۱۵-وقتی باد بر می خیزد (The Wind Has Risen)
باد برمیخیزد قرار بود آخرین اثر سینمایی هایائو میازاکی باشد (تا اینکه تصمیم گرفت یک انیمهی دیگر هم بسازد) و این حسِ خداحافظی را بیگمان در انیمه لمس خواهید کرد. فیلم قصهای خیالی از یک انسان واقعی را روایت میکند: جیرو هوریکوشی، مهندسی که در دوران جنگ جهانی دوم برای کشور ژاپن هواپیماهای جنگنده طراحی میکرد. هوریکوشی عاشق هواپیماها بود، بنابراین بدیهی است میازاکی که خود عشق زیادی به هواپیماها دارد، به سراغ چنین شخصیتی برود و داستان زندگی او را به فیلم تبدیل کند.
فیلم سکانسهای ماندگار متعددی دارد و پرترهای تراژیک از زلزلهی سال ۱۹۲۳ و اتفاقات پس از آن ارائه میدهد. فیلم همچنین دلواپسیهای اخلاقی جیرو را به تصویر میکشد که هواپیماهای ساختهی وی در کشتار آدمهای بیگناه مورداستفاده قرار گرفت. او خود را مسئول این اتفاقات میداند، مردی که رویای ساخت فناوریهای مدرن و نوآورانه را داشت اما حالا در قتلهای جنگ جهانی سهیم است. باد برمیخیزد که شاید شخصیترین ساختهی میازاکی باشد، با بودجهی ۳۰ میلیون لاری به فروش ۱۳۶ میلیون دلاری رسید.
۱۴- دنیای مخفی آریتی (The Secret World of )
اقتباسی از رمان «امانتبگیرها» نوشتهی مری نورتن، دنیای مخفی آریتی به جذابیتهای بصری بیشتر از محتوا اهمیت میدهد اما انتقادی به آن وارد نیست زیرا از نظر بصری یکی از زیباترین انیمههای استودیو جیبلی است. قصه پیرامون خانوادهای از آدمهای کوچک رخ میدهد که در دیوارهای خانهای با اندازهی معمولی زندگی میکنند.
جهان کوچکی که هیروماسا یونهبایاشی خلق کرده است را میتوان درک کرد، جایی که اشیای معمولی همچون قاشقها و گیرهی مو به ابزار بقا تبدیل شدهاند. دنیای مخفی آریتی که با نام «بندانگشتی» و «آریتی قرضگیر» هم شناخته میشود، فیلم خانوادگی ملایمی است که حداقل از نظر بصری میتواند سلیقههای مختلف را راضی کند. این انیمه با بودجهی ۲۳ میلیون دلاری به فروش ۱۴۵ میلیون رسید.
۱۳- شاهزاده مونونوکه (Princess Mononok )
در همان نگاه اول هم میتوانید حدس بزنید که شاهزاده مونونوکه یک انیمهی منحصربهفرد است؛ اثری خلاقانه که نمونههای مشابه زیادی هم ندارد. نسخهی انگلیسی زبان این انیمه، بسیاری از مخاطبان غربی را برای نخستین بار با آثار استودیو جیبلی آشنا کرد و همچنین نامهای سرگشاده به همهی کسانی بود که تصور میکردند انیمیشن تنها برای کودکان است و نمیتوان این مدیوم را جدی گرفت.
شاهزاده مونونوکه رابطهی میان انسان و طبیعت را بررسی میکند و این کار را به بهترین شکل ممکن انجام میدهد. در جهان فیلم، انسانها با ارواح و حیوانات در کشمکش هستند اما هیچکدام از این گروهها شیطانی ترسیم نشدهاند. همهی آنها در تلاش هستند تا به بقا ادامه دهند: انسانها با گسترش صنعت و تمدن، و حیوانات با ایستادگی در مقابل آنهایی که از منابع طبیعی سوءاستفاده میکنند. این انیمهی ماندگار با بودجهی ۲۳ میلیون دلاری به فروش ۱۶۹ میلیون دلاری رسید اما شاید اگر در زمان مناسبتری به اکران در میآمد، به فروش بسیار بالاتری دست پیدا میکرد.
۱۲- پوکمون: اولین فیلم (Pokémon: The First Movie)
پوکمون از محبوبترین مجموعههای انیمهای تاریخ است که در همهی مدیومها حضور پررنگ و موفقی دارد، بنابراین چندان غافلگیرکننده نبود که نسخهی سینمایی آن هم مخاطبان زیادی را به سالنهای سینما بکشاند و به یکی از پرفروش ترین انیمه های جهان تبدیل شود. پوکمون: اولین فیلم در تابستان سال ۱۹۹۸ روی پرده رفت و نخستین تجربهی انیمهای بسیاری از طرفداران قدیمی این مدیوم بود و هنوز هم جایگاه ویژه در قلب طرفداران دارد. این انیمه در غرب هم روی پرده رفت و اگرچه اکران آن با حواشی مختلفی همراه شد اما نخستین انیمهی ژاپنی بود که کنجکاوی سینمادوستان آمریکایی را برانگیخت.
این انیمه البته میراث ماندگاری نداشته است و انتقادهایی که در دوران از آن شد، همچنان صدق میکند، از ریتم نامناسب فیلم تا قصهای سوالبرانگیز که تقریبا اکثر طرفداران را خشمگین کرد. با این حال، اعداد دروغ نمیگویند. با اینکه فیلم از نظر کیفی در حد انتظار ظاهر نشد اما یکی از اولین انیمههایی بود که به جریان اصلی ورود پیدا کرد و به فروش قابلقبولی هم رسید. این انیمه یک دنباله به نام «فیلم پوکمون ۲۰۰۰» دارد که آن هم نقدهای چندان مثبتی دریافت نکرد اما پرفروش ظاهر شد.
۱۱- با من بمان دورایمون (Stand By Me, Doraemo )
دورایمون از نمادهای برجستهی انیمهی ژاپنی است و نه تنها یکی از محبوبترین شخصیتها به حساب میآید بلکه حتی کسانی که انیمه تماشا نمیکنند هم با او آشنایی نسبی دارند. با اینکه بیش از ۴۰ فیلم با محوریت این شخصیت ساخته شده است اما با من بمان دورایمون را باید متفاوت بدانیم. در این نسخه، دورایمون به گذشته سفر میکند تا سرنوشت نوبیتا را تغییر دهد و آیندهی بهتری را برایش رقم بزند.
با من بمان دورایمون در حقیقت چکیدهای از ماجراجوییهای پیشین دورایمون و نوبیتا است، در نتیجه میتواند برای طرفداران قدیمی بسیار خاطرهانگیز باشد. این فیلم یک دنباله هم دارد که سال ۲۰۲۰ به اکران درآمد اما نتوانست موفقیتهای قسمت اول را تکرار کند و تنها ۶۵ میلیون دلار فروخت.
۱۰- فرزند آبوهوا (Weathering With You )
این انیمهی عاشقانه را ماکوتو شینکای ساخته است که دو فیلم دیگر هم در فهرست پرفروشترین انیمهها دارد (با موفقیتهای ساختههای اخیر شینکای، میتوان انتظار داشت که او در سالهای آتی، بخش اعظمی از این فهرست را به خود اختصاص دهد). فرزند آبوهوا که از همهی امضاهای رایج آثار شینکای بهره میبرد، از ابتدا تا انتها فوقالعاده است.
قصه پیرامون نوجوانی به نام هُداکا اتفاق میافتد که مدرسه و خانهاش را رها و به توکیو نقل مکان میکند و آنجا با دختری به نام هینا آشنا میشود که ظاهرا قدرت کنترل آبوهوا را دارد. در کنار سبک بصری زیبا، فضاسازی مدهوشکننده و موسیقی متن رویاگونهی این انیمه نیز شما را تحتتاثیر قرار خواهد داد.
۹- جوجوتسو کایسن ۰ (Jujutsu Kaisen 0)
همانطور که از نام این انیمه هم میتوانید حدس بزنید، پیشدرآمدی بر مجموعه مانگای جوجوتسو کایسن است. از ابتدا قابل پیشبینی بود که نسخهی ۰ موفق ظاهر خواهد شد اما کسی انتظار نداشت که به یکی از پرفروش ترین انیمه های جهان تبدیل شود. با اینکه برخی از شخصیتهای مانگای اصلی در این فیلم غایب هستند اما قصه کشش فراوانی دارد و سلیقههای مختلف را راضی میکند، بهویژه کسانی که در جستجوی یک انیمهی جدی و تاریک هستند.
دوست دوران کودکی یوتا اوکوتسو، ریکا، در یک حادثهی تراژیک جان خود را از دست میدهد و حالا روح نفرینشده و انتقامجوی او اجازه نمیدهد تا یوتا آرامش داشته باشد. یوتا که میخواهد با این نفرین مبارزه کند، جادوگر میشود و به مدرسهی جوجوتسوی توکیو قدم میگذارد.
۸- پونیو (Ponyo)
پونیو در حقیقت اقتباسی آزاد از قصهی قدیمی پری دریایی کوچولو است اما از منبع اصلی فاصله میگیرد و به مسیر دیگری میرود، در نتیجه مقایسه آن با پری دریایی چندان معقول نیست و شاید بسیاری از مخاطبان متوجه این ارتباط نشوند. در این انیمه، پونیو یک موجود کوچک دلپذیر است که کودک پنج سالهای به نام سوسُکه از آن نگهداری میکند؛ آرزوی این موجود این است که روزی به یک دختر انسان تبدیل شود.
پونیو برخلاف پری دریایی، فیلم عاشقانهای به حساب نمیآید و یک اثر خانوادگی بامزه و دوستداشتنی است؛ در همین راستا، فیلم از نظر مضمونی، پیچیدگی «شهر اشباح» یا «قلعهی متحرک هاول» را هم ندارد. این ساختهی هایائو میازاکی که حالا دیگر یک فیلم کلاسیک در نظر گرفته میشود، همهی امضاهای آشنای استودیوی جیبلی را دارد و حس کودکی را در بزرگسالان زنده میکند.
۷- قلعهی متحرک هاول (Howl’s Moving Castle)
قلعهی متحرک هاول یکی دیگر از آن آثار شاخصی است که نبوغ و جسارت هایائو میازاکی بهعنوان یک فیلمساز مولف را به نمایش میگذارد. قصه پیرامون دختری به نام سوفی اتفاق میافتد که یک جادوگر باعث میشود افزایش سن پیدا کند و پیر شود. او که به دنبال راه چاره است، با هاول آشنا میشود، جادوگری که احتمالا میتواند این طلسم را بشکند.
این انیمه شاید در ظاهر یک اثر کمدی عاشقانه به نظر برسد اما در حقیقت یک فیلم ضدجنگ است که میازاکی آن را در راستای انتقاد از حملهی ایالات متحده به عراق ساخت. فیلم همچنین موضوع پیری را بررسی میکند و تصویری مثبت از آن ارائه میدهد. قلعهی متحرک هاول با بودجهی ۲۴ میلیون دلاری، به فروش ۲۳۶ میلیون دلاری رسید و یک نامزدی اسکار هم بهدست آورد
۶- فیلم وان پیس: قرمز (One Piece Film: Red)
مجموعهی وان پیس فیلمهای متعددی دارد اما نسخهی قرمز یکی از محبوبترینها است که در مدتی کوتاه، رکوردهای مختلفی را در گیشه جابهجا کرد و به ششمین انیمه پرفروش تاریخ و هشتمین فیلم پرفروش گیشهی ژاپن تبدیل شد.
قصهی فیلم پیرامون خوانندهای به نام اوتا اتفاق میافتد که دوست دوران کودکی لوفی است، البته بهتدریج مشخص میشود که اوتا در واقع شخصیت منفی این فیلم است. با چند قطعهی موسیقی جذاب و چند پیچش داستانی هیجانانگیز، وان پیس: قرمز در کنار طرفداران مجموعه، کسانی که آشنایی چندانی با شخصیتها و این جهان ندارند را هم راضی میکند.
۵- اولین اسلم دانک (The First Slam Dunk )
اسلم دانک یکی از محبوبترین انیمههای تلویزیونی دههی ۹۰ میلادی بود که در همان دوره چند فیلم کوتاه برای آن ساخته شد اما کسی انتظار نداشت که نزدیک به ۲۷ سال بعد، یک انیمهی سینمایی دیگر از این مجموعه از راه برسد و به یکی از پرفروشترینهای تاریخ تبدیل شود.
اولین اسلم دانک جایزهی بهترین انیمهی سال را هم از آکادمی فیلم ژاپن بهدست آورد و حتی در کشور چین توانست رقیب قدرتمندی همچون «فیلم برادران سوپر ماریو» را کنار بزند و یک افتتاحیهی ۵۶ میلیون دلاری داشته باشد.
۴- سوزومه (Suzume )
سوزومه جدیدترین فیلم فهرست پرفروش ترین انیمه های جهان است که آنهم مشابه دیگر ساختههای اخیر ماکوتو شینکای به یک پدیده تبدیل شد. قصه دربارهی دختر نوجوانی به نام سوزومه است که باید درهای عجیبوغریبی را ببند، درهایی که وجودشان برای جهان خطرناک است و میتواند باعث به وجود آمدن اتفاقهای شومی شود.
انیمه سوزومه برای طراحی شخصیتها، لحظات احساسی و موسیقی مورد تحسین قرار گرفت اما برخی از منتقدان نسبت به شباهتهای ساختاری قصه به ساختههای پیشین ماکوتو شینکای انتقاد داشتند. با این حال، شخصیت سوزومه بالغتر از شخصیتهای اصلی «نام تو» و فرزند آبوهوا است و این انیمه تکامل ماکوتو شینکای در مقام کارگردان را نشان میدهد
۳- نام تو (Your Name )
یک شاهکار دیگر از ماکوتو شینکای که علاوه بر تبدیل شدن به یکی از پرفروش ترین انیمه های جهان، از آن به عنوان یکی از بهترین انیمههای سینمایی تاریخ نیز نام برده میشود. قصه دربارهی دو دانش آموز به نامهای میتسوها و تاکی است که تصادفا بدنشان با یکدیگر عوض میشود و حالا باید با چالشهای یک زندگی متفاوت دستوپنجه نرم کنند.
نام تو از هر نظر حرفی برای گفتن دارد و جذاب است، از پیچشهای داستانی باورپذیر و داستان عاشقانهای که بهواسطهی شخصیتها جلو میرود تا دیالوگهای تفکربرانگیز، جلوههای بصری درخشان و یک موسیقی متن دلنشین. این ساختهی شینکای در سالهای اخیر به منبع الهام آثار متعددی تبدیل شده و قرار است یک نسخهی لایو اکشن هم از آن ساخته شود که باید دید تا چه اندازه موفق خواهد بود.
۲- شهر اشباح (Spirited Away)
شهر اشباح شاهکار بیچونوچرای هایائو میازاکی و استودیوی جیبلی است، انیمهای که جایزهی اسکار بهترین انیمیشن را به خانه برد و حتی اگر آن را تماشا نکردهاید، احتمالا با شخصیتهایش آشنایی دارید. این انیمه در دوران اکران، به یک پدیدهی جهانی تبدیل شد و با بودجهی ۱۹ میلیون دلاری به فروش حیرتانگیز ۳۹۵ میلیون دلاری رسید. شهر اشباح در همهی بخشها کیفیت قابلتوجهی دارد و بیدلیل نیست که یکی از بهترین فیلمهای تاریخ سینما در نظر گرفته میشود.
قصه پیرامون دختر ده سالهای به نام چیهیرو اتفاق میافتد که میتواند ارواح را ببیند. هایائو میازاکی در ترسیم این جهان از چشمان یک کودک معصوم تبحر ویژهای به خرج داده است و در هنگام تماشای فیلم، حسوحال نوستالژیکی خواهید داشت. شهر اشباح را البته نمیتوان به خوبی توضیح داد زیرا از آن آثاری است که حتما باید آن را تجربه کنید.
همانطور که در مقدمه هم اشاره شد، شیطانکش در صدر جدول پرفروش ترین انیمه های جهان قرار دارد و به نظر نمیرسد که این جایگاه را بهراحتی از دست دهد. قصه پیرامون جوانی اتفاق میافتد که قصد دارد از شیاطینی که خانوادهاش را به قتل رساندند، انتقام بگیرد. او به ارتش دیوکشها میپیوندد که قسم خوردهاند تا از بشریت در مقابل این هیولاها دفاع کنند. البته این انیمهی اکشن تنها به ژانر انتقام خلاصه نمیشود و مضامین دیگری همچون مبارزه با افسردگی را هم پوشش میدهد.
بسیاری از انیمهدوستان، شیطانکش را یک نقطهی عطف در مدیوم انیمه میدانند و فراموش نکنید که فیلم در دورانی به این فروش حیرتانگیز رسید که سینماهای جهان تحتتاثیر کووید ۱۹ قرار داشتند و افراد کمی برای تماشای آثار به سالنهای سینما میرفتند. با سکانسهای مبارزهی خونین و یک لحن سیاه و جدی، شیطانکش بار دیگر این تفکر که انیمه برای کودکان است را کنار زد و قدرت و پتانسیل این مدیوم را به رخ کشید.