هنگامی‌که عراق به ایران حمله کرد و جنگ دو کشور شروع شد، آلمان موضع بی‌طرفی اتخاذ کرد. این دولت نیز مثل دیگر دولت های اروپا از اظهارنظر درباره متجاوز خودداری کرد. آلمان بر طبق تعهدات بین‌المللی خود نمی‌توانست به کشورهای در حال جنگ و به مناطق بحرانی اسلحه بفروشد، با وجود این بعضی از شرکت‌های آلمانی این مقررات را زیرپا نهادند و مواد اولیه لازم برای ساخت تسلیحات شیمیایی را در اختیار عراق گذاشتند. مدارکی که بعد از جنگ به دست آمد نشان داد همکاری شرکت‌های آلمانی با عراق در ساخت سلاح شیمیایی وسیع بوده است. محاکمه هشت تن از مدیران و رؤسای دو شرکت آلمانی در دادگاه شهر دارمشتات نشان داد موضوع تا چه حد جدی بوده است.اقدام شرکت‌های آلمانی در فروش مواد اولیه به صدام، صدمات جبران‌ناپذیری به مبارزان ایران اسلامی در جنگ تحمیلی وارد ساخت. این مسأله ثابت کرد که بین سیاست بی‌طرفی اعلام‌‌شده و آنچه اتفاق افتاد تضاد کاملی وجود داشته است.
از جمله کشورهایی که در کنار دیگر کشورها مثل امریکا، فرانسه و انگلیس به تجهیز رژیم بعث پرداخت آلمان بود که حتی رسانه‌ها و برخی مقامات آلمان هم به آن اعتراف کردند.
بر اساس گزارش ۱۲ هزار صفحه‌ای سازمان ملل پیرامون تسلیحات عراق که در سال ۲۰۰۳ منتشر شده؛ دانشمندان و کادر شیمیایی دولت آلمان با رژیم بعث همکاری تنگاتنگی داشتند تا آنجا که از آلمان به‌عنوان تجهیز کننده درجه اول انبارهای تسلیحاتی صدام نام برده شده است.
روزنامه «واشنگتن پست» در یکی از گزارش‌های خود حمایت شیمیایی آلمان از عراق در دهه ۱۹۸۰ را موضوعی دانسته که اسناد و شواهد فراوانی برای آن وجود دارد. ضمن اینکه تا سال ۱۹۸۹، پشتیبانی آلمان از عراق در زمینه تسلیحات شیمیایی باعث شده تا این کشور به بزرگترین تولیدکننده گازهای شیمیایی جنگی خاورمیانه تبدیل شود.
یک محقق آمریکایی در کتاب «سوداگری مرگ» نقش آلمان در تجهیز عراق به سلاح شمیایی را تصریح و نوشته است: شرکت آلمانی (کارل کولب)خط تولید سلاح شیمیایی جداگانه در مجتمع سامره ایجاد کرد. اولین آنها در سال ۱۹۸۳ و آخرین آنها در سال ۱۹۸۶ تکمیل شدند. از گاز خردل و اسید پروسیک تا گازهای عصبی سارین و تابون در این کارخانه تولید می‌شدند و در خمپاره‌ها، راکت‌ها و گلوله‌های توپ جاسازی می‌شدند. بی‌تردید این بزرگترین کارخانه سلاح شیمیایی در جهان بود.در سال ۱۹۹۱ هفت مقام ارشد شرکت آلمانی «کارل کوب» به دلیل تهیه اجزای اساسی و مورد نیاز برای تولید تسلیحات شیمیایی در مجتمع‌های واقع در «سامرا» و «فلوجه» تحت پیگرد قرار گرفتند.براساس گزارش «کمیسیون ویژه سازمان ملل متحد» در جریان جنگ رژیم بعث علیه ایران، دست کم ۱۵ مرکز تولید و توسعه گازهای کُشنده در عراق فعالیت می‌کردند که با شرکت آلمانی «کارل کوب» همکاری داشتند.شرکت «کارل کوب» علاوه بر همکاری تحقیقاتی در زمینه گازهای شیمیایی با عراق، براساس گزارش محرمانه آگوست ۱۹۹۰ وزیر اقتصاد آلمان غربی، تجهیزات مهمی در زمینه ایجاد کارخانه‌های کوچک صنعتی به عراق صادر کرد. این کارخانه‌های کوچک مستقیما در ساخت پروژه شیمیایی «سعد» و ساخت مجتمع نظامی در «التاجی» مشارکت داشتند. این شرکت از سال ۱۹۸۵ تاکنون تحت پیگرد قضایی و قانونی قرار دارد اما همواره همکاری شیمیایی گسترده با رژیم بعث را با وجود اسناد مختلف رد کرده است.
در مورد شرکت ها و کشورهایی که عراق را در ساخت سلاح شیمیایی کمک کردند رادیو آمریکا با اشاره به گزارش سازمان خبرهای دفاعی خاورمیانه در پاریس به رقم ۲۰۰ شرکت در ۲۱ کشور جهان اشاره می‌کند و به نقل از رئیس مرکز وزینتال در پاریس در مورد این گزارش می‌گوید: «در گزارش از ۲۰۷ شرکت نام برده می‌شود که ۸۶ شرکت آلمانی هستند.»
یکی دیگر از شرکت های آلمانی شرکت راین بایرن فاهرزگبائو است این شرکت با مشارکت ۵ شرکت آلمانی دیگر، تجهیزات لازم برای تولید سم بوتولین و مایکوتوکسین را به عراق منتقل کرده است.پاسخ سخنگوی شرکت در این مورد، «بی اطلاعی از صادرات تجهیزات با خاصیت بیولوژیک» بود. با وجود انجام تحقیقاتی ۱۸ ماهه، هرگز اتهامی رسمی علیه این شرکت مطرح نشده است.
تعداد زیادی از شرکت‌های آلمانی، کارخانه تولید صدها تن گاز سمی مهلک و دیگر تجهیزات مورد نیاز برای پر کردن تسلیحات شیمیایی را برای عراق تهیه کردند .همچنین ۶ شرکت آلمانی نیز برخی تجهیزات مورد نیاز عراق را برای ساخت سلاح‌های میکروبی سم «بوتولین» و «مایکوتوکسین» تهیه کردند.
بنابر گزارش اشپیگل، شرکت‌های تسلیحاتی آلمانی متعلق به گروه «ام.بی.بی» بیش از آنچه تصور می‌رفت در تقویت قدرت نظامی عراق دست داشته‌اند. با آشکار شدن نقش آلمان در تجهیز رژیم بعث عراق در دوران جنگ تحمیلی، اشپیگل یک گزارش نوشت: امروزه دیگر ثابت شده است که بدون فن‌آوری آلمان، عراق قادر به تولید موشک‌های دوربرد اسکاد B نبوده است. فن‌آوری پیشرفته آلمان که در اختیار عراق قرار می‌گرفت؛ به بغداد این امکان را می‌داد که برد موشک های اسکاد B را به ۶۰۰ کیلومتر افزایش دهد.علاوه بر این، آلمان همچنین ۶۰ فروند بالگرد «BO-۱۰۵» مجهز به موشک وحشتناک ضد تانک «هات» به عراق فروخت. این بالگردها به صورت محرمانه و توسط اسپانیا که مونتاژ قسمتی از آنها را بر عهده داشت، تحویل رژیم بعث عراق شد تا نقض بی‌طرفی آلمان در برابر طرفین درگیر آشکار نشود.
ادو اولفکات، خبرنگار آلمانی روزنامه مشهور «فرانکفورتر آلگماینه» که در دوران جنگ تحمیلی خبرنگار اعزامی این روزنامه به مناطق جنگی عراق بود می‌گوید: مقامات آلمانی بسیار خرسند بودند که این گازها را برای استفاده علیه ایران به صدام داده‌اند.
علاوه بر این، آلمان طی دوران جنگ تحمیلی ساخت تأسیسات «سعد ۱۶» و قطعات کارخانه شیمیایی سامره را در اختیار رژیم بعث قرار داده و ضمن آن نیز در زمینه صنایع موشکی با بغداد همکاری کرده است. یک سخنگوی وزارت اقتصاد آلمان غربی در اعترافات خود در این باره می‌گوید: یک پروژه نظامی موسوم به «سعد - ۱۶» در عراق توسط شرکت‌های آلمانی تحت پوشش یک مؤسسه وابسته به دانشگاه انجام شده است.
مجله آلمانی «اشترن» در گزارشی از صنایع بمب شیمیایی عراق، با اشاره به این که عراق از سال ۱۹۸۳ از این بمب‌ها علیه نیروهای ایرانی استفاده می‌کند، نوشت: «وسعت منطقه کارخانه سموم جنگی عراق در نزدیکی شهر «سامره»، ۲۵کیلومترمربع است که در آن دو ردیف سیم خاردار بلند نصب شده و به وسیله موشک های زمین به هوا از آن حفاظت می شود.»
این ادعا را «عبدالرازق الهاشمی» سفیر رژیم عراق در بن همچنان تکرار می‌کند. قسمت اعظم تأسیسات این کارخانه را شرکت آلمانی «پیلوت پلانت» برای قسمت‌های «احمد۱»و «احمد۲» این مجتمع فروخته است. البته این شرکت در سال ۱۹۸۴زمانی که در آمریکا این جریان مطرح شده بود، مراتب را تکذیب کرد و ساختن بمب‌های شیمیایی با دستگاه‌های ارسالی خود را غیرممکن خواند.
به گزارش اشپیگل علی قاضی(یک عراقی که گرفتار زندان صدام می شود و با وساطت وزیر امور خارجه آلمان از مرگ نجات پیدا می کند) پس از بازگشت به آلمان بلافاصله با کمک یک عضو ارتش سازمان ضدجاسوسی آلمان در شهر هامبورگ شرکت صادرات و واردات تأسیس می‌کند و از طریق این شرکت از «کنسرن معروف فورستای آلمان» وسائل یک کارخانه بزرگ تولید اسلحه شیمیایی را خریداری می‌کند. این کارخانه قادر بود سالیانه یک میلیون و هفتصد و شصت هزار تن مواد شیمیایی را به گازهای کشنده خردل و تابون مبدل سازد. بنابر این گزارش، صدور و حمل چنین کارخانه عظیمی به یک‌باره صورت نگرفته بلکه در قطعات و دفعات متعدد به واسطه ترکیه به عراق صادر می‌شد.
مجله اشپیگل در گزارش دیگری نوشت: اینک در عراق در «سلمان پاک» در ساحل رودخانه دجله آزمایشگاه‌های تحقیقاتی تهیه گاز شیمیایی قرار دارد. در شهر «فلوجا» مواد خام اولیه تهیه می‌شود و بالاخره در شهر «سامره» گازهای خردل و گاز عصبی تابون به‌طور انبوه تولید می‌شود. بنابر این گزارش در هر سه شهر، شرکت‌های مختلف آلمان غربی حضور داشته و در ساختمان و تکمیل این کارخانه از آزمایشگاه تا تولید انبوه سهیم بوده‌اند.
متاسفانه با وجود مدارک و شواهد مستند، هیچ برخورد جدی از سوی جامعه جهانی و سازمان ملل در خصوص استفاده عراق از سلاح های شیمیایی علیه ایران انجام نشد.
حافظه تاریخی ملت ایران هیچ گاه از یاد نخواهد برد که شرکت‌های آلمانی چگونه در دوران هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران با صدام بر سر جان رزمندگان و مردم ایرانی معامله کردند.
گردآورنده:هلیا افتخاری
استاد:علی اکبر حسنوند
