ابزارهای زیادی در صنعت برای اتصال دو قطعه با جنس‌های مختلف به یکدیگر وجود دارند. از پیوند کاغذ و چوب گرفته تا شیشه، چرم، پارچه، انواع فلز هر کدام برای اتصال به هم به دستگاه مخصوص خود نیاز دارند. منگنه کوب نیز یکی از این وسایل است در این مقاله می‌خواهیم بررسی کنیم که اساسا منگنه کوب چیست؟ انواع منگنه کوب کدامند؟ کاربرد منگنه کوب و سایز سوزن منگنه کوب ها چه فرق باهم دارند؟ و در اینکه تفاوت و آموزش کار با منگنه کوب برقی و منگنه کوب بادی چگونه است؟
منگنه کوب که به انگلیسی به آن Stapler یا Staple Gun می‌گویند در تعریف کلی دستگاهی است که دارای چند قسمت مثل بدنه، چکش و پیستون، خشاب، ماشه و ... بوده و کار اصلی آن کوبش سوزن منگنه با سایزهای مختلف برای اتصال انواع سطوح پارچه‌ای، چوبی، کاغذی، فلزی، گچی و بتنی با کمک انرژی دستی و انسانی، انرژی برق و یا باد است. بدون بررسی و با در نظر نگرفتن تفاوت مکانیزم کار داخلی انواع منگنه کوب‌ها با هم، اساس کار کلی این دستگاه‌ها شبیه به هم است. در واقع هر منگنه کوب با هر منبع انرژی که کار می‌کند، قسمت‌های مشترک و اصلی ذکر شده را دارد. این دستگاه‌ها با سوزن‌های منگنه که شکلی شبیه به یک میله و سیم مفتولی فلزی کوچک با دو زاویه 90 درجه خمیده دارند کار می‌کنند؛ جنس این سوزن‌ها از مس، گالوانیزه و فولاد ساخته شده و بر اساس نوع، سایز و قدرت منگنه کوب، در ابعاد و سایزهای مختلف ساخته می‌شوند. خشاب هر منگنه کوب تعدادی از این سوزن‌ها را به شکل دسته‌ای و گروهی در خود جای می‌دهد که ظرفیت این خشاب‌ها معمولا بین 40 تا 400 عدد سوزن متغیر است.
تکنولوژی کار منگنه گوب به این صورت بوده که بعد از پر کردن خشاب دستگاه با یک دسته سوزن منگنه مخصوص آن مدل، با فشردن تریگر یا ماشه ابزار، انرژی وارد شده به چکش (یا تیغ یا پیستون)، ضمن جدا کردن سریع یکی از سوزن‌های دسته منگنه در خشاب، با حرکتی بسیار پر شتاب و زیر یک ثانیه و البته با شدت و ضربه ای محکم آن سوزن منگنه را روی سطح کار می‌کوبد. این مکانیزم کلی کارکرد و هدف اصلی یک منگنه‌کوب است اما ذکر این نکته ضروری است که در انواع مختلف این دستگاه‌ها، سیستم داخلی کار و قطعات کمی فرق می‌کند.
سوزن منگنه مصرفی در هر مدل منگنه کوب بصورت دسته‌ای و چسبیده در کنار هم ساخته می‌شود و بنا به شکل سوزن در مدل‌های نوع وی (V شکل) مخصوص قاب و تابلوسازی، نوع D یا حالت درب (Door Type)، نوع T یا ته گرد و البته نوع یو (U شکل) یا خمیده وجود دارد. این سوزن‌ها با توجه به طول ساق و ضخامت مفتول آن شناخته شده و برای نامیدن‌شان معمولا دو عدد در کنار هم قرار می‌گیرد. عدد اول قطر سیم سوزن و بر اساس استاندارد (AWG) یا همان استاندارد سیم های برق بوده (که به میلی متر قابل تبدیل است) و عدد دوم طول بازو و ساق سوزن می‌باشد.
به طور مثال سوزن سایز 6/24 به این معناست که ضخامت مفتول با استاندارد 24 AWG و طول ساق آن برابر با 6 میلی متر است. در بازار برای خرید سوزن منگنه ابتدا طول ساق سوزن منگنه‌ها را در نظر می‌گیرند که معمولا بین 4 تا 25 میلی متر ساخته می‌شود. هر مدل منگنه زن از سایزهای خاص سوزن استفاده می‌برد که در دفترچه راهنما و مشخصات آن ذکر شده است. ضمن اینکه طول تاج در هر سایز سوزن نیز مهم بوده و در اطلاعات آن نوشته می‌شود چرا که خشاب هر مدل منگنه کوب نیز بازه سایز تاج سوزن مشخصی را ساپورت می‌کند.
منگنه کوب‌ها انواع بسیار متنوعی دارند که برخی اوقات بنا به نوع کاربری و قدرت و در برخی مواقع با توجه به سایز سوزن مصرفی از هم جدا می‌شوند. اما به طور مشخص منگنه کوب در سه گروه کلی تقسیم بندی شده و در واقع بزرگترین وجه تمایز در تفاوتشان منبع تغذیه و نوع انرژی مصرفی آنهاست. در ادامه مطلب این انواع را بررسی می‌کنیم.
آشناترین و به نوعی پرمصرف ترین منگنه کوب که به صورت خانگی، شخصی، کارگاهی و صنعتی نیز وجود دارد نوع دستی است. مدل دستی از قدیمی‌ترین دستگاه های منگنه زن بوده که هر کسی از سنین خیلی کم با آنها آشنا می‌شود و نوع ساده و معمولی آن در تمام خانه‌ها حضور دارد. این گروه بدون برق و باد و با انرژی فشار دست انسان کار می‌کند و برای سود بردن از بیشترین توان آنها بهتر است خشاب‌شان همیشه پر باشد. منگنه کوب دستی در ابتدا چندان متنوع و پیچیده نبودند؛ اما با پیشرفت صنعت و نیازهای خاص، مدل‌هایی پدید آمد که با وجود دستی بودن، در کارکرد متفاوت هستند. برای همین منگنه کوب دستی خود امروزه به چند مدل تقسیم می‌شود:
1 - منگنه کوب دستی رومیزی: همان دستگاه معمولی و معروف منگنه کوب در مصارف خانگی و شخصی است.
2 - منگنه کوب دستی اهرمی یا انبری: بزرگتر از نوع رومیزی بوده و فرق آن در این است که دسته‌ای شبیه به یک آچار و انبر قفلی در انتهای خود دارد. این منگنه کوب‌ها در خطوط پکیج، کارتن گذاری محصولات، شیپینگ کالاها استفاده شده و قدرت بالایی در کوبش منگنه دارند و سایز سوزن آنها نیز بزرگتر از معمول است.
3 - منگنه کوب دستی مینی و بهینه شده: نوع کوچکتری از منگنه کوب‌های دستی که مخصوص کار با یک دست طراحی شده و برای کاربری‌هایی که تعداد بالایی از اتصال را برای کاغذها و سطوح نازک اما در سریعترین زمان ممکن باید انجام دهند مورد استفاده قرار می‌گیرند. اداره‌ها، قسمت نامه نگاری، بخش آرشیو یک مجموعه و ... برای استفاده از این نوع مناسب بوده و کار با این منگنه کوب تا 50 درصد سرعت را بالاتر می‌برد.
4 - منگنه کوب دستی فک بلند: نوعی که دارای نوک و فک بلند و بزرگ بوده و از آنها برای دسترسی به سطوح عمیق یا منگنه کردن اجسام با طول بلند استفاده می‌شود.
5 - منگنه کوب دستی صنعتی (کارگاهی): بزرگترین سایز در بین منگنه کوب‌های دستی در این گروه دیده می‌شود. این مدل‌ها ابعاد بزرگ و وزن زیادی دارند و برای کار با آنها نیازمند هر دو دست خواهید بود. خود دستگاه بر روی زمین و یک سطح قرار می‌گیرد و بعد از گذاشتن قطعه کار بین فک‌ها، کوبش منگنه توسط یک اهرم کاملا بلند و بسیار قوی انجام می‌گیرد. از این نوع منگنه کوب در کارهای حجیم و قطور کاغذی، صحافی، کاربری چرم و فوم و پارچه صنعتی، کفاشی و دوخت و دوز کفش و ... با ضخامت زیادتر از کاغذ و مقوای معمولی استفاده می‌شود.
این گروه منگنه کوب که ظاهری شبیه به منگنه کوب و میخ کوب بادی دارد توسط نیروی برق و یا باتری کار می‌کند. منگنه کوب شارژی و منگنه کوب صنعتی برقی هر دو ساختار داخلی مشابه دارند و تنها تفاوت آنها در سیم دار بودن و یا باتری خور بودن دستگاه است. این منگنه کوب‌ها با کمک انرژی الکتریکی و موتور داخلی عملیات ضربه زنی چکش را انجام می‌دهند و توان سوزن زنی با تعداد بالا در زمان کم را دارند. برخی از مدل‌های دستگاه منگنه کوب برقی دو حالته بوده و همزمان می‌توانند با میخ و سوزن کار کرده و توان کار با چند مدل و سایز سوزن (مثل سایز 6 تا 20) در آنها فراهم است. ضمن اینکه می‌توان سوزن‌های با شکل و نوع متفاوت مثل تخت و فلت، پایه و تاج بلند و ... را نیز در برخی منگنه کوب‌های برقی چند حالته قرار داد. قدرت منگنه کوب برقی در زمان کوبش بیشتر از بادی بوده و توان مصرفی موتور آنها معمولا بیش از 20 وات ساخته می‌شود.
لازم به ذکر است که در بازار برخی منگنه کوب‌های برقی شبیه به منگنه کوب دستی هم وجود دارند که مکانیزم داخلی کار آنها شبیه به دسته قبلی بوده اما منبع تغذیه آنها انرژی برق است. این نوع منگنه کوب‌های معمولی اما برقی برای اداره‌های بسیار شلوغ و پر کار و کاربری‌هایی که تعداد خیلی زیادی منگنه را در ساعات اداری و برای چسباندن کاغذ و پرونده‌های متعدد استفاده می‌کنند کاربرد دارد.پمنگنه کوب بادی چیست؟
این دستگاه شبیه به منگنه کوب برقی صنعتی است و قطعات منگنه کوب بادی همان ساختمان را آشنا را دارد. اما جای کابل برقی آن ورودی باد و کوپلینگ شلنگ کمپرسور باد قرار گرفته است. در واقع پر فروش ترین منگنه کوب صنعتی نوع بادی بوده و برای کاربری‌های کارگاهی بیشترین استفاده را دارد. منگنه کوب بادی با اتصال به پمپ باد هم می‌تواند قدرت و هم سرعت کوبش سوزن را تنظیم کند. منگنه کوب و میخکوب بادی مثل نوع برقی ظاهری شبیه به هم دارند و برخی از آنها دو کاره ساخته می‌شوند. در منگنه کوب بادی سرعت اولویت بیشتری نسبت به قدرت کوبش دارد و در کارهای با شتاب و سرعت بالا این نوع از محبوبیت بیشتری برخوردار است. ضمن اینکه مثل نوع برقی، سایز سوزن مصرفی و نوع آن برای کاربری‌های مختلف متفاوت خواهد بود.
حال که با انواع منگنه کوب آشنا شدیم بهتر است بدانیم هر کدام از آنها برای چه کاری مناسب است. منگنه کوب دستی همانطور که اشاره شد برای کارهای نه چندان سنگین، سرعت نه چندان بالا و چسباندن کاغذها، آرشیو کردن پرونده‌ها، صنایع چاپی، عملیات مربوط به اسناد و مدارک، کفاشی و چرم کاری، کار بر روی پارچه، کارتن و مقوا مناسب است. این نوع بیشترین مصرف را در خانه‌ها، اداره‌ها، مغازه و فروشگاه‌های لوازم التحریر دارد.
منگنه کوب برقی با توجه به سایز و شکل سوزن مصرفی کاربرد صنعتی داشته و در کارهایی که قدرت مهمتر از سرعت بوده بیشترین استفاده را دارد. نصب کابینت، نصب روکش‌های تزیینی دیوار و کف، قاب‌سازی، پروژه‌های هنری و نقاشی مثل تابلو سازی، کابل کشی و سیم کشی، در کارهای بدون نیاز و یا نداشتن شرایط تهیه و استفاده از کمپرسور باد، نصب تزیینات روی گچ و بتن و رنگ ساختمان و ... از جمله کاربردهای منگنه کوب برقی است.
منگنه کوب بادی نیز با توجه به سایز سوزن و شکل آن برای کاربری‌هایی استفاده می‌شود که سرعت مهمتر از قدرت نهایی کوبش است. ضمن اینکه این کاربری‌ها برای استفاده از منگنه کوب بادی به یک کمپرسور و پمپ باد در کارگاه خود نیاز خواهند داشت. از موارد استفاده منگنه کوب بادی می‌توان به مبلمان‌سازی، صندلی‌سازی، تولید تزیینات و نصب وسایل جانبی خودرو، مکانیکی و تو دوزی ماشین، تابلو سازی در تعداد بالا، کارگاه‌های تولیدی خیاطی و منسوجات و ... اشاره کرد.
آموزش کار با منگنه کوب دستی
منگنه کوب دستی به انگلیسی (Stapler) یک خشاب کشویی یا فنری دارد که یا از بالا و شبیه به آرواره و یا بصورت کشویی و با دکمه باز می‌شوند. گنجایش خشاب محدود است اما معمولا مکانیزم این گروه طوری است که هر چه بیشتر خشاب پر شود، فشار پشت سوزن جلویی و آماده ضربه بیشتر بوده و عملیات کوبش با کیفیت بهتری صورت می‌گیرد. برای آشنایی با نحوه استفاده از منگنه کوب دستی و کار با این محصول ابتدا باید خشاب را باز کنید و بعد از پر کردن با سوزن سایز درست آن مدل و بستن خشاب، مطمئن شوید که سوزن‌ها، نازل و چکش دستگاه در سر جای خود قرار گرفته باشند. چرا که سر جای خود نبودن هر کدام از این قطعات باعث اختلال و یا خرابی منگنه کوب دستی خواهد شد. برخی از مدل‌های این نوع منگنه کوب دارای فک و کفی گردان بوده که به کاربر اجازه می‌دهد تا تصمیم بگیرد بعد از فرو رفتن سوزن در داخل سطح کار و خارج شدن آن از طرف دیگر، نوک سوزن به طرف بیرون و یا داخل جمع شود. کار با منگنه کوب دستی در هر مدلی آسان است و تنها باید نکات بارگذاری سوزن در خشاب و توجه به قدرت دستگاه حین کوبش و سوزن زنی در نظر گرفته شود.
اما بهترین منگنه کوب دستی هم بعد از چند وقت استفاده دچار مشکلاتی مثل گیر کردن سوزن منگنه، کج شدن فنر و گیر کردن تیغه می‌شود که در برخی مدل‌ها و با توجه به نوع آسیب می‌توان آن را تعمیر کرد. هر چند که در بسیاری موارد نیز این صدمه قابل جبران و برگشت نیست. بیشترین مشکلی که در منگنه کوب دستی پیش می‌آید گیر کردن سوزن و بیرون آمدن فنر و فک از رگلاژ و کج شدن آن است که در بحث آموزش تعمیر منگنه کوب دستی یکی از کارهای عمومی، تعویض این قطعات به شمار می‌آید. نکته مهم در کار با منگنه کوب دستی این است که هرگز ضربه شدید و بسیار محکمی به فک و بازوی آن نزنید! متاسفانه این باور غلط وجود دارد که اگر منگنه کوب دستی یک گروهی از کاغذ و ... را به درستی و مطلوب سوزن نمی‌زند، راه حل آن زدن ضربه محکم و بسیار قوی است!... این راه غلط باعث کوتاه شدن عمر و عدم کارکرد درست قطعات منگنه کوب دستی خواهد شد و تیغه و فنر آن براحتی آسیب خواهد دید. در برخی موارد با توجه به ساختمان داخلی امکان تعویض فنر منگنه کوب دستی وجود دارد.
در صورت مشاهده گیر کردن سوزن و یا کم شدن قدرت فنر و تیغه، ابتدا دستگاه منگنه را باز کنید. سوزن‌ها را بررسی کنید؛ فنر را بکشید و رها کنید، اگر این فنر سالم باشد با قدرت به جای خود برخواهد گشت و اگر آرام و نامطلوب به جای خود برگشت نیاز به تعویض دارد. برای تست تیغه هم، هنگامی که دستگاه را باز کرده‌اید آن را با دست فشار دهید و در همان حالت با سوزن‌ها تست کنید. یک تیغه سالم و صاف در هر بار فشار تنها یک سوزن را به پایین می‌فرستد.
منگنه کوب برقی با قدرت بیشتری نسبت به دستی سوزن منگنه را می‌کوبد اما سرعت کمتری نسبت به بادی دارد. ضمن اینکه در برخی مدل‌ها قدرت کوبش آن با کمک ولوم روی دستگاه قابل تغییر است و می‌توان شدت ضربه را کم و زیاد کرد. از منگنه کوب برقی برای کارهایی نیازمند قدرت کوبش بیشتر اما نه چندان سریع استفاده می‌شود. در ادامه با ما همراه باشید تا نحوه استفاده از منگنه کوب برقی را بررسی کنیم.آموزش کار با منگنه کوب برقی
منگنه کوب برقی با قدرت بیشتری نسبت به دستی سوزن منگنه را می‌کوبد اما سرعت کمتری نسبت به بادی دارد. ضمن اینکه در برخی مدل‌ها قدرت کوبش آن با کمک ولوم روی دستگاه قابل تغییر است و می‌توان شدت ضربه را کم و زیاد کرد. از منگنه کوب برقی برای کارهایی نیازمند قدرت کوبش بیشتر اما نه چندان سریع استفاده می‌شود. در ادامه با ما همراه باشید تا نحوه استفاده از منگنه کوب برقی را بررسی کنیم.
یک ردیف از سوزن منگنه را در حالی که پشت آن و بخش تاج سوزن‌ها به قسمت داخل دستگاه قرار دارد در خشاب قرار دهید. بعد دکمه و سری خشاب را به جلو فشار داده تا بصورت کشویی سر جای خود قرار گیرد و با شنیدن صدای قفل مطمئن شوید این عمل به درستی صورت گرفته است. در صورت نشنیدن صدا این کار را دوباره تکرار کنید. بعد از سوزن گذاری و تست خشاب، ماشه و سوییچ‌های خاموش و روشن حفاظتی، دیمر قدرت را در پایین‌ترین میزان قرار داده و دستگاه را با رعایت نکات ایمنی به برق بزنید؛ بعد از آن دکمه ضامن را روی روشن قرار داده و بعد با ماشه فرآیند سوزن زنی را روی قطعه کار تست کنید.
در بحث چگونگی کارکرد و نحوه استفاده از منگنه کوب بادی اگر دستگاهی جدید تهیه کرده‌اید و برای اولین بار و قبل از وصل به کمپرسور می‌خواهید این منگنه کوب را آماده کنید، به سراغ مراحل سوزن گذاری بروید؛ اما اگر دستگاهی قدیمی دارید که به کمپرسور وصل است، ابتدا باید پمپ باد را خاموش کرده و قفل ضامن منگنه کوب (در صورت وجود داشتن) را فعال کنید. سپس شلنگ باد را از قسمت کوپلینگ و انتهای منگنه کوب جدا کنید.
بعد از جداسازی کامل از پمپ باد، با فشار دادن ضامن خشاب، میله و ریل خشاب دستگاه آزاد می‌شود. آن را به طرف بیرون بکشید اما کامل از جای خود در نیاورید!... شبیه به مدل منگنه کوب برقی، در این مدل هم یک دسته سوزن منگنه را به شکلی که تاج رو به سمت داخلی دستگاه است داخل خشاب بگذارید. میل و ریل را با دقت و بدون اینکه کج شود نگه داشته و دکمه ضامن را فشار داده و ریل را سر جای خود برگردانید.
اگر این کار بدون مشکل صورت گیرد، هم سوزن‌ها بصورت خودکار در جای مناسب خود قرار می‌گیرند و هم ریل براحتی و روان بسته خواهد شد. در صورت وجود هر گونه مشکل این عمل را تکرار کنید. بستن با زور و یا جای گذاری نامناسب سوزن‌ها بدون شک هم کار را دچار مشکل خواهد کرد و هم به دستگاه منگنه کوب آسیب خواهد زد. سپس دستگاه را به کمپرسور وصل کرده، آن را روشن کنید و بعد از آزاد سازی ضامن و رعایت نکات ایمنی مثل پوشیدن کلاه و عینک محافظتی، بر روی یک قطعه کاری ترجیحا از جنس جوب منگنه کوب را تست کنید.
در مطلب امروز با انواع منگنه کوب آشنا شدیم و فهمیدیم یک منگنه کوب چیست؟ سوزن منگنه چه سایزهایی دارد و یک منگنه زن چگونه کار می‌کند؟ روش کار و آموزش استفاده از دستگاه منگنه کوب چطور است؟ و همینطور فرق منگنه کوب دستی با منگنه کوب برقی و بادی در کجاست؟ حال با کمک این آشنایی می‌توان دستگاه بهتری را انتخاب کرد.
برای خرید و انتخاب بهترین دستگاه های منگنه کوب دستی، خرید منگنه کوب بادی و یا سفارش و خرید منگنه کوب برقی با گارانتی اصلی شرکتی و ضمانت اصالت و سلامت محصولات با مشاوره تخصصی و راهنمایی فنی می‌توانید به سایت ابزارآچار مراجعه کنید.
