? به نام خدا
زن دربحران
شاید به جرات بتوان گفت، که بشر ازهمان زمان اولیه خلقت درمعرض بحران‌های فراوانی بوده وهست و خواهد بود.ازجمله، بحران‌های انسانی که شامل بحران‌های روحی و جسمی می‌شود و بحران‌های غیرانسانی (طبیعی) از قبیل: سیل، زلزله، تصادفات، مشکلات قومی و قبیله‌ای، جنگ‌ها، اختلافات و... بوده است.
نقش زن دربحران درجامعه:
زنان به خاطر خصوصیات اخلاقی و جسمانی خاصی که آفریده شده اند، نقش رهبرمحوری درجامعه دارند و این محور بودن چه به عنوان یک زن یا همسر و یا مادر ویا کارمند و....درهمه جا مشهود است.
خصوصیاتی ازقبیل ریزبین بودن، مهربان بودن، جستجوگربودن، صبور بودن، تحمل داشتن و...باعث شده است که زن درکانون بحران‌ها قرار بگیرد.
آیا مردان بیشتر درمعرض بحران هستند یا زنان؟
اگر بخواهیم مقایسه‌ای بین زنان و مردان درمورد کمتر یا بیشتر آسیب دیدن آنها دربحران‌ها داشته باشیم، درنگاه اول، به نظر می‌رسد که مردان بیشتر دستخوش بحران هستند ولی وقتی عمیق‌تر به این مسئله نگاه می‌کنیم وآن را به خوبی واکاوی می‌کنیم، می‌بینیم که بحران‌های زندگی بانوان بسیار فراتر است و شاید که اصلا به چشم نیاید و جدی گرفته نشود.
به نمونه‌های ازاین بحران‌ها را دراینجا اشاره می‌کنیم:
بحران‌هایی، ازجمله بی‌عدالتی و نابرابری درمقابل قانون، که برای زنان درهمه دنیا بوده است. خشونت برعلیه زنان و مورد سوء استفاده قرار گرفتن آنها به طرق مختلف، از قدیم الایام تا به امروز نیز ادامه داشته است.
درقدیم، وجود و نقش زنان را به عنوان یک انسان شرافتمند جدی نمی‌گرفتند و اکثر اوقات حقوقش را پایمال می‌کردند، تا جایی که دربرخی اقوام، زن را ضعیفه می نامیدند که این صفت به او تحمیل شود وهمچنان درضعف خود باقی بماند. این امر دربسیاری اوقات باعث استثمار زنان از طرف جامعه مردان می شد. اکثر زنان از قدیم در مقابل بی‌عدالتی‌ها چشم پوشی و سکوت کردند و توانایی‌های خود را بروز ندادند. (متاسفانه هنوز هم درجاهایی از دنیا این رسم ادامه دارد)
بحران‌هایی برای یک زن:
بحران بلوغ
واقعیت این است که یک بانو از همان اوان نوجوانی بغیر از بحران نوجوانی و بلوغ، با بحرانی به نام عادت ماهیانه روبرو می‌شود که تمام ذهن و جسم او را درگیر مسائل مختلف و ناشناخته‌ای می‌کند که باعث اذیت و آزار او می‌شود. هنوزاین بحران به پایان نرسیده بحران بلوغ و اثبات خودش در جامعه و خانواده پیش می‌آید.
او باید در نقش محصل، دانشجو، کارمند، کارگر یا یک مادر خودش را به جامعه اثبات بکند. دراین میان گاهی ازدواج ناخواسته نیز بر او تحمیل می‌شود. او باید به هر صورت، ازدواج کند گاهی به خواست خود وگاهی به اجبار اطرافیان، که این ازدواج، شروع بحران‌های جدید است.
بحران ازدواج - طلاق
زن باید بتواند در کنار مردی غریبه وناشناخته، لانه‌ای ازعشقی ساختگی یا واقعی بسازد و زندگی مشترکش را با تمام کم و کاستی‌ها آغاز کند و با مشکلات بزرگی که در زندگی مشترکش پیش آمده کنار بیاید. این کاربسی سخت و طاقت فرساست. گاهی هم این بحران به بحران سخت‌تری به نام طلاق متصل می‌شود که این بحران می‌تواند یکی از سخت ترین دوران زندگی یک زن باشد.
بحران فرزند دارشدن
گاهی هنوزدرگیر بحران همسرداری است و با آن کنار نیامده که باید با بحران مادر شدن دست و پنجه نرم کند که این خود یکی از بحران‌های خاص و پیچیده روزگار است.
حال او باید در درون خودش فرزندی را بپروراند و ازجسم و روح و روان خودش مایه بگذارد تا فرزندی متولد شود و پا به این جهان لایتناهی بگذارد.
او باید بتواند در زمانی که والدین، خانواده، همسر و فرزندانش مشکلاتی دارند درکنارشان باشد و آنها را رهبری کند.
وحتی درمواقعی که جامعه درگیر مشکلی هست، بتواند از خود گذشتگی وصبرداشته باشد و دست و پای محکم و اراده قوی که بتواند با آنها دست و پنجه نرم کند.
زن‌ها بایدعلم خود را به روز کنند تا بتوانند درتربیت نسل جدید حرفی برای گفتن داشته باشند و با آن ها همراه شوند. زیرا با بوجود آمدن اینترنت و فضای مجازی شکاف بزرگی بین نسل قدیم و جدید بوجود آمده است که این امر باعث بحران جدیدی دربین خانواده ها شده است.
بحران زندگی اجتماعی:
نمونه های بسیاری از زنان فداکار و حماسی در طول تاریخ داریم. دراین جا فقط به نمونه خیلی کوچکی اشاره می‌کنم.
به طورمثال: در بحران‌های سیاسی می‌توانیم ازبانو گاندی یاد کنیم که با انقلاب بزرگی درکشورهند، مردم را ازوابستگی به شرق و غرب و از فقری بزرگ نجات داد.
در حوزه شعروشاعری اززنده یاد مرحومه، پروین اعتصامی یاد می‌کنیم. دیوان او پراز درس زندگی است.
نمونه دیگر، پرستاری که در جنگ‌های طولانی توانست سنگ صبوری برای بسیاری از مردمی که از زخم خوردگان جنگ بودند، باشد به نام فلورانس نایتینگل که به تنهایی در میدان جنگ و دربین مجروحین حضور داشت و زخم‌های آنان را درمان می‌کرد و مرهمی برتنهایی و دردشان شد.
در طول تاریخ اسلام نیزمی توانیم از حضورپررنگ حضرت خدیجه (س) یادکنیم که با صبر و گذشت و بخشیدن ثروت خودش، دین اسلام را به جهان معرفی کرد.
از بانو حضرت زهرا (س) که با ازخود گذشتگی و صبر فراوان درکنار پیامبر(ص) و حضرت علی (ع) بحران های زمان را تحمل کرد و به تبلیغ دین و آیین اسلام پرداخت.
و زنانی مانند، حضرت زینب (س) وبانوام البنین که با گذشت و بردباری و تقدیم کردن عزیزان خود با بحران های سیاسی و اجتماعی زمان خود مقابله کردند.
درطول تاریخ زنانی نیز بوده اند که با بحران های بسیاری دست و پنجه نرم کردند ولی هیچ نام ونشانی از آنها نیست وغریب و گمنام باقی مانده اند.
درایران، نقش مهم زنان در فعالیت‌های اجتماعی از کسی پوشیده نیست و همه نقش مثمر ثمر زنان رادر خیریه‌های خود جوش یاهمان ngo)) ومراکز بهزیستی و صلیب سرخ و هلال احمر دیده ایم که دراین میان، زنان از خود گذشتگی‌های قابل تاملی درزمان بحران های اجتماعی دارند. مخصوصا دربحث پشتیبانی ازایتام و خانواده‌های فقیر که برکسی پوشیده نیست.
در طول جنگ تحمیلی نیز بانوانی را داشتیم که با رشادت و دلیری درجلوی دشمن غاصب ایستادگی کردند و چه بسا که تعدادی ازآن‌ها نیزبه مقام شهادت نیزنائل شدند.
نقش زنان در زمان کرونا:
کرونا این پدیده و بحران قرن 21 که زندگی عادی مردم کل دنیا را مختل کرده است و متاسفانه دربین اکثرمردم شیوع پیدا کرده است، باعث شد تا زنان را بیشتر درگیر کند، چرا که زن محور اصلی خانواده است. زیرا یک زن، چه درزمان سلامتی و چه درزمان بیماری باید از خود مراقبت کند و درزمانی که افراد خانواده هم درگیر هستند باز او هست که باید نقش سنگ صبورو نگهدارنده را داشته باشد. اوباید مراقب روح و روان افراد خانواده نیزباشد و این نقش بسیار پررنگ و مهمی درجلوگیری از اشاعه وسرایت بیماری کووید 19 را دارد.
زنان بزودی پی به اهمیت و خطر این بیماری بردند و یاد گرفتند که چگونه از خودشان درمقابل این ویروس حفاظت کنند. زیرا شیوع بیماری به قدری سریع است که کادر درمان را خسته کرده پس او باید با انجام یک سری از کارها به کمک کادر بهداشت رفت و مهمترین آن ها دور نگه داشتن خانواده از ابتلا به این ویروس منحوس است.
حالا باید بیشترمراقب بهداشت و تغذیه خانواده باشند. پس با دادن آموزش خود مراقبتی به افراد خانواده و تهیه غذاهای سالم و مقوی به داد خانواده برسند. رعایت اصول ایمنی و بهداشتی را هم باید خودش انجام بدهد و هم به افراد خانواده آموزش بدهد.
معضل دیگری که زنان دراین بحران دارند این است که بخاطر بحث قرنطینه و ماندن افراد درخانه، او باید برای اوقات فراغت آنها و آموزش‌های از راه دور و اختلافات کوچک لفظی که گاهی براثرماندن درخانه بوجود می آید برنامه ای داشته باشد. مقابله با این بحران برای زنان بسیار نفس گیر شد. او باید بتواند به کاهش استرس افراد خانواده کمک کند تا قدرت بدنی وایمنی افراد کاهش پیدا نکند.
زن با نقش بزرگی که به نام مدیریت تغذیه و خوراک در خانواده دارد می‌تواند با در نظر گرفتن رژیم مناسب برای افراد خانواده و افراد بیماروغیر بیماربه آنها کمک کند که کمتر درگیر این بیماری بشوند و اگر هم درگیر شدند، بیماری آنها به زودی بهبود پیداکند.
او در این زمان باید ظرفیت عاطفی خودش را بالا تر ببرد و بتواند فضای مفرح و مناسبی برای خانواده ایجاد کند که دچار بحران های روحی و روانی نشوند.
پس هرزن باید ظرفیت عاطفی و هیجانی خودرا بالابرد تا درگذر از بحران‌های سخت و طاقت فرسای زندگی خودش به سلامت عبور کند.
وظایف زنان درمقابله با بحران‌های اجتماعی را می‌توانیم به این دسته‌ها تقسیم کنیم:
· تلاش برای بالابردن سطح ایمنی خود
· تلاش برای داشتن جسمی سالم
· تلاش برای هدایت خانواده به سوی رشد و تقویت جسمانی
· تلاش برای حفظ سلامتی روحی و روانی خود و افراد جامعه
· تلاش برای به روز کردن اطلاعات خود
· تلاش برای بدست آوردن اطلاعات درست درمورد تغییرات دنیای اطراف
· تلاش برای شناخت آسیب‌های اجتماعی و نحوه برخورد با آن
· تلاش برای شناخت قوانین مدنی و کمک به اجرای آن همراه با مسئولین مربوطه و مددکاران اجتماعی
· تلاش برای به دست آوردن بهترین راه حل‌ها برای مقابله با بلایای طبیعی وغیر طبیعی
ودر پایان از مسئولین و دست اندر کاران حوزه زنان خواستار حمایت هرچه بیشتر ازاین قشرکارآمد جامعه را دارم. امیدوارم درآینده دیگر شاهد بی عدالتی‌ها و نابرابری‌ها درموردآنان نباشیم.
من الله توفیق
ارادتمند
شهراد
اردیبهشت 1400
