سلام بر ابراهیم، چه کسی است که این کتاب را نشناسد؟! یکی از محبوب ترین کتاب های ژانر دفاع مقدس، درباره خاطرات شهیدی عجیب با شخصیتی به شدت جالب به نام ابراهیم هادی. خب، آفت کلام پرحرفی است، مستقیما میروم سراغ توصیف این کتاب و سعی میکنم که نقدی جامع و از همه جوانب و مفید به این کتاب کرده باشم:
۱- کتاب سلام بر ابراهیم، مسیر جدیدی را در راستای تولید محتوای نوجوان برای دفاع مقدس باز کرد، این کتاب از این نظر که دارای داستان های کوتاه و نسبتا جذاب و نیز با سیر زمانی مشخص میباشد، بسیار حائز اهمیت است. علت استقبال زیاد از این کتاب و تجدید چاپ های مکررش هم دقیقا همین سادگی و جذابیت این کتاب است.
۲-خواندن کتاب های سرگذشت و خاطرات انسان های بزرگ، بسیار موثرتر از خواندن کتاب های زرد روانشناسی است، تاثیری که یک الگوی رفتاری بر روی انسان میتواند بگذارد، به مراتب بیشتر از مطالب تئوری است. خواندن خاطرات یک انسان بزرگ جنبه عملگرایانه بیشتری دارد.
۳-ژانر این کتاب، یک ژانر نوجوان پسند است، نحوه ذکر کردن خاطرات و گزینش آن ها مبتنی بر سلایق نوجوان هاست که این قطعا یکی از نکات مثبت کتاب است.
4- درباره ماجرای کانال کمیل و منطقه فکه معمولا روایت های کمتری شنیده ایم، فکه یکی از نقاط نسبتا تاریک تر دفاع مقدس است، تعداد افراد بسیار زیادی در آن منطقه به شهادت رسیده اند و طبق روایت ها فقط یک نفر از کانال کمیل زنده بیرون آمده است که هم اکنون نیز در قید حیات میباشد. پرداختن به ماجرای شهید ابراهیم هادی که معروف است به قهرمان کانال کمیل، ایده ای نو و قابل تقدیر است که حتما فصل جدیدی را در روایت های دفاع مقدس باز میکند.
5- این کتاب از نظر ادبی از سطح متوسطی برخوردار است، احتمالا اسم این کتاب را نمیتوان یک "شاهکار" گذاشت، مسلما کتاب های دیگری که توسط رمان نویسان مطرح کشور درباره دفاع مقدس نوشته شده اند، ارزشمندتر از این کتاب هستند. در واقع برای یک مخاطب اهل ادبیات، سادگی این کتاب به چشم می آید، لذا اگر دنبال خواندن شاهکار هستید، قطعا این کتاب کاندید مناسبی نیست، کارکرد و رویکرد این کتاب چیز دیگری است.
6-برخی از روایت های این کتاب، ممکن است نوجوان را سردرگم کند، نباید رفتارهای شخصی که شهید به هر دلیلی مقید به انجام آن بود را به عنوان افعال عام به همه تجویز کرد، برای مثال این که شهید آستین کوتاه میپوشید یا نمیپوشید یا با دوستانش استخر میرفت یا نمیرفت، مسائلی نیست که بتوانید به عنوان رفتارهای عام برای همه تعمیم بدهید، نکته اینجاست که آنچه که به شهید اصالت میدهد، "شهادت" اوست، نه "فعل" او، فعل شهید میتواند الگویی برای ما باشد، اما نه الزاما هر فعل شهید، که ممکن است دلایل شخصی مربوط به خودش را داشته باشد و قطعا معرفی آن ها به عنوان الگو یک خطای راهبردی است.
انتهای نوشته خودم را با جمله ای از شهید ابراهیم هادی تمام میکنم:
..... ابراهیم خندید و گفت:«همیشه کاری کن که خدا از تو خوشش بیاید، نه مردم!».....
