامل الزامات مربوط به پیاده سازی، استقرار و نگهداری سیستم های AI است.
• عملیات: این شامل الزامات مربوط به استفاده و نظارت بر سیستم های AI است.
• بهبود: این شامل فرآیندی برای نظارت و بهبود مداوم AIMS است.

مزایای استفاده از ISO/IEC 42001:2023:

• افزایش اعتماد به نفس به AI: این استاندارد به سازمان ها کمک می کند تا اطمینان حاصل کنند که سیستم های AI آنها به روشی مسئولانه، قابل اعتماد و ایمن توسعه یافته و استفاده می شوند.
• کاهش ریسک: این استاندارد به سازمان ها کمک می کند تا خطرات مرتبط با AI را شناسایی، ارزیابی و کاهش دهند.
• بهبود انطباق: این استاندارد به سازمان ها کمک می کند تا با قوانین و مقررات مربوط به AI مطابقت داشته باشند.
• افزایش کارایی: این استاندارد به سازمان ها کمک می کند تا از سیستم های AI خود به طور موثرتر استفاده کنند.
• تقویت نوآوری: این استاندارد به سازمان ها کمک می کند تا از AI برای نوآوری و ایجاد مزیت رقابتی استفاده کنند.

به بیانی دیگر ISO/IEC 42001 یک استاندارد بین المللی است که الزامات ایجاد، پیاده سازی، نگهداری و بهبود مستمر سیستم مدیریت هوش مصنوعی (AIMS) را در سازمان ها مشخص می کند. این برای نهادهایی طراحی شده است که محصولات یا خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی را ارائه می دهند یا از آنها استفاده می کنند و از توسعه و استفاده مسئولانه از سیستم های هوش مصنوعی اطمینان می دهند.

چرا ISO/IEC 42001 مهم است؟
ISO/IEC 42001 اولین استاندارد سیستم مدیریت هوش مصنوعی در جهان است که راهنمایی های ارزشمندی را برای این حوزه فناوری که به سرعت در حال تغییر است ارائه می کند. چالش‌های منحصربه‌فردی که هوش مصنوعی ایجاد می‌کند، مانند ملاحظات اخلاقی، شفافیت و یادگیری مستمر را بررسی می‌کند. برای سازمان‌ها، روشی ساختاریافته برای مدیریت ریسک‌ها و فرصت‌های مرتبط با هوش مصنوعی، ایجاد تعادل بین نوآوری و حکمرانی تعیین می‌کند.

فواید
چارچوبی برای مدیریت ریسک و فرصت ها
نشان دادن استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی
قابلیت ردیابی، شفافیت و قابلیت اطمینان
صرفه جویی در هزینه و افزایش بهره وری

سوالات متداول
ISO/IEC 42001 برای چه کسانی مناسب است؟
سازمان هایی با هر اندازه ای که در توسعه، ارائه یا استفاده از محصولات یا خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی نقش دارند. این در تمام صنایع و مربوط به سازمان های بخش دولتی و همچنین شرکت ها یا غیر انتفاعی است.

آیا این استاندارد برای همه سیستم های هوش مصنوعی اعمال می شود؟
بله، به گونه ای طراحی شده است که در برنامه ها و زمینه های مختلف هوش مصنوعی قابل اجرا باشد.

سیستم مدیریت هوش مصنوعی چیست؟
سیستم مدیریت هوش مصنوعی، همانطور که در ISO/IEC 42001 مشخص شده است، مجموعه ای از عناصر مرتبط یا متقابل یک سازمان است که برای ایجاد خط مشی ها و اهداف، و همچنین فرآیندهایی برای دستیابی به آن اهداف، در رابطه با توسعه، تهیه یا استفاده مسئول طراحی شده است. سیستم های هوش مصنوعی ISO/IEC 42001 الزامات را مشخص می کند و راهنمایی برای ایجاد، پیاده سازی، نگهداری و بهبود مستمر یک سیستم مدیریت هوش مصنوعی در چارچوب یک سازمان ارائه می دهد.

اهداف ISO/IEC 42001 چیست؟
استاندارد ISO/IEC 42001 راهنمایی جامعی را به سازمان‌ها ارائه می‌کند که برای استفاده مسئولانه و مؤثر از هوش مصنوعی نیاز دارند، حتی با وجود اینکه این فناوری به سرعت در حال تکامل است. طراحی شده برای پوشش جنبه های مختلف هوش مصنوعی و برنامه های مختلف که ممکن است یک سازمان اجرا کند، یک رویکرد یکپارچه برای مدیریت پروژه های هوش مصنوعی، از ارزیابی ریسک تا درمان موثر این خطرات، ارائه می دهد.

مزایای اصلی پیاده سازی ISO/IEC 42001 چیست؟
هوش مصنوعی مسئول: استفاده اخلاقی و مسئولانه از هوش مصنوعی را تضمین می کند.
مدیریت شهرت: اعتماد به برنامه های هوش مصنوعی را افزایش می دهد.
حاکمیت هوش مصنوعی: از انطباق با استانداردهای قانونی و نظارتی پشتیبانی می کند.
راهنمایی عملی: ریسک های خاص هوش مصنوعی را به طور موثر مدیریت می کند.
شناسایی فرصت ها: نوآوری را در یک چارچوب ساختاریافته تشویق می کند.

به بیانی دیگر مزایای اصلی پیاده سازی ISO/IEC 42001 در سازمانها به شرح زیر است:

1. کاهش خطرات هوش مصنوعی: کاهش سوگیری الگوریتمی: AIMS به سازمان‌ها کمک می‌کند تا سوگیری را در سیستم‌های هوش مصنوعی خود شناسایی و مدیریت کنند، و اطمینان حاصل کنند که نتایج عادلانه و بدون تبعیض هستند.
   افزایش شفافیت: AIMS الزاماتی را برای مستندسازی فرآیندهای توسعه و استفاده از هوش مصنوعی، و همچنین برای ارائه اطلاعات قابل فهم به ذینفعان در مورد نحوه عملکرد سیستم‌های هوش مصنوعی، تعیین می‌کند.
   بهبود امنیت سایبری: AIMS به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اقدامات امنیتی مناسب را برای محافظت از سیستم‌های هوش مصنوعی در برابر حملات سایبری و دسترسی غیرمجاز، پیاده‌سازی کنند.
   کاهش خطرات قانونی: AIMS به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با الزامات قانونی و مقرراتی در حال ظهور مربوط به هوش مصنوعی، مانند GDPR در اتحادیه اروپا و قانون هوش مصنوعی در ایالات متحده، مطابقت داشته باشند.
2. افزایش اعتماد ذینفعان: جلب اعتماد مشتریان: با نشان دادن تعهد به توسعه و استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی، سازمان‌ها می‌توانند اعتماد مشتریان خود را جلب کنند و احتمال حفظ مشتری را افزایش دهند.
   تقویت روابط با شرکا: AIMS می‌تواند به تقویت روابط با شرکا از طریق همکاری در توسعه و استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی ایمن و اخلاقی کمک کند.
   جذب و حفظ استعدادها: کارکنان به طور فزاینده‌ای به دنبال کار در سازمان‌هایی هستند که به طور مسئولانه از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. AIMS می‌تواند به سازمان‌ها در جذب و حفظ استعدادهای برتر کمک کند.
   تقویت شهرت برند: پیاده‌سازی AIMS می‌تواند به ارتقای شهرت برند به عنوان یک سازمان پیشرو در هوش مصنوعی اخلاقی و قابل اعتماد کمک کند.
3. ترویج نوآوری مسئولانه هوش مصنوعی: ایجاد چارچوبی برای توسعه هوش مصنوعی: AIMS یک چارچوب ساختاریافته برای توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی ارائه می‌دهد که به نوآوری مسئولانه کمک می‌کند.
   تمرکز بر اصول اخلاقی: AIMS سازمان‌ها را تشویق می‌کند تا در طول فرآیند توسعه و استفاده از هوش مصنوعی، اصول اخلاقی مانند عدالت، انصاف، شفافیت و پاسخگویی را در نظر بگیرند.
   حمایت از توسعه هوش مصنوعی مفید: AIMS به سازمان‌ها کمک می‌کند تا سیستم‌های هوش مصنوعی را توسعه دهند که برای جامعه مفید و سودمند باشد.
4. افزایش کارایی و بهره‌وری عملیاتی: بهبود فرآیندها: AIMS می‌تواند به سازمان‌ها در شناسایی و بهینه‌سازی فرآیندهایی که می‌توانند توسط هوش مصنوعی خودکار شوند، کمک کند.
   کاهش هزینه ها: AIMS می‌تواند به سازمان‌ها در کاهش هزینه‌های مرتبط با وظایف دستی و خطاهای انسانی کمک کند.
   افزایش بهره وری: AIMS می‌تواند به کارکنان کمک کند تا بر وظایف با ارزش‌تر تمرکز کنند و بهره‌وری کلی را افزایش دهند.
5. ایجاد یک فرهنگ هوش مصنوعی مسئول: افزایش آگاهی از هوش مصنوعی: AIMS به افزایش آگاهی در مورد هوش مصنوعی و خطرات و مزایای بالقوه آن در بین کارکنان کمک می‌کند.
   تشویق به گفتگوی اخلاقی: AIMS فضایی را برای گفتگوی باز و صادقانه در مورد هوش مصنوعی و نحوه استفاده مسئولانه از آن در سازمان ایجاد می‌کند.
   توانمندسازی کارکنان: AIMS به کارکنان درک و مهارت‌های لازم برای کار ایمن و مؤثر با سیستم‌های هوش مصنوعی را می‌دهد.

شرکت مهندسی بین المللی هیوا ُ مشاور در زمینه استقرار استانداردهای بین المللی ایزو است و تا \ایان استقرار الزامات استاندارد ISO/IEC 42001 همراه شماست.

ایزو چه نوع استانداردهایی برای هوش مصنوعی دارد؟
ISO دارای تعدادی استاندارد است که به کاهش خطرات و به حداکثر رساندن پاداش های هوش مصنوعی کمک می کند، از جمله ISO/IEC 22989، که اصطلاحات هوش مصنوعی را ایجاد می کند و مفاهیمی را در زمینه هوش مصنوعی توصیف می کند. ISO/IEC 23053، که چارچوب هوش مصنوعی و یادگیری ماشین (ML) را برای توصیف یک سیستم هوش مصنوعی عمومی با استفاده از فناوری ML ایجاد می کند. و ISO/IEC 23894، که راهنمایی در مورد مدیریت ریسک مرتبط با هوش مصنوعی برای سازمان ها ارائه می کند.

از طرف دیگر ISO/IEC 42001 یک استاندارد سیستم مدیریت (MSS) است. پیاده‌سازی این استاندارد به معنای ایجاد خط‌مشی‌ها و رویه‌هایی برای اداره صحیح یک سازمان در رابطه با هوش مصنوعی، با استفاده از روش‌شناسی Plan-Do-Check-Act است. به جای بررسی جزئیات برنامه های کاربردی هوش مصنوعی، روشی عملی برای مدیریت ریسک ها و فرصت های مرتبط با هوش مصنوعی در سراسر یک سازمان ارائه می کند. بنابراین برای هر کسب و کار یا نهادی ارزش دارد.