بر اساس مدل سازی انجام شده توسط اکونومیست قیمت بالای انرژی موجب مرگ 68،000 نفر شده است.
پس از حمله‌ی روسیه به اوکراین در فوریه 2022، منابع تأمین انرژی روسیه به شکل سلاحی در خدمت ولادیمیر پوتین درآمد و با قطع صادرات به اروپا موجب افزایش قیمت‌ها شد. گرچه هزینه‌های عمده فروشی انرژی در کل قاره‌ی اروپا کاهش داشت اما قیمت برق و گاز مصرفی در مقایسه با دو سال قبل به میزان سرسام آور 69% افزایش داشته که این میزان برای زمستان گذشته 145% بوده است.
قیمت بالای انرژی می‌تواند به قیمت جان افراد تمام شود. قیمت‌ها باعث می‌شود تا افراد تمایل کمتری به گرم کردن خانه‌ها داشته باشند و زندگی در سرما، خطر مشکلات تنفسی و قلبی را افزایش می‌دهد. در ماه نوامبر، مجله‌ی اکونومیست پیش‌بینی کرد که گرانی برق ممکن است در زمستانی معتدل موجب مرگ 22،000 تا 138،000 نفر شود.که متأسفانه این پیش‌بینی صحیح از آب درآمد.
برای ارزیابی مرگ و میر زمستان گذشته در مقایسه با زمستان قبل، اکونومیست از سنجه‌ی متداول افزایش مرگ و میر استفاده کرده است. با مقایسه‌ی میزان مرگ و میر واقعی با اعداد مورد انتظار هفته‌های مشابه طی سال‌های 2015 الی 2019 مشاهده شده است که تعداد مرگ و میر در اروپا بیش از میزان مورد انتظار بوده است. در 28 کشور اروپایی بررسی شده، بین ماه نوامبر 2022 و فوریه‌ی 2023 به میزان 149،000 مورد افزایش مرگ و میر مشاهده شد که معادل 7.8% افزایش بوده است.
ممکن است عوامل متعددی این افزایش را توجیه کنند. در میان فوت شدگان زمستان گذشته، نزدیک به 60،000 نفر به دلیل کووید 19 جان خود را از دست داده‌اند. احتمالاً این بیماری به صورت مستقیم یا غیرمستقیم عامل تعداد زیادی از این افزایش مرگ و میرها بوده است اما اینکه تنها عامل آن باشد بعید به نظر می‌رسد. بین ماه مارس 2020 و سپتامبر 2022 گزارش رسمی مرگ و میر بر اثر کووید در این 28 کشور، 79% افزایش تلفات را شامل می‌شد. زمستان گذشته این میزان به 40% رسید.
آب و هوا نیز بر تعداد کشته‌ها تأثیر داشته است. سرمای یکباره‌ی ماه دسامبر با افزایش مرگ و میر همراه شد. یک درجه سانتی گراد کاهش در میانگین دما طی دوره‌ای سه هفته‌ای با 2.2% افزایش تعداد کل مرگ و میر همراه بوده است. با این حال زمستان گذشته از میانگین سال‌های 2015 تا 2019 معتدل تر بوده است پس صرفاً سرمای هوا را نمی‌توان عامل افزایش مرگ و میر دانست.
به نظر می‌رسد قیمت بالای انرژی تأثیر خود را گذاشته است. با بررسی هر یک از کشورها مشخص می‌شود، کشورهایی که بیشترین میزان مرگ و میر را داشتند اغلب بیشترین میزان افزایش در هزینه‌های سوخت را هم از سر گذرانده بودند. محققان اکونومیست برای تفکیک هزینه‌های انرژی از کووید و تغییرات دمایی، مدلی آماری ساخته‌اند. در این مدل بافت جمعیتی کشورها، تعداد مرگ و میر ناشی از کووید پیش از زمستان گذشته و سابقه‌ی عدم گزارش تعداد واقعی مرگ و میرها نیز لحاظ شده است.
برآورد می‌شود که افزایش قیمتی حدود 0.1 یورو به ازای هر کیلووات ساعت (حدود 30% میانگین قیمت سال گذشته‌ی برق) با افزایش مرگ و میر هفتگی هر کشور به میزان 2.2% ارتباط داشته است. در صورتی که قیمت برق زمستان گذشته برابر با هزینه‌ی آن در سال 2020 می‌بود، بر اساس مدل اکونومیست انتظار می‌رفت در کلِ اروپا 68،000 مورد مرگ و میر کمتر باشد که معادل 3.6% کاهش است.
اگر دولت‌ها در بازارهای انرژی مداخله نمی‌کردند ممکن بود مرگ و میر در اروپا بیشتر نیز باشد (گرچه قیمت پایین باعث افزایش تقاضا و بروز مشکلاتی در سایر مناطق جهان شد). با استفاده از داده‌های اندیشکده‌ی انرژی واسا[1]، میزان مرگ و میر در صورت عدم کاهش هزینه‌های انرژی به دلیل سقف‌های قیمتی اعمال شده یا کاهش مالیات فروش برآورد شده است. بین 23 کشور بررسی شده، این مدل برآورد می‌کند که یارانه‌ها جان 26،600 نفر را نجات داده است. با کاهش قیمت‌های عمده فروشی انرژی و افزایش دما شاید تهدید به طور موقت رفع شده باشد اما بر اساس شواهد موجود سلاح آقای پوتین کشنده بوده است.
[1] VaasaETT
