اختلال تلفظ در کودکان یکی از چالش‌های مهم در فرایند یادگیری زبان و ارتباطات اجتماعی آن‌ها است. این اختلال می‌تواند ناشی از عوامل جسمی و ذهنی متنوعی باشد و به مشکلاتی در تولید صحیح صداها و کلمات منجر شود.
اختلال تلفظ در کودکان نوعی از اختلالات تولید صداهای گفتاری است. اختلال تلفظ به مشکلاتی در تولید صحیح صداها و کلمات گفته می‌شود که فرد نمی‌تواند برخی از صداها را به‌درستی بیان کند یا صداهای نادرست تولید می‌کند. این اختلال می‌تواند در تلفظ یک یا چند حرف مانند “س” یا “ر” ظاهر شود. افراد با این اختلال ممکن است صداها را حذف، جایگزین یا تحریف کنند.
دلایل اختلال تلفظ در کودکان می‌تواند به دودسته جسمی و ذهنی تقسیم شود. در ادامه به بررسی هر یک از این دسته‌ها می‌پردازیم:
بررسی علل اختلال تلفظ به والدین و معلمان کمک می‌کند تا کودکان را بهتر در مواجهه با اختلال تلفظ حمایت کنند.
نشانه‌های اختلال تلفظ حروف در کودکان می‌تواند متنوع باشد و بسته به نوع اختلال و شدت آن متفاوت است. در ادامه، به برخی از نشانه‌های رایج این اختلالات اشاره می‌شود:
۱- تولید نادرست صداها
کودک ممکن است برخی صداها را به طور کامل یا جزئی اشتباه تلفظ کند. به‌عنوان‌مثال “سیر” به جای “شیر”
۲- حذف صداها
در برخی موارد، کودک ممکن است صداهایی را در کلمات حذف کند، مانند گفتن “دو” به جای “دور”
۳- تکرار کلمات یا صداها
کودک ممکن است در تولید کلمات و صداها دچار تکرار یا تردید شود که ممکن است باعث شود صحبت‌کردن او نامنظم و غیرقابل‌پیش‌بینی باشد.
۴- دشواری در تلفظ کلمات جدید
کودک ممکن است در یادگیری و تلفظ کلمات جدید دچار مشکل باشد و نتواند به‌راحتی کلمات را تکرار کند.
۵- تنش یا تلاش زیاد در گفتار
کودک ممکن است هنگام صحبت‌کردن به نظر عصبی یا تنش زده بیاید و تلاش زیادی برای تولید صداها بکند.
۶- دشواری در درک و پیگیری مکالمات
مشکلات تلفظ ممکن است بر توانایی کودک در درک مکالمات تأثیر بگذارد و او نتواند به‌راحتی با دیگران ارتباط برقرار کند.
۷- اجتناب از صحبت کردن.
برخی از کودکان ممکن است به دلیل خجالت یا عدم اعتمادبه‌نفس ناشی از مشکلات تلفظ از صحبت‌کردن در جمع اجتناب کنند.
درمان اختلال تلفظ در کودکان نیازمند رویکردی جامع و شخصی‌سازی شده است که بسته به نوع و شدت اختلال می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه به برخی از روش‌های درمانی مؤثر اشاره می‌شود:
گفتار درمانگر در جلسات گفتاردرمانی کودک کمک می‌کند؛ صداها و کلمات را به‌درستی تولید کند. درمانگر با استفاده از تمرینات خاص و تکنیک‌های آموزشی به کودک کمک می‌کند تا مهارت‌های گفتاری خود را تقویت کند.
گفتار درمانگران برای کمک به کودکان در تلفظ صحیح کلمات از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:
۱- تمرینات تولید صدا: تقویت مهارت‌های تولید صدا با تکرار.
۲- مدل‌سازی گفتار: تلفظ صحیح کلمات توسط درمانگر و تکرار آن‌ها توسط کودک.
۳- بازی و فعالیت‌های سرگرم کننده
تمرینات حرکتی دهان: بهبود هماهنگی حرکات دهان و زبان.
۴- تکنیک‌های تنفسی: کنترل تنفس و تولید صدا.
۵- استفاده از تکنولوژی: نرم‌افزارها و برنامه‌های آموزشی.
۶- تقویت مهارت‌های شنیداری
۷- تشویق و بازخورد مثبت
این روش‌ها بسته به نیازهای خاص هر کودک به کار می‌روند.
