بی اختیاری ادرار در کودکان

بی اختیاری ادرار در کودکان (enuresis ) یعنی ادرار غیر ارادی بدون هیچ گونه علت شناخته شده عضوی .مشخصه های اصلی بی اختیاری ادرار عبارتند از :ادرار مکرر در لباس یا رختخواب برای حداقل  دوبار در هفته و به مدت دست کم 3 ماه متوالی (یا به گونه ای که پریشانی قابل توجه بالینی یا اخلال در کارکرد ایجاد کند ) در کودکی حداقل 5 ساله ( یعنی زمانی که از کودکان انتظار می رود در تمام طول شبانه روز خود را خیس نکند ) یا کودکی که به لحاظ رشدی هم ارز اوست این قبیل ادرارهانباید مختصرا به سبب مشکل پزشکی یا واکنش دارویی رخ داده باشند. این ادرارها معمولا غیرارادی اند اما گاهی هم عامدانه صورت می گیرند.

سه نوع فرعی بی اختیاری ادرار در کودکان را توصیف کرده است. 1- شبانه که طی آن ادرار تنها حین خواب رخ می دهد. 2- روزانه که ادرار تنها طی ساعات بیداری رخ می دهند. 3 – شبانه / روزانه که کودکانی که هرگز قادر نبوده اند ادرار خود را نگه دارند به بی اختیاری ادرار اولیه مبتلا هسنتد. حدود 70 تا 90 درصد کودکانی که  بستر خود را خیس می کنند در این طبقه قرار میگیرند. بی اختیاری ادرار ثانویه ناتوانی در نگه داشتن ادراری تعریف می شود که طی آن کودک قبلا حداقل به مدت 6 ماه توانسته ادرار خود را مدیریت کند و معمولا در کودکان بین 8 -5 ساله مشاهده می شود. کودکان دچار بی اختیاری ادرار اولیه و ثانویه به لحاظ بالینی با یکدیگر مشابه اند بااین تفاوت که مبتلایان به بی اختیاری ادرار اولیه به طور قابل توجهی به پیوست هم دچارند. مشکلی که در اغلب مواقع توسط پزشک تشخیص داه می  شود نه والدین .  حدود 5 تا 10 درصد کودکان دچار بی اختیاری ادرار اولیه برخی از نشانه های دفعی خفیف روزانه نظیر تکرر اظطرار یا بی اختیاری را تجربه می کنند.

بی اختیاری ادرار شبانه در پسر بچه ها دو برابر بیشتر از دختر بچه ها بروز می کند. (در دوران نوجوانی نرخ ابتلای دختران بیشتر از پسران است ) حال آنکه بی اختیاری ادرار روزانه  در میان دختران شیوع بیشتری دارد.

سبب شناسی

بی اختیاری ادرار اختلالی ناهمگن محسوب می شود و عوامل جسمانی و روان شناختی / رفتاری باید جهت تعیین بهترین سیر درمان برای هر کودک مدنظر قرار گرفته شوند.

1-عوامل زیستی :

میزان بروز واقعی بی اختیاری ادرار عضوی  در کودکان پایین است : برآورد در دامنه ای بین 1 تا 3 درصد قرار دارند.علل عضوی شناسایی شده عبارتند از : ضایعات متنوع اکتسابی و وراثتی دستگاه عصبی مرکزی.  اختلالات مرتبط با ضعف عصبی مثانه / مشکلات ساختاری دستگاه ادراری – تناسلی / عفونت های مجاری یا مثانه و برخی از بیماری های مزمن نظیر دیابت و اختلالات تشنجی یا بیماری سلول داسی شکل.

2-عوامل هیجانی – رفتاری.

کودکان دچار بی اختیاری ادرار در مقایسه با کودکان عاری از این اختلال مشکلات هیجانی و رفتاری بیشتری دارند اما والدین این کودکان نیازی جهت کمک گرفتن برای این مشکلات حس نمی کنند. مگر آنکه کودک شان با فراوانی بالا بستر خود را خیس کند .سایر پژوهشگران افزایش افسردگی / مشکلات تحصیلی و کیفیت خواب ضعیف را در کودکان مبتلا به بی اختیاری ادرار شناسایی کرده اند.

3-عوامل مربوط به یادگیری

بنا به باور نظریه یادگیری /نقص عادت / تجارب یادگیری ناکافی و تقویت پیشامدهای نامناسب موجب ناتوانی در یادگیری کنترل بازتاب پیچیده ادرار می شوند. شواهدی برای حمایت از نقش عامل یادگیری در سبب شناسی بی اختیاری ادرار وجود دارد. بدین ترتیب که کودکان با نرخ های متفاوتی از هم به یادگیری مهارت ها می پردازند و عوامل هیجانی و روان شناختی می توانند در فرایند یادگیری تداخل ایجاد کنند. مهم تر از همه اینکه ثابت شده است درمان های مبتنی بر اصول یادگیری با نرخ موفقیت 70 تا 90درصد موثرتین مداخلات طولای مدت برای بی اختیاری ادرار شبانه اند.