تاریخچه بورس اوراق بهادار ایران: از تأسیس تا تحولات معاصر

بورس اوراق بهادار به عنوان یکی از اجزای اصلی بازارهای مالی، نقش مهمی در توسعه اقتصاد کشورها ایفا می‌کند. بورس اوراق بهادار ایران نیز پس از تأسیس در دهه 1340، تا به امروز از تحولات گوناگونی عبور کرده است. در این مقاله، به بررسی تاریخچه بورس اوراق بهادار ایران و مهمترین رویدادها در مسیر توسعه آن می‌پردازیم.

تأسیس بورس اوراق بهادار ایران:

بورس اوراق بهادار تهران در سال 1342 با مصوبه پارلمان ایران تأسیس شد. این تصمیم به منظور توسعه سرمایه‌گذاری در کشور، ایجاد منابع تأمین مالی برای شرکت‌ها و دولت، و جذب سرمایه از داخل و خارج کشور به انجام رسید.

دوره‌های مختلف تاریخی بورس اوراق بهادار ایران:

1. سال‌های اولیه (1342-1361):

در دهه‌ی 1340، با تصویب پارلمان ایران، بورس اوراق بهادار تهران تأسیس شد. در این دوره ابتدایی، انواع اوراق بهادار از جمله سهام، اسناد خزانه، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به معامله گذاشته شدند. بازار به طور محدود در حال فعالیت بود و زیرساخت‌های لازم برای توسعه‌ی بهینه بورس در این دوره شکل نگرفته بودند.

2. جنگ تحمیلی (1361-1368):

در این دوره به دلیل شرایط جنگی و اقتصادی، عملکرد این بازار تحت تأثیر قرار گرفت. معامله‌گران با تردد کاهش یافته در بازار، با مشکلاتی از جمله نوسانات نامناسب روبرو بودند.

3. پس از جنگ (1368-1384):

پس از پایان جنگ تحمیلی، تلاش‌های جدی برای توسعه و اصلاحات در بورس انجام شد. این دوره به تدریج شاهد رشد و توسعه قابل توجه‌ای در بازار بود. تجدیدنظر در قوانین و مقررات، ایجاد شفافیت بیشتر و توسعه فناوری اطلاعات از مهمترین اقدامات این دوره بود.

4. دوره اصلاحات (1384-1395):

در این دوره، اصلاحات گسترده‌ای در بورس اوراق بهادار انجام شد. افزایش شفافیت، اصلاح ساختار سازمانی، توسعه فناوری اطلاعات و ارتقاء دسترسی به اطلاعات مالی از جمله تغییرات اصلی بودند. این دوره بهبود قابل توجه‌ای را در محیط کسب و کار بورس به همراه داشت.

5. بعد از برجام (از 1395):

با انعقاد توافق هسته‌ای، افتتاح بازار بین‌المللی بازار سهام تهران و توسعه روابط با بازارهای خارجی از ویژگی‌های این دوره بود. این تغییرات باعث جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و افزایش تراکم معاملات در بازار شد.

تحولات اخیر:

1. توسعه فناوری:استفاده از فناوری اطلاعات و الکترونیک در معاملات بورس به طور گسترده رواج یافته است.

2. بازارهای جدید: تشکیل بازارهای جدید اعم از بازار فرابورس ایران (Fara) و بازار انرژی ایران (IRENEX) به منظور معامله اوراق بهادار و محصولات نفتی از دیگر تحولات مهم در این زمینه بوده است.

3. جذب سرمایه‌گذاری خارجی: افتتاح بورس تهران به سرمایه‌گذاری‌های خارجی و تلاش‌های ارتقاء شفافیت جذب سرمایه از جهانیان را تسهیل کرده است.

نتیجه‌گیری:

تاریخچه  اوراق بهادار ایران از تأسیس تا به امروز شاهد تحولاتی گسترده بوده است. از دوره‌های اولیه با محدودیت‌ها تا دوره‌هایی از اصلاحات، توسعه و بازاریابی، بورس ایران تجربه‌های مختلفی را پشت سر گذاشته است. اصلاحات، توسعه فناوری، توافق‌های بین‌المللی و تلاش‌های برای جلب سرمایه‌گذاری به عنوان عوامل کلیدی در تاریخچه‌ی توسعه این بازار مطرح هستند.