سند تعاونی، نوعی اسناد واحدهای مسکونی است که عموماً توسط تعاونی های مسکن ادارات دولتی و یا تعاونی های مسکن شرکت های خصوصی ارائه می شود. در اصل و مراحل معامله ملک و رهن و اجاره آن، سند مربوط به تعاونی تفاوت هایی با سند شخصی دارد. به دلیل مشکلات موجود در سند تعاونی، معمولاً سند شخصی اولویت بیشتری دارد. این سند دارای مشکلات و نقاط ضعفی است که خرید و فروش آن برای مالکین مشکلاتی را به همراه دارد. به عبارت دیگر، سند شخصی به طور کامل و اختصاصی در اختیار مالک قرار می گیرد.
سند اصلی یک ساختمان که توسط یک شرکت تعاونی ساخته شده است، به نام همان شرکت سازنده صادر می شود. مسئولیت دریافت سند تفکیکی بر عهده این شرکت قرار دارد. اگرچه گاهی اوقات دیده می شود که سند مالکین، که به نام اعضای شرکت تعاونی است، به نام آن ها صادر نمی شود. دقیقا به دلیل عدم هماهنگی بین شرکت سازنده و شهرداری است. در صورتی که در سند تعاونی ذکر شده باشد که شرکت تعاونی مسئول پرداخت هزینه های شهرداری است، باید این شرکت هزینه های پایان کار را به شهرداری پرداخت کند، در غیر این صورت، بعد از چندین سال، سند مالکین صادر نمی شود و به نام شرکت سازنده باقی می ماند.
شرکت سازنده تعاونی مسکن دارای یک سند مادر است که برای ساختمان یا ساختمان های بنا شده استفاده می شود دقت داشته باشید که شرکت سازنده تعاونی کیان مهر هم تمام این امکانات را داراست. خریداران در این سند عضو شده و سهم به خصوصی در ملک دارند. اگر خریدار تمامی اقساط مربوط به ملک را پرداخت کند، در اولویت برای مالکیت یکی از واحدها قرار می گیرد. مشکل این سند این است که به صورت مشاع به مالکان تعلق دارد و خریداران قولنامه ای صاحب واحد مورد نظر خود می شوند. قولنامه مختصری است و اعتبار کمتری نسبت به سند تک برگ دارد. در سند تک برگ، مشخصات دقیق مالک و ملک ذکر می شود و مالک می تواند به راحتی و بدون مشکلات مالکیت ملک خود را خرید و فروش کند. بعد از مدتی، تعاونی های مسکن سند مالکین را جدا می کنند، اما هزینه جداگانه ای را نیز از مالکان دریافت می کنند. این کار ممکن است از لحاظ قانونی مشکلاتی ایجاد کند.
