حذف سوبسیدها و ارز ترجیحی در ایران و دیگر کشورها، تأثیرات عمیق و گسترده‌ای بر اقتصاد و معیشت مردم داشته است. در اینجا به تجربه‌های بیشتری از ایران و چند کشور دیگر می‌پردازیم:
1. ایران
در سال 1390 (2011)، دولت ایران برنامه هدفمندی یارانه‌ها را اجرا کرد که هدف آن حذف سوبسیدهای انرژی و توزیع یارانه نقدی به مردم بود. در این برنامه، قیمت حامل‌های انرژی به شدت افزایش یافت و این اقدام به افزایش نرخ تورم منجر شد. طبق گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم در سال 1391 به 31.5 درصد رسید و در سال‌های بعدی نیز این نرخ به طور مداوم بالا باقی ماند. این افزایش قیمت‌ها باعث شد که اقشار کم‌درآمد تحت فشار شدید اقتصادی قرار بگیرند و نارضایتی‌های اجتماعی افزایش یابد.
2. مصر
در مصر، دولت در سال 2016 تصمیم به حذف سوبسیدهای انرژی گرفت. این اقدام به افزایش قیمت سوخت و برق منجر شد و نرخ تورم در این کشور به شدت افزایش یافت. بر اساس گزارش‌های رسمی، نرخ تورم در مصر در سال 2017 به 30 درصد رسید. این افزایش قیمت‌ها به نارضایتی عمومی و اعتراضات گسترده در کشور انجامید. بسیاری از مردم به دلیل افزایش هزینه‌های زندگی و کاهش قدرت خرید خود، با مشکلات جدی مواجه شدند.
3. آرژانتین
آرژانتین نیز در سال 2018 با کاهش سوبسیدهای انرژی مواجه شد. این اقدام به افزایش نرخ تورم و نارضایتی عمومی منجر شد. طبق گزارش‌ها، نرخ تورم در آرژانتین در سال 2019 به حدود 53.8 درصد رسید. این افزایش قیمت‌ها باعث اعتراضات گسترده‌ای در کشور شد و بسیاری از خانواده‌ها با مشکلات شدید اقتصادی دست و پنجه نرم کردند.
4. ونزوئلا
در ونزوئلا، حذف سوبسیدها و سیاست‌های اقتصادی نادرست به افزایش شدید تورم منجر شد. بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، نرخ تورم در ونزوئلا در سال 2018 به حدود 1,700,000 درصد رسید. این بحران اقتصادی و افزایش قیمت‌ها به شدت بر زندگی روزمره مردم تأثیر گذاشت و باعث بروز بحران انسانی شد.
5. ترکیه
در ترکیه، در سال‌های اخیر با افزایش قیمت‌ها و نرخ تورم مواجه بوده‌ایم. دولت ترکیه برای کنترل کسری بودجه و کاهش وابستگی به واردات، سوبسیدهای انرژی را کاهش داده است. این اقدام به افزایش قیمت کالاها و خدمات منجر شده و نرخ تورم در سال 2021 به حدود 36 درصد رسید. این وضعیت باعث نارضایتی عمومی و اعتراضات اجتماعی شد.
نتیجه‌گیری
تجربه کشورهای مختلف نشان می‌دهد که حذف سوبسیدها و ارز ترجیحی می‌تواند به بحران‌های اقتصادی و اجتماعی منجر شود. این سیاست‌ها معمولاً به افزایش نرخ تورم و فشار بر معیشت مردم به ویژه اقشار آسیب‌پذیر منجر می‌شود. بنابراین، دولت‌ها باید در اتخاذ چنین سیاست‌هایی، تدابیر حمایتی مناسبی برای کاهش اثرات منفی آن بر زندگی مردم در نظر بگیرند.
مراجع
مرکز آمار ایران - گزارش‌های اقتصادی و نرخ تورم
صندوق بین‌المللی پول (IMF) - گزارش‌های اقتصادی و پیش‌بینی‌های تورم
بانک مرکزی آرژانتین - آمار و گزارش‌های اقتصادی
گزارش‌های اقتصادی مصر و ترکیه از منابع خبری معتبر و بانک‌های مرکزی این کشورها
این مستندات و آمارها نشان‌دهنده تأثیرات جدی حذف سوبسیدها و ارز ترجیحی بر نرخ تورم و معیشت مردم در کشورهای مختلف است.
