تا حالا دقت کردی که چرا هر روز پیاماتو چک میکنی یا چرا هر روز باید چندین بار بری تو اینستاگرامت ببینی چه خبره؟
فناوری های پیشرفته ای که توی دوره زمونه ما وجود داره عادت‌های جدیدی برامون به وجود اورده. وقتی به تلفن همراهمون اعتیاد پیدا میکنیم، حتی متوجه نمیشیم که بهش معتاد شدیم، و ناخودآگاه تلفنمون رو چک میکنیم. کتاب قلاب نوشته نیر ایال شما رو مرحله به مرحله برای ازبین بردن این عادت‌ها پیش میبره و به شما کمک میکنه دوباره تمرکزتون رو به دست بیارید.
در طول رو چند بار قفل گوشیتو باز میکنی؟
طبق تحقیقاتی که روی ۱۵۰ هزار نفر انجام شد، مشخص شد که یه کاربر معمولی حدودا در طول روز ۱۱۰ بار قفل گوشی خودشو باز میکنه. ما تلفن‌های خودمون رو به طور متوسط ۱۱۰ بار در طول روز چک میکنیم، چرا؟ چونکه برنامه‌های گوشی ما طوری طراحی شدن که مثل یه قلاب عمل کنن و مارو نگه دارن. در کتاب قلاب نوشته نیر آیل سه روش اصلی برای اینکه ما خودمون رو از قلاب برنامه نویس‌ها جدا کنیم ارائه شده.
اولین ویژگی برنامه های گوشی که مارو جذب میکنه اینه که احساس ناراحتیمون رو سریعا از بین میبره. وقتی حوصلتون سر رفته فقط چند ثانیه از توییت گردی یا دیدن عکسای اینستاگرام باعث میشه که شما دوباره شاداب باشید و حتی زمانی که شما از چیزی مطمئن نیستید و فکر میکنید دارید اشتباه میکنید، فقط ظرف چند ثانیه فهرستی از نتایج جست و جوی گوگل باعث میشه این حس از بین بره. حتی زمانی که احساس بی‌اهمیتی میکنید، میتونید برید تو لیست مخاطبانتون و ببینید چه کسایی هر روز با شما در ارتباط هستن.
آدم ها همیشه احساس میکنن که حوصلشون سر رفته یا از چیزی اطمینان ندارن و فکر میکنن دارن اشتباه میکنن یا برای کسی اهمیتی ندارن، ولی به لطف گوشی های تلفن، راه های خیلی سریعی برای از بین بردن این احساسات منفی به وجود اومده.
ایوان ویلیامز یکی از بنیان گذار های توییتر میگه که سازندگان اپلیکیشن توییتر میان از یه فرمول استفاده میکنن
که خواسته هایی که یه آدم میخواد رو قبول کنه و باهاش عجیب برخورد نکنه و برای حل این خواسته ها قدم برداره
برنامه هایی که میتونن خیلی سریعتر رو احساسات شما تاثیر بزارن خیلی سریع به برنامه های محبوب تبدیل میشن و هرچی که بیشتر بریم سراغ یه برنامه و بیشتر بهش سر بزنیم باعث میشه که ما یه عادت اجباری پیدا کنیم که همش باید گوشیمون رو چک کنیم.
دومین روشی که گوشی های همراه ما رو به خودشون جذب میکنن اینه که میان یسری پاداش متغیر به ما میدن.
روانشناس بی‌اف اسکینر تو دهه ۱۹۵۰ اومد و یه تعداد کبوتر رو انداخت داخل یه جعبه، بعد داخل اون جعبه یه دکمه قرار داد و دکمه کارش اینجوری بود که هر بار کبوتر ها بهش نوک میزدن یه کوچولو غذا بهشون میداد و با این کار کبوترا یاد گرفتن که هر وقت گشنشون بود برن به دکمه نوک بزنن و هر وقت سیر بودن به دکمه کاری نداشته باشن.
پس اسکینر اومد دکمه رو جوری طراحی کرد که بعضی وقت ها که کبوتر ها به دکمه نوک میزنن بهشون غذا میداد و بعضی وقتا هیچ چیزی بهشون نمیداد. این باعث شد که کبوتر ها بیشتر برای خوردن اون غذا حریص باشن. به عنوان مثال یکی از کبوتر ها ۱۶ ساعت تموم تو هر ثانیه ۲ بار این دکمه رو فشار میداد. این آزمایش دقیقا مثل کسایی بود که تو کازینو ها کل روز رو پشت یه دستگاه مینشستن، بدون توجه به اینکه میبرن یا میبازن و خسته نمیشدن، چرا؟
چونکه نتیجه کاری که داشتن انجام میدادن کاملا اتفاقی بود و قابل پیش بینی نبود. مثلا وقتی که وارد توییتر و یوتیوب میشید به دنیای بی پایان محتوا وارد شدید. این اپلیکیشن ها چون همیشه محتوای جدید ارائه میدن، برای مخاطبشون جذابن و کاربر هاشون میدونن هر باری که وارد این اپلیکیشن ها بشن محتوای جدیدی پیدا میکنن و همیشه دنبال محتوای با ارزش و بهتر هستن.
سومین روشی که اپلیکیشن های گوشی همراه ازشون استفاده میکنن اینه که ما رو مجبور میکنن یه سرمایه گذاری خیلی کوچیک همون اول انجام بدیم
به عنوان مثال محقق ها تصمیم گرفتن که از یه سری صاحب خونه بخوان که یه علامت بزرگ و زشت فوریت های پزشکی رو جلوی خونشون بذارن و فقط ۱۷ درصد از این صاحب خونه ها اومدن و این علامت فوریت های پزشکی رو گذاشتن جلو در حیاط خونشون.
در عین حال همان محقق ها اومدن از یه گروه دیگه از کسایی که حومه شهر مینشستن، خواستن که بیان یه سری تابلو کوچیک رانندگی ایمن رو بزارن جلوی خونشون. ۷۶ درصدشون قبول کردن. محقق ها دو هفته بعد برمیگردن و از همون گروه دومی که دفعه قبل قبول کرده بودن که یه تابلو خیلی کوچیک بزارن جلو حیاطشون، خواستن که این علامت بزرگ فوریت های پزشکی رو بزارن جلو خونشون و ۵۳ درصدشون قبول کردن.
صاحب خونه هایی که تو این آزمایش شرکت داشتن سعی میکردن که ثابت قدم باشن و کم کم پیش برن و اگر میتونستن که یه تابلو خیلی کوچیک رو بزارن جلو حیاط خونشون پس گذاشتن یه تابلو بزرگتر براشون آنچنان سخت نیست. برنامه نویس ها اومدن این اصل رو تو طراحی برنامه هاشون جا دادن.
مثلا وقتی که برای اولین بار برنامه اینستاگرامتون رو باز میکنید و میخواید توش ثبت نام کنید، اینستاگرام ازتون میخواد که یکی از دوستاتون رو اضافه کنید و چون شما این برنامه رو به یه نفر معرفی کردید و فقط زمان خیلی کمی رو از شما گرفته، شما قطعا به این برنامه دوباره سر میزنید و پیام هایی که از طرف برنامه برا شما ارسال میشه تا گوشی خودتون رو چک کنید و برنامه رو چک کنید باعث میشه که یه عادت اجباری و کاملا بی معنا برای شما ایجاد بشه که هر دفعه بیاید اپلیکیشن های گوشیتون رو چک کنید.
پس تا الان متوجه شدیم که چرا آدم ها روزی حداقل ۱۱۰ بار گوشی خودشون رو چک میکنن!
و شرکت هایی که با تکنولوژی دارن کار میکنن درک عمیقی از روانشناسی انسان ها دارن و برای اینکه محصولاتشون سریع توسعه پیدا کنه و پیشرفت کنه میان از این اصول روانشناسی استفاده میکنن تا خلا های احساسی انسان هارو پر کنه.
پس اگه بخوایم به این مسائل روانشناختی که باعث میشن حداقل روزی ۱۱۰ بار گوشیمون رو چک کنیم غلبه کنیم، میتونیم از این راهکار روانشناس جی فاگ از دانشگاه استنفورد استفاده کنیم که میگه: گذاشتن قفل رو تلفنتون باعث میشه که شما زمان کمتری رو صرف چک کردن گوشیتون بکنید. این وابسته به سه عامل انگیزه، توانایی و محرک.
به عنوان مثال شما تلفنتون داره زنگ میخوره و شماره‌ای رو می‌بینید که فکر میکنید بازاریاب تلفنی هست و باعث میشه که وقتتون هدر بره، پس تصمیم می‌گیرید که تلفنتون رو جواب ندید. حالا فرض کنید تلفنتون داره زنگ میخوره ولی ته کیفتون قرار داره و برای اینکه بخواید کیفتون رو در بیارید و ببینید شماره کیه که داره باهاتون تماس میگیره خیلی طول میکشه، پس تصمیم میگیری که به تلفنت جواب ندی!
حالا فرض کن تلفنت رو حالت بی صدا هس و داره زنگ میخوره، شما زنگ تلفنتون رو نمی‌شنوید پس بهش پاسخ نمیدید.
اگر بتونید این سه تا عاملی که گفتیم انگیزه، توانایی و محرک رو کاهش بدید، میتونید با چک کردن گوشیتون حداقل روزی ۱۱۰ بار مقابله کنید.
اینکه بخوایم انگیزه استفاده از گوشی یا چک کردنش رو کم کنیم برامون خیلی سخته. پس میایم از زمان به عنوان چیزی که کمک میکنه ما بهتر تمرکز کنیم و محرک هامون رو کمتر کنیم، استفاده میکنیم.
شان آکور نویسنده کتاب مزیت خوشبختی تو این کتاب ۲۲ راه معرفی میکنه
و تو قانون ۲۲ام این کتاب میگه که: شما برای اینکه بین انجام اون کار و انگیزه انجام اون کار یه سد قرار بدید بیاید مثلا رو گوشیتون یه رمز خیلی طولانی و سخت قرار بدید. این کار باعث میشه که محرک هایی که باعث میشدن شما گوشیتون رو چک کنید کمتر بشن و حتی زمانی که شما میخواید برید بخوابید و گوشیتون بهتون این اجازه رو نمیده میتونید گوشیتون رو تو یه اتاق دیگه بزارید شارژ بشه.
از هر نوع مانعی که میتونید بین خودتون و استفاده از گوشیتون قرار بدید استفاده کنید.
و اگر این موانع نتونست جلودار شما برای استفاده از گوشیتون بشه شما میتونید گوشی خودتون رو خاموش کنید و به کار هاتون برسید. وقتی که صدای دریافت پیام هاتون یا روشن شدن صفحه گوشیتون رو نبینید احتمال کمتری داره که شما برید سراغ گوشیتون و از گوشیتون استفاده کنید.
با استفاده از این سه استراتژی ساده میتونید اجبار اعتیاد آور چک کردن گوشی رو از بین ببرید. اینکه بدونید سازنده های محصولی که شما دارید بهش اعتیاد پیدا میکنید چجوری این محصول رو ساختن و باعث شدن که شما خودتون رو مجبور کنید که ازشون استفاده کنید، میتونید کنترل کنید که تمرکز خودتون رو بدست بیارید و راه زندگیتون رو بسازید.
این ها پیام های اصلی کتاب قلاب نوشته نیر آیل بود.
