میتوان گفت از دهه نود فراگیری مفاهیم انتزاعی در موسیقی رپ آغاز شده و این تغییر، تاثیر به سزایی در روند تولید آثاری با مفاهیم انتزاعی گذاشته است. در ابتدا باید پرسید که مفهوم انتزاعی چیست و منظور از انتزاع چیست؟
برای انتزاع توضیح مشخصی را نمیتوان در نظر گرفت و شاید به همین دلیل است که ادراک واحدی از انتزاع وجود ندارد، در واقع انتزاع یک مفهوم کلی و جدا از مصداق های آن است و ما تنها قادر به ارائه کردن مصداق های آن هستیم. برای مثال هیولا یک مفهوم انتزاعی است و کسی نمی داند که هیولا به چه شکل است ، یعنی درک واحدی از هیولا وجود ندارد.عده ای آن را با شاخ و دم تصور میکنند و عده ای معتقداند که موجودیست عظیم الجثه با دندان های بزرگ و تیز، اما همه به ترسناک بودن این موجود واقف اند.
نظرات زیادی درباره شکل گیری یک مفهوم انتزاعی وجود دارد،اما میتوان گفت که ریشه ی انتزاعی بودن از نماد ها و استعاره ها برمی خیزد ،البته این موضوع را باید درقالب شعر بررسی کرد. حال باید پاسخ این سوال را یافت:
شعر انتزاعی شعری است که با پرداختن به مصداق های مفهوم مورد نظر شاعر ، به کنایات ،نماد ها و استعاراتی تبدیل میشود که مخاطب با تحلیل در ذهن خود و یافتن مضمون نماد هایی که در شعر استفاده شده است میتواند تصوری کلی از مفهوم اصلی شعر داشته باشد و بخشی از تجربه های شاعر را درک و حس کند.
تولید کننده اثر سعی میکند در تولید نهایی اثر با شما مشارکت کند و مخاطب را به فکر فرو ببرد. با انجام این کار تفکرات و برداشت های مختلفی از سوی مخاطبین پیش می آید که با اتصال به موضوع اصلی هر کدام از این برداشت ها به مفهومی از زیر مجموعه مفاهیم تولید کننده اثر می رسند و در نهایت به بسط و گسترش مفهوم اصلی منجر می شود.
نکته جالب این است که تمام این برداشت ها می تواند صحیح باشد زیرا با جای گذاری هر برداشتی به جای مضمون اصلی شعر معنی جدید تری پیدا می کند و مضمون اصلی به مرور زمان به عینکی تبدیل میشود که با داشتن آن مخاطب میتواند از پشت شیشه های آن به مسائل ریز و درشت زندگی نگاه کند و بیاندیشد.
به نظر شخصی بنده،وقتی یک مجموعه موسیقی رپ با کیفیت ، شعر و موضوع خوب تولید شود ماندگاری بیشتری خواهد داشت.این جمله میتواند درباره موسیقی انتزاعی نیز صدق کند،زیرا با هر باز شنیدن آن و با تفکر به مسائل جدید برداشت جدیدی به ذهن منتقل می گردد و به علت روزمرگی ها و موضوعات فراوان در زندگی، یک اثر شنیداری پس از سال ها شنیدن نیز می تواند با آمیختگی با موضوعات پیچیده و اتفاقات پیرامون زندگی انسان، لذت بخش باشد.
بن در این مجموعه سعی میکند تعاریف مطلق را بشکند، او می گوید هیولا میتواند انسان هم باشد میتواند غصه بخورد ، عاشق شود،عصیان کند و خبیث هم باشد.این را در قطعات مجموعه می توان حس کرد. شکستن تعاریف جزئی و مطلق و رسیدن به تعاریف کلی و انتزاعی. این انتزاعی بودن در قطعه ی جعبه به چشم میخورد ، بن اطلاعاتی را در اختیار شما قرار میدهد ، حال شما میتوانید به جای جعبه که مفهومی انتزاعی است ، هر چیزی که به عقیده ی شما درست است را قرار دهید، از این قطعه مفاهیمی مانند ، تلویزیون ، جامعه و هرچیزی که بتوان با آن رفتار و عقاید انسان را کنترل کرد را میتوان برداشت کرد. خاصیت و ماهیت انتزاعی بودن موسیقی همین است، همانطور که گفته شد این میتواند پل ارتباطی خوبی برای مشارکت شما با تولید کننده اثر باشد ، او یک اثر تولید کرده که 99 درصد آن آماده است و شما در 1 درصد آن که تفکر برای تکمیل کردن آن است سهیم هستید.
یکی از بهترین قطعات مجموعه ی هیولا قطعه ی دم است که به شکلی کاملا واضح و صریح حال و روز جامعه امروز را نقد می کند. بن عصبانی است او اینبار به در و دیوار نمیزند و مستقیم حرفش را در میان می گذارد، در شعر او گوسفندان و سگ ها می توانند استعاره از عده ای باشند که برای زندگی عقاید دیگران را مصرف می کنند و برای دیگران دم تکان میدهند و عقیده مستقلی ندارند و اینستاگرام را به طویله ای تشبیه میکند و نهایتا کنترل مردم توسط رسانه.
“شل شدی دیگه که شکل میدن بهت
مختو خالی میکنن و فکر میدن بهت”
این جمله را به وضوح میتوان درباره وضع اَسَفناک جامعه حس کرد. و این رسانه ها میتوانند مصداق خوبی از جعبه ای که انسان ها را به هیولا تبدیل میکنند باشند.
مراقب باشید هیولا نشوید.
به قلم : محمد سعید
