کلسیم کلرید در آب ویژگی‌های زیادی دارد. با توجه به میزان حلالیت بالای این ماده در آب و خواص ترکیبی آن به وفور در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و حتی بدون آن کارها با موانع و سختی‌های زیادی مواجه خواهند شد. با ما در این مقاله همراه باشید تا کاربردهای وسیع کلسیم کلرید را از غذا گرفته تا حفاری چاه نفت بیشتر بشناسیم.
کلسیم کلرید یک ماده بلوری و سفید رنگ است که از نظر شیمیایی یک نمک کلسیم با فرمول CaCl2 و ترکیبی غیر آلی است. در مورد ساختار آن باید بگوییم که کلسیم کلرید در آب حل می‌شود و در واقع محلول است. اما در دمای اتاق به شکل جامد خواهد بود. در مورد نحوه ساخت آن اگر بخواهید بدانید از خنثی سازی اسید کلریدریک با هیدروکسید کلسیم، کلسیم کلرید تولید می‌شود و بیشتر هم مصرف صنعتی دارد.
همان طور که اشاره کردیم ترکیبات کلسیم کلرید از کلر و کلسیم است و در برابر رطوبت و آب مقاومتی ندارد و در واقع به شکل محلول در آب است. کلسیم کلرید در آب به سرعت حل می‌شود و در مقابل رطوبت سریع جذب. بنابراین این ماده بیشتر در بسته بندی‌های ضد رطوبت و عایق مانند نگهداری می‌شود. از آنجایی که کلسیم کلرید در آب محلول است یک منبع خوب دارای کلسیم به حساب می‌آید که در واکنش‌های جانشینی استفاده می‌شود. چراکه به راحتی جایگزین کاتیون دیگری می‌گردد.
از کلسیم کلرید در آب استفاده‌های زیادی می‌شود که در این بخش ما به نوع مصارف آن در غذا می‌پردازیم. از این ماده به عنوان یک افزودنی در خیلی موارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال:
· کلسیم کلرید در مورد میوه‌ها و سبزیجات برای استحکام و افزایش عمر آنها به کار گرفته می‌شود.
· در دسرهای سرد و بستنی‌ها به عنوان نوعی مبرد عمل می‌کند.
· در غذاهای کنسروی به عنوان نوعی سفت کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
· در تولید انواع مختلف پنیر و خوراک دام از کلسیم کلرید در آب استفاده می‌شود.
· در سویا: در پروتئین سویا تحت یک فرآیند حساس کلسیم کلرید را اضافه می‌کنند تا به عنوان یک ماده معدنی برای درمان پوکی استخوان و یا پیشگیری از آن عمل کند. معمولا این کار را باید با سولفات کلسیم انجام دهند. اما از آنجایی که تولید سویا با کلسیم کلرید مهارت کمتری می‌خواهد محلولیت بالاتری دارد، از این ماده استفاده می‌کنند.
· در سیب: وقتی سیب را برش می‌زنید با گذشت مدت زمان کمی رنگ آن تغییر و به قهوه ای تبدیل می‌شود. با استفاده از کلسیم کلرید مانع از تغییر رنگ سیب خواهید شد.
· در پنیر: برای تولید پنیر، نمک اضافه می‌شود تا شیر رسوب گردد، مخصوصا در زمان پاستوریزه کردن آن. با توجه به اینکه روند پاستوریزه کردن شیر باعث از بین رفتن کلسیم آن می‌شود، از کلسیم کلرید جبران آن استفاده می‌کنند. در واقع وجود این ماده در پنیر مانع از بین رفتن مواد مغذی آن می‌شود.
· در نوشیدنی: کلسیم کلرید در آب محلول است و در بطری‌های آب و نوشیدنی‌های ورزشی دیده می‌شود.
کلسیم کلرید مصارف متنوع و زیادی دارد که در صنایع مختلف به کار گرفته می‌شود. در قسمت قبل به کاربردهای کلسیم کلرید در آب پرداختیم و با توجه به میزان محلولیت بالایی این ماده در آب، دیدم که در موارد غذایی، بسیار استفاده می‌شود. با این حال، یک سری کاربردهای دیگر این ماده محبوب عبارتند از :
شاید برایتان جالب باشد که بدانید از کلسیم کلرید در حفر چاه‌های نفت استفاده می‌شود. این ماده با تنظیم چگالی مایعات نفتی باعث متورم شدن سیالات هنگام حفاری می‌شود. بنابراین استفاده از این ماده مانع از ایجاد لجن و خسارت‌های ناشی از آن می‌شود. همچنین این ماده تاثیر به سزایی در فرونشاندن غبارهای ناشی از حفاری دارد. تقریبا این ماده نقش اساسی و اصلی برای حفاری چاه‌های نفت دارد و بدون آن کارها دشوارتر پیش خواهد رفت.
کلسیم کلرید در آب به خوبی جذب می‌شود در این پروسه یا فرآیند، گرما تولید می‌کند. در بتن از این ماده استفاده می‌کنند تا سرعت پخت مصالح را حتی در دماهای پایین نیز بیشتر کنند. به این معنی که اگر 2 درصد از این ماده به ترکیب بتن اضافه شود، سرعت پخت را تا 50 درجه فارنهایت به وجود می‌آورد. این در حالی است که بتن ساده نیاز به دمای 70 درجه فارنهایت دارد.
درست است که کلسیم کلرید در آب سریع حل می‌شود و جذب کننده رطوبت به حساب می‌آید. اما این ماده بی نظیر بسیار فعال بوده و قادر به جذب رطوبت حتی در دمای اتاق است. در این فرآیند، کلسیم کلرید به آب نمک مایع تبدیل خواهد شد. همین باعث شده تا به عنوان جاذب رطوبت در محفظه‌های مواد غذایی برای خشک نگه داشتن محیط مورد استفاده قرار گیرد. البته در بیشتر موارد آن را با جوش شیرین مخلوط می‌کنند.
در کنار رطوبت زدایی کلسیم کلرید یک سری معایب نیز برای آن می‌توان در نظر گرفت که زنگ زدگی یکی از آنها است. در واقع زمانی که کلسیم کلرید رطوبت را جذب و به مایع تبدیل می‌شود، به عنوان یک خورنده باعث زنگ زدگی محیط خواهد شد. به غیر از این، در صورتی که در طولانی مدت در معرض این ماده قرار بگیرد، ممکن است با مشکلات تنفسی روبرو شوید. چراکه به ریه‌ها آسیب جدی وارد می‌کند.
در قسمت قبل تنها به بخشی از کاربردهای وسیع این ماده اشاره کردیم و از مزایای مهم آن در صنایع مختلف گفتیم. اما استفاده از کلسیم کلرید در آب نیازمند رعایت یک سری نکات ایمنی است.
· از تماس کلسیم کلرید با چشم‌ها جلوگیری کنید؛ چون ممکن است باعث سوزش شدید و حتی سوختگی چشم‌ها شود.
· تماس کلسیم کلرید با پوست نیز در صورتی که پوست خیس یا مرطوب باشد، موجب سوزش و سوختگی خواهد شد.
· در صورتی که غبارهای کلرید کلسیم استنشاق شود، به ریه‌ها آسیب وارد کرده و سوختگی، التهاب و درد دستگاه تنفسی را به همراه خواهد داشت.
· اگر به شکل ناگهانی و تصادفی، کلسیم کلرید خورده شود، دستگاه گوارشی را به شدت تحریک کرده و با علائمی چون تهوع، استفراغ و سوختگی‌های داخلی همراه است.
