استراتژی اقیانوس آبی در واقع بیانگر یک رویکرد نظام مند به منظور بی اهمیت جلوه دادن اصل رقابت است. در استراتژی اقیانوس آبی به این موضوع پرداخته می شود که چگونه می توان بازاری بدون مدعی ایجاد کنیم که در آن رقابت معنا و مفهومی ندارد!
به عبارت دیگر در استراتژی اقیانوس آبی از این زاویه به مسأله نگاه می شود که بهتر است شرکت ها به جای رقابت با یکدیگر به دنبال راهکارهایی برای ایجاد یک فضای بازار غیر قابل رقابت باشند.
به طور کلی ماندگاری و پایداری یک کسب و کار و برند در بازاری که شرکت های قدرتمند و شناخته شده در آن فعالیت می کنند موضوع بسیار حائز اهمیت است. مطالب، کتاب ها و مقالات مختلفی در رابطه با رقابت با سایر کسب و کارها و چگونگی ایجاد مزیت رقابتی، نوشته و چاپ شده است. طرفداران استراتژی اقیانوس آبی معتقدند به جای صرف وقت و هزینه زیاد به منظور رقابت با سایر کسب و کارها و رسیدن به موفقیتی که تضمین شده نیست و بازاری که هیچ گاه خالی از رقابت نخواهد بود بهتر است تمرکز را بر روی بازاری عاری از رقابت باشد. استراتژی اقیانوس آبی زمانی موجودیت پیدا می کند که پتانسیل سودسازی بیشتر امکان پذیر باشد.
استراتژی اقیانوس آبی با ارائه کردن ابزارها، چارچوب ها و نهایتا اصول پیاده سازی به شما کمک می کند تا فرصت های بی نظیر موجود در بازار را شناسایی و درک کنید. در واقع استراتژی اقیانوس آبی به دنبال راهکار و روشی است که شما را به سمت بازاری سوق دهد که رقابتی در آن وجود نداشته باشد و شما آن رقابت را ایجاد کنید و به سمت فرصت هایی بروید که امکان سودآوری بیشتر را برای شما و کسب و کارتان فراهم کند. در بازاری که شرکت ها تحت رقابت شدید با یکدیگر تلاش میکنند سهم خود را از بازار دریافت کنند و تحت فشار قیمت گذاری محصول قرار میگیرند که می توان آینده آن کسب و کار را تهدید کرده و در معرض خطر نابودی قرار دهد استراتژی اقیانوس آبی می تواند کارگشا باشد. در نظر داشته باشید با کمی تحقیق و بررسی در می یابید صنایع جدید در بستر اقیانوس آبی ایجاد شده اند.در استراتژی اقیانوس آبی باید کل فعالیت های شرکت را با تمایز و هزینه پایین، ترار کنید.
در سال 2005 میلادی، دبلیو چان کیم و رنه مابورنیا با مطرح کردن استراتژی اقیانوس آبی زلزله ای را در بازار کسب و کارها ایجاد کردند. این استراتژی به قدری سرو صدا کرد که به 43 زبان زنده دنیا در قالب کتاب چاپ و انتشار یافته است.
در واقع استراتژی اقیانوس آبی نوعی استراتژی صلح طلب به شمار می رود زیرا به جای آنکه شما را به سمت اقیانوسی چالش برانگیز و پر از کوسه بکشاند به اقیانوسی آرام، انحصار یافته و زیبا هدایت میکند.
اما آیا شناسایی اقیانوس آبی کار ساده ای است. قطعاً خیر. این مساله بالاخص برای شرکت ها و کسب و کارهای نوپا که منابع محدود ، تجربیات کمتر و فرصت زیادی برای آزمون و خطا ندارند مساله ای چالش برانگیز است. پس برای رسیدن به نتیجه بهتر تلاش کنید نیازهای بازار را شناسایی کنید. نیازهایی که هنوز توسط دیگران کشف نشده اند. روی موضوع تمرکز کنید. شما باید به حوزه کاری که به آن ورود می کنید آشنا باشید تا درک درست و واقع بینانه به مسأله داشته باشید. اساسی ترین مهارت در پیاده سازی استراتژی اقیانوس آبی داشتن ذهن و تفکر تازه است به شکلی که توانایی به چالش کشیدن باورهای عمیق خود را داشته باشید. در باورهای سنتی معمولا این موضوع مطرح می شود که کسب و کارها با ایجاد ارزش برای مشتری از آن ها پول می گیرند.این در حالیست که در استراتژی اقیانوس آبی با استفاده از نوآوری، ارزشی متفاوت و با هزینه پایین به مشتری ارائه می شود. در نتیجه هر چقدر بر روی نوآوری تمرکز داشته باشیم راحت تر می توانیم استراتژی اقیانوس آبی را پیاده سازی کنیم.
حال که با استراتژی اقیانوس آبی تا حدودی آشنا شدید بیایید با ذکر یک مثال مقاله را ادامه دهیم تا درک موضوع برای شما روشن تر باشد.
شرکت اپل که در ابتدا در زمینه ساخت کامپیوتر رومیزی و مک بوک (لپ تاپ) فعالیت می کرد از سال 2003 با محصول جدید خود به نام ITunes وارد عرصه موسیقی دیجیتال شد. در واقع کاربران اپل می توانستند با پرداخت مبلغی معقول موسیقی مورد علاقه خود را باکیفیت بالا از آیتونز خریداری و دانلود کنند. بدین ترتیب به تدریج توزیع سنتی موسیقی که در قالب سی دی و دی وی دی به کار می رفت کنار رفت!
شنا کردن در اقیانوس سرخ به معنای رقابت و تلاش برای گرفتن سهم خود در بازار موجود است. در استراتژی اقیانوس سرخ شما به دنبال پیدا کردن فرصت ها در یک بازار جدید نیستید بلکه در همان بازاری که تمامی شرکت ها اعم از بزرگ و کوچک، قدیمی و جدید باید بتوانید گلیم خود را از آب بیرون بکشید. باید ستیزه جو باشید و هر راهکاری را برای رقابت با سایر شرکت ها برای زنده ماندن در این بازار به کار ببرید. در نظر بگیرید در اقیانوسی که پر از کوسه های درنده است باید جوری شنا کرده و به ساحل برسید تا زنده بمانید. اما یکی از معایب موجود در بازار،این است که به دلیل فضای فشرده رقابتی بین شرکت ها، پتانسیل سودآوری و رشد کاهش می یابد.
در استراتژی اقیانوس آبی تمرکز بر روی مشتری و یا رقابت کردن نیست بلکه همه چیز به ایجاد ارزش و نوآوری معطوف شده است. هدف از ایجاد اقیانوس آبی این است که بسیاری از شرکت ها با شناسایی فرصت ها در بازارهای جدید شکل گرفته و رشد یابند و از ورود به بازارهای اشباع (اقیانوس سرخ) خودداری کنند.شرکت ها در اقیانوس آبی فرصت بیشتری برای موفقیت و سودآوری خواهند داشت و ریسک کمتری را متحمل می شوند.
نویسنده: پدرام ریاضی (کوبین آی آر)
