ابهامات پرونده هواپیمای اوکراینی

قسمت اخر
در باب روایت نظامی ماجرا

1. زمانی که عملیات شهید سلیمانی علیه پایگاه عین‌الاسد تصویب و برای اجرا به نیروی هوافضای سپاه ابلاغ می‌گردد، مطابق همان مصوبه ابلاغیه آمادگی قرارگاه یکپارچه پدافند به نیروهای عمل‌کننده صادر می‌شود.
بر همین اساس، یگان‌های پدافندی ارتش و سپاه در مناطقی که اهمیت بیشتری داشتند، لایه‌های حفاظتی خود را گسترش دادند.
مهم‌ترین این مناطق، تهران بود.

2. یگان‌های پدافندی گوناگونی در رینگ پدافندی تهران به تعداد بالا از سوی ارتش و سپاه به دو گونه مستقر می‌شوند.
یک آن که واحدهای ثابت پیشین صرفا با بیشترین افزایش ظرفیت مراقب اوضاع بودند
و دو هم این که یگان‌هایی در مکان‌های جدید مستقر شدند.
مورد دوم به منظور اعمال حفاظت حداکثری از اماکن حساس بود.

3. در بامداد 18 دی چند سامانه استقراری تور ام1 تحت فرماندهی پدافند سپاه در منطقه جنوب غرب تهران به رینگ پدافندی اضافه می‌شوند.
یکی از این سامانه‌ها در ساعت 04:54 مطابق با تاکتیک‌های واحدهای سیار پدافندی حدود 100 متر جابه‌جا مي‌شود.
طي اين جابه‌جايي، سمت سامانه نیز تغییر مي‌نمايد و به دلیل تنظیم ننمودن صحیح مجدد شمال جغرافیایی توسط کاربر، دچار خطای سمت برابر با 105 درجه مي‌شود.
سامانه تا ساعت 06:07 در حالت استندبای قرار داشته و از اين زمان به بعد، وفق دستور ابلاغی و تغییر شرایط نظامی در کشور در حالت عملیاتي قرار گرفت.
به اين ترتیب، در زمان پرواز هواپیمای اوکرايني، سمت اهداف و اشیاء شناسايي شده توسط سامانه با افزايشي برابر با 105 درجه توسط کاربر سامانه دفاع هوايي مشاهده مي‌شد.

4. در زمان 06:14 افسر کنترل رادار یگان، هدفي را در سمت 250 درجه نسبت به شمال خود شناسايي نمود که در حال طي کردن مسیر 56 درجه بود.
در همین زمان پرواز اوکرايني پس از برخاست از فرودگاه از سمت 143 درجه نسبت به سامانه در حال نزديک شدن به سمت سامانه پدافند بود.
هواپیما در حال طي کردن هدینگ 309 درجه بود.

5. افسر رادار یگان پدافندی مشخصات هدف شناسايي شده را در ساعت 06:14:19 بر روی بستر ارتباط با مرکز کنترل هوایی نظامی اعلام نمود. مبادله اين پیام با مرکز موفقیت‌آمیز نبود. در پیام‌های ضبط شده در مرکز کنترل هوایی نظامی هم ثبت نشده است.

6. فرمانده سامانه، بدون انتظار برای دريافت پاسخ (دستور) از مرکز، به اين نتیجه مي‌رسد که هدف مشاهده شده متخاصم است.
در ساعت 06:14:57 يک فروند موشک 9M330 به سمت آن شلیک مي‌کند.

7. فعال شدن فیوز مجاورتي موشک در زمان 06:14:57 در سامانه ثبت شده است.

8. پس از فعال شدن فیوز راديويي موشک اول، همچنان قفل راداری سامانه پدافندی بر روی هدف باقي‌مانده و سامانه همچنان هدف را شناسايي و مسیر حرکت آن را رديابي مي‌نمايد. (از آن جا که عمده اهداف هوایی پس از اصابت سامانه‌های پدافندی نابود می‌شوند، افسر آتش به این نتیجه رسیده که موشک اول، در نابودی هدف متخاصم موفق نبوده و اقدام به شلیک‌های بعدی می‌کند.)
با توجه به تداوم سیر حرکتي هدف کشف شده، موشک دومي در زمان 06:15:09 توسط افسر آتش تور ام 1 به سمت هواپیما شلیک مي‌شود.

9. در زمان تحقیقات، همان سامانه دوباره با همان زاویه خطا در محل استقرار قبلی مستقر شد تا زاویه خطا، راستی‌آزمایی گردد.
نتیجه آزمایش داده‌های قبلی را ثابت می‌کرد.
تنظیم اشتباه زاویه جغرافیایی، بنیان تمام خطاهای بعدی بود.
سمت هدف در سامانه پدافندی در شبیه‌سازی در حالتی که خطای تنظیم شمال وجود نداشته است:
10. در زمانی که یگان پدافند سپاه به صورت جزیره‌ای و بدون هماهنگی منطقه را اکتیو کرده و مشغول اجرای آتش بود، یگانی از پدافند یکی از نیروهای دیگر نیز دقیقا به همین پرواز شلیک می‌کند، اما اصابت نداشته است.


در باب فیلم لحظه اصابت
عصر روز جمعه 20 دی، فردی که موفق به تصويربرداری از موشک دوم شده بود، توسط یکی از نهادهای امنیتي شناسايي و دستگیر شد.
پس از مصاحبه‌ها و بازجویی‌ها با وی مشخص شد که او نگهبان يک کارگاه ساختماني بوده که پس از مشاهده شلیک و انفجار يک موشک و شنیدن صدای آن، دوربین تلفن همراه خود را برای تصويربرداری روشن کرده و موفق مي‌شود از پرواز و انفجار موشک دوم فیلم بگیرد.
اين فیلم يکي از منابع کلیدی برای تعیین زمان‌های رويداد و تعیین محل انفجار موشک و تطبیق آن با مسیر پروازی هواپیما و اطلاعات راداری بود.

پاسخ به چند سوال:

۱. "تفاوت میان موشک کروز با هواپیما بسیار مشهوده؛ چرا فرد متوجه این تفاوت نشده ؟!"
در اسکوپ رادار سامانه‌ای مانند تور ام 1، همه مکشوفات مانند یک نقطه نمایان می‌شوند.
این طور نیست که مثلا ایرباس 380 با 80 متر عرض بزرگ‌تر از یک پهپاد با 1 متر طول باشد.

۲.تکلیف جعبه سیاه چه شد؟! حاوی چه اطلاعاتی بود و چرا منتشر نشد؟!
به لابراتوار Bureau d'Enquêtes et d'Analyses pour la Sécurité de l'Aviation Civile فرانسه ارسال شد و از 30 تیر تا 3 مرداد 99 فرآیند بازخوانی با موفقیت صورت گرفت.
ضبط آخرين پرواز در ساعت 05:56:18.949 آغاز مي‌شود. در اين زمان، کشیدن هواپیما برای شروع تاکسي آغاز و موتور هواپیما روشن شده بود.
ضبط صدا در زمان 06:15:15 پايان پذيرفته بود.
صدای يک ضربه محکم و کوتاه، مشابه با انفجار در زمان 06:14:55.865 ضبط شده است

۳.چرا در این موقعیت شبه جنگی و حساس، فرمانده آن قسمت پدافندی نتوانسته با بالا ارتباط بگیرد که منجر به دستور خودکار شده؟!
دلایل مختلفی دارد. از جمله تبادلات زیاد رادیویی و عدم کشش بستر ارتباطی یا و مواردی از این دست.

پایان قسمت سوم

منبع:yakfiheleshareh