در ساختمان سازی، یکی از مهم ترین موارد داربست است که برای دسترسی و کار در ارتفاعات بالاتر از آن استفاده می شود. طبیعتا برای داشتن سازه داربستی به لوله داربستی و بست داربست نیاز است. لوله ها توسط بست به هم متصل می شوند. نکته مهم این است که بست ها نباید دارای زنگ زدگی، خوردگی، شکستگی یا ساییدگی باشند تا ایمنی در کار به خطر نیوفتد.
کار در اتفاعات بالای دو متر خطرناک و سخت است پس رعایت ایمنی و استاندارهای لازم امری ضروری است. برای همین منظور از داربست های فلزی استفاده می کنند تا ریسک هرگونه خطری را به حداقل برسانند. همانطرو که گفته شد برای اتصال لوله ها از بست داربست استفاده می شود که مهم ترین وظیفه، یعنی استحکام و شکل دهی سازه را بر عهده دارد.
این بست ها به طور معمول از داکتیل و چدن ساخته می شود و با توجه به نوع و محل استفاده به گروه های مختلف تقسیم می شوند. ریخته گری، روشی است که به طور معمول برای ساخت بست ها از آن استفاده می شود و طری فرآیند استاندارهای لاز برای ساخت تویط کارشناسان بررسی می شود.
انواع مختلفی از بست داربستی تولید می شود که کاربرد آن را در قسمت های مختلف ممکن می سازد و هیچکدام نمی توانند به جای دیگری استفاده شود چون باعث بروز خطرهای شاید جبران ناپذیری شوند. بنابر این در ادامه به بررسی انواع بست ها می پردازیم.
این بست برای اتصال لوله ها به شکل تقاطعی استفاده می شود و همانطور که از نام آن مشخص است، برای اتصال تنها به دو پیچ نیاز است و زمان کمتری را برای اجرا طلب می کند. سرعت بالا در نصب و اجرا باعث شده که کاربرد آن بیشتر باشد.
اگر بست از داکتیل نشکن ساخته شده باشد، چیزی در حدود 1400 گرم وزن دارد.
این مدل کاربردهای بسیاری دارد و مانند بست دو پیچ، برای اتصال لوله ها با زاویه 90 درجه و تقاطعی استفاده می شود. برای اتصال و نصب این بست به دو برگه، چهار عدد واشر و چهار عدد مهره و چهار عدد پیچ نیاز است.
معمولا برای ساخت بست چهارپیچ از چدن نشکن یا داکتیل استفاده می شود و چیزی در حدود 1300 تا 1650گرم وزن دارد.
اگر نیاز باشد دو لوله متقاطع روی هم در حرکت داشته باشند از بست گردان استفاده می کنیم. برخلاف بست های دیگر (دوپیچ و چهارپیچ) بست گردان نیازی به اینکه لوله ها زاویه 90 درجه باشند ندارند. به همین علت این بست در بازار به نام بست 360 درجه نیز شناخته می شود.
این نوع، دارای مدل های مختلف مانند دو پیچ، چهار پیچ، شش پیچ و هشت پیچ است.
بیشترین استفاده ای که ازین بست می شود در صنایع پتروشیمی و پالایشگاه است که از چدن نشکن ساخته می شود و وزنی در حدود 1750 گرم دارد.
برای ساخت داربست های ساختمانی از نوع دیگری از بست ها استفاده می کنند که به آن ها بست تخته گیر می گویند که به منظور محکم کردن تخته به داربست کاربرد دارد که باعث استحکام تخته می شود و از سقوط افراد جلوگیری می کند. به عبارتی با این مدل بست، ضریب ایمنی و امنیت افزایش چشمگیری پیدا می کند.
برای متصل کردن دو لوله که در امتداد هم هستند از رابط لوله ای استفاده می کنند. اندازه این بست 17 سانتی متر است و نه فقط برای ساختمان، بلکه برای ساخت گلخانه های فلزی، غرفه های داربستی و ... از آن استفاده می شود. این بست از پیچ و مهره ای به اندازه 1.2 و واشری به اندازه 12 لوله شش تشکیل می شود.
برای قرار دادن پوشش برای سطوحی مانند گلخانه، نمایشگاه و .... و محکم کردن لوله های داربست که فشار زیادی روی آن ها نیست از بست تک پیچ بهره می برند و به همین دلیل نسبت به سایر نوع ها دامنه کاربرد کمتری دارد.
مانند مدل قبلی، این نوع هم تک پیچ است ولی در سایز کوچک تر تولید می شود و برای داربست های سایز کوچک مناسب است و برای ساخت داربست های ساختمانی، اسکلت گلخانه های فلزی، غرفه های نمایشگاه و ... استفاده می شود. باید در نظر داشته باشید که برای قسمت هایی باید ازین بست استفاده کنید که فشار زیادی روی آن نباشد.
معمولا بست های داربستی از چدن داکتیل هستند و در وزن های 1300 تا 1550 گرم وارد بازار می شوند. البته شما می توانید این محصول را در سایزهای محتلف نیز سفارش دهید که با برندهای مختلف و توسط کارخانه های مختلف تولید در داخل کشور تولید می شوند.
به دلیل پرکاربرد بودن بست چهار پیچ در ادامه به بررسی مراحل ساخت آن می پردازیم.
بست چهارپیچ دارای دو برگه و یک کنده سات که توسط چهار مهره، چهار واشر و چهار پیچ آن ها را به هم متصل می کند.
1. ریخته گری قطعات بست که شامل کنده و برگه است.
2. قطعات خرد و جداسازی می شوند.
3. قطعات جداسازی شده، ماشین کاری می گردند.
4. قطعات بست داربست شات می شوند.
5. قطعات از نظر کیفی کنترل و پلیسه گیری می شوند.
6. قطعات مونتاژ شده و محصول نهایی که همان بست داربست چهار پیچ است، تولید می گردد.
7. مجددا محصول از نظر کیفی کنترل می شوند و محصولات مشکل دار مجددا به چرخه تولید باز می گردند.
8. در مرحله پایانی، محصولات تولید و کنترل کیفی شده، بسته بندی و به بازار عرضه می شوند.
تولیدکنندگان و کارخانه جات تولیدکننده، برای تولید تجهیزات داربستی از آلیاژ چدن داکتیل استفاده می کنند. چدن داکتیل یه آلیاژ مستحکم از آهن است که دارای مقاومت کششی بسیار بالایی است و می تواند وزن زیادی را تحمل کند. بست ها در اندازه های مختلفی ساخته می شوند و دارای وزن های مختلفی نیز هستند.
پس معیار انتخاب بست مناسب نیاز به دقت در جنس و وزن دارد چون وزن بست در وزن هایی سازی داربستی تاثیر گذار است.
فاکتور مهم دیگر برای خرید بست داربست، دقت به طراحی سازه است چون در هنگام اجرا و پیاده سازی داربست ممکن است تغییراتی در جهت قرارگیری لوله ها اتفاق بیوفتد. به همین دلیل ممکن است به نوع خاصی از بست نیاز شود.
شاید بتوان گفت در شرایط کنونی، قیمت از مهم ترین فاکتورها باشد. عوامل تاثیرگذاری مانند شکل ظاهری، جنس بدنه، اندازه و سایز وجود دارد که بر میزان قیمت دلالت دارد. البته قیمت بست بر قیمت کلی سازه داربستی نیز تاثیر مستقیم می گذارد.
از مهم ترین تجهیزات داربست، بست داربستی است که برای محکم کردن لوله ها از آن ها استفاده می کنند. این بست ها به شکل های تک، دو و چهار پیچ، گردان، رابط لوله و تخته گیر وجود دارند. انتخاب بست نیاز به دقت در طراحی سازه دارد تا بهترین گزینه ها انتخاب شوند و نباید محصولات مشکل دار، زنگ زده یا ساییده شده در آن وجود داشته باشد.
