به نظر شما در آینده ترکیب هوش مصنوعی و BAS (سیستم اتوماسیون و مدیریت ساختمان) چطور میشه؟
هوش مصنوعی… مبحثی که احتمالاً همه این روزها به طور حال‌بهم‌زنی راجع بهش خوندیم و اصطلاحاً حسابی ترند شده! تقریباً یک سال از فراگیر شدن انواع و اقسام AIهای مولد تصویری و متنی می‌گذره که هر کدومشون دارن یک بخش از یک شغل یا حتی تمامش رو انجام میدن یا صرفاً برای سرگرمی استفاده میشن.
اما موضوع وقتی جدی میشه که میبینیم بیزینس‌های مختلفی دارن به جای نیروهای خلاق و متفکر انسانی، از هوش مصنوعی برای کارهاشون استفاده میکنن.
هوش مصنوعی به طرز سرسام‌آوری داره وارد همه چیز میشه و خب… به نظر میرسه هوشمندسازی و اتوماسیون ساختمان (BAS) و خانه هوشمند طعمه‌ی خیلی مناسبی براش باشه!
توی این مقاله سعی میکنم توضیح بدم که ترکیب این دو تکنولوژی چه داستان‌هایی رو در مسیرش داره و خواهد داشت….
اتوماسیون ساختمان (BAS) به اسم سیستم مدیریت ساختمان (BMS) یا سیستم مدیریت انرژی ساختمان (BEMS) هم شناخته میشه.
این سیستم، تجمیعی از هوشمندسازی و کنترل متمرکز خودکار HVAC (گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع)، برق، روشنایی، صدا، کنترل دسترسی ساختمان، سیستم‌های امنیتی و سایر سیستم‌های مرتبط با یکدیگر هست. اهداف اصلی بی‌ام‌اس، بهبود آسایش ساکنین، بهره‌برداری کارآمد از سیستم‌های ساختمانی، کاهش مصرف انرژی، کاهش هزینه‌های عملیاتی و نگهداری و افزایش امنیت هست.
پس برای مثال، عملکرد BAS ممکنه ترکیبی از این موارد باشه:
تقریباً تمام ساختمان‌های سبز چندطبقه به گونه‌ای طراحی شده‌ان که از BAS برای ذخیره‌ی انرژی، هوا و آب استفاده کنن.
در نهایت، هدف اصلی BAS، کاهش انرژی ساختمان و هزینه‌های تعمیر و نگهداری در مقایسه با یک ساختمان عادیه. بیشتر ساختمان‌های تجاری، سازمانی و صنعتی که بعد از سال 2000 در آمریکا ساخته شده‌ان دارای یک نوع ابتدایی از BAS هستن.
ساختمانی که توسط BAS کنترل میشه، اغلب به عنوان یک ساختمان هوشمند یا اگر محل سکونت باشه، یک "خانه هوشمند" شناخته میشه.
هوش مصنوعی (AI) هوشی تشکیل‌شده از سمت ماشین‌ها یا نرم‌افزارهاست که در مقابل هوش طبیعی یعنی هوش انسان یا حیوان قرار میگیره.
شاید فکر کنین بحث AI تازه بالا گرفته ولی یک سری از فعالیت‌های روزمره‌ی ما سال‌هاست به دست هوش مصنوعی سپرده شده؛ از موتورهای جستجوی وب پیشرفته (به عنوان مثال، جستجوی گوگل) تا سیستم‌های توصیه‌کننده (استفاده شده در یوتیوب، آمازون و نتفلیکس)، درک گفتار انسان (مانند سیری و الکسا) گرفته تا هوش‌های نوظهوری مثل اتومُبیل‌های خودران (مانند Waymo) و معروف‌ترین این روزها، یعنی مولدها یا ابزارهای خلاقانه (ChatGPT و AI art).
اما داستان هوش مصنوعی به حتی قبل از این موارد هم برمیگرده؛ در واقع، AI به عنوان یک رشته‌ی دانشگاهی در سال 1956 در دانشگاه‌ها پدیدار شد.
اما این رشته بعد از یک دوره‌ی تقریباً کوتاه که همه بهش خوش‌بین بودن، برای سرمایه‌گذاران، دست‌اندرکاران و اساتید به ناامیدی تبدیل شد و در انتها هم بودجه‌ش رو از دست داد.
پدیدار شدن دوباره‌ی هوش مصنوعی تا سال 2012 طول کشید؛ یعنی زمانی که یادگیری عمیق از تمام تکنیک‌های قبلی هوش مصنوعی پیشی گرفت. دقیقاً از همون سال بود که افزایش زیادی در بودجه و بهره‌برداری از AI رو دیدیم.
در مبحث AI، چیزی که این روزها بیشتر بهش توجه میشه، بحث عامل هوشمند (به انگلیسی: Intelligent Agent) هست.
در مبحث هوش مصنوعی، IA یا عامل هوشمند به موجودی گفته میشه که وقتی توی یک محیط قرار میگیره، با دریافت دیتا از اون محیط اطراف خودش رو میشناسه و اعمالی رو روی محیط انجام میده که همه‌ی این اعمال، در راستای رسیدن به اهدافشه.
این نوع از سیستم‌ها امکان یادگیری دارن و با استفاده از آموخته‌هاشون، به سمت هدف‌شون پیش میرن؛ ساده‌ترین نوع IA میشه چیزی شبیه به بعضی از ماشین‌های اسباب‌بازی که وقتی به دیوار یا مانع برخورد میکنن، برمیگردن و با تغییر مسیر، به حرکتشون ادامه میدن و نمونه‌ی پیشرفته‌ی یک IA هم میشه انسان!
هوش مصنوعی و BAS به نظر ترکیب جالبی هستن؛ این که بتونیم از هوش مصنوعی در خانه هوشمند استفاده کنیم، ممکنه در نگاه اول جذاب به نظر برسه.
ولی مسئله‌ی اصلی اینجاست که تجهیزاتی که در هوشمندسازی استفاده میشن، از نوعی از دستورات و اهداف پایه‌ای پیروی میکنن و قدرت تفکری در حد AIهای مولد پیشرفته ندارن و در حد یک IA نه چندان پیچیده باقی میمونن.
در واقع، این کاربر و ساکن اون خونه‌ست که تصمیم میگیره به چه شکلی نیازه که سناریوهای خونه‌ش رو بچینه و سیستم هوشمند ذاتاً اجراکننده‌ی فرمانه.
اما یک هوش مصنوعی که بتونه نیازهای کاربر رو یاد بگیره و طبق اون‌ها سیستم هوشمند رو کنترل کنه چطور؟
در حالت ایده‌آل، به این هوش مصنوعی یاد داده میشه که چطور باید سیستم هوشمند و هوم سنتر رو کنترل کنه و بعد به عنوان نظاره‌گر مدتی رو در خانه میگذرونه تا با روتین کاربر آشنا بشه و به محض این‌که دیتای مورد نیاز رو دریافت کرد به صورت آزمایشی بهش اجازه میدیم خونه رو به طور کامل هوشمند کنه.
اما بیاید استفاده از AI رو ارتباط بدیم به موضوعی که این روزها بیش از پیش راجع بهش بحث میشه و اون هم خطرات هوش مصنوعیه.
به نظر شما چقدر منطقی به نظر میرسه که یک AI که قدرت یادگیری و آزادی عمل در انتخاب‌های خودش داره و ممکنه روزی بخواد علیه سازنده‌هاش قیام کنه(!) میتونه به دستیار خوبی برای خانه هوشمند شما تبدیل بشه؟
حتی اگر تمام جنبه‌های خطرناک استفاده از AI با پروتکل‌های امنیتی مختلف برطرف بشه، باز هم دید مردم زیادی نسبت به AI خوب و مثبت نخواهد بود. این موضوع به خودی خودش ضربه‌ی بزرگی به مسیر هوشمندسازی میزنه.
اما از طرفی عده‌ی کثیری هم هستن که بی‌صبرانه منتطر یک ترکیب واقعی و بدون عیب و ایراد از AI و BAS هستن و اگر این رو در کنار پیشرفت روزافزون تکنولوژی و ارتباط عمیق‌تر هر روزه‌ش به هوشمندسازی بذاریم، میبینیم که ارتباط این دو در نهایت اجتناب‌ناپذیره.
