و موضوع جمعآوری و تحلیل دادههای کاربران توسط شرکتهای فناوری و استفاده از این اطلاعات برای اهداف امنیتی و سیاسی، یکی از مسائل مهم و بحثبرانگیز در دنیای امروز است. برخی از انتقادات به این موضوع شامل ادعاهایی است که شرکتها مانند تلگرام، متا (فیسبوک، اینستاگرام) و دیگر پلتفرمها ممکن است اطلاعات کاربران را به دولتها یا نهادهای امنیتی ارائه دهند. در این زمینه، به بررسی برخی از ادعاها و مثالها میپردازم:
1. جمعآوری دادهها و تبادل اطلاعات:
برخی از منتقدان بر این باورند که تلگرام و دیگر پلتفرمهای اجتماعی اطلاعات کاربران را جمعآوری کرده و ممکن است این اطلاعات را به نهادهای امنیتی، از جمله اسرائیل، ارائه دهند. این اطلاعات میتواند شامل پیامها، مکانها، و فعالیتهای کاربران باشد. به عنوان مثال، اگر یک کاربر در تلگرام درباره یک تجمع یا فعالیت سیاسی صحبت کند، این اطلاعات میتواند مورد استفاده قرار گیرد تا مکان تجمعات شناسایی شود.
2. تحلیل دادهها برای شناسایی شبکههای ارتباطی:
با ترکیب اطلاعات جمعآوریشده از تلگرام و دیگر پلتفرمهای اجتماعی مانند فیسبوک و اینستاگرام، نهادهای امنیتی میتوانند شبکههای ارتباطی فعالان اجتماعی و آزادیخواه را شناسایی کنند. به عنوان مثال، اگر یک گروه از فعالان در تلگرام درباره یک موضوع خاص بحث کنند و این اطلاعات با دادههای موجود در فیسبوک یا اینستاگرام ترکیب شود، نهادهای امنیتی میتوانند الگوهای ارتباطی این گروهها را شناسایی کنند و به تحلیل رفتارهای آنها بپردازند.
3. شناسایی مکانهای تجمعات:
در برخی موارد، نهادهای امنیتی ممکن است از دادههای موقعیتسنجی کاربران برای شناسایی مکان تجمعات و فعالیتهای اعتراضی استفاده کنند. به عنوان مثال، اگر کاربران در تلگرام یا اینستاگرام درباره یک تجمع در یک مکان خاص صحبت کنند و این اطلاعات با دادههای GPS کاربران ترکیب شود، نهادهای امنیتی میتوانند به راحتی مکان تجمعات را شناسایی کرده و در صورت نیاز، اقداماتی را انجام دهند.
4. نظارت بر فعالیتهای آنلاین:
اسرائیل و دیگر کشورها از ابزارهای پیشرفته نظارتی برای رصد فعالیتهای آنلاین کاربران استفاده میکنند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۴، گزارشهایی منتشر شد که نشان میداد ارتش اسرائیل از فناوریهای پیشرفته برای رصد و تحلیل دادههای کاربران در شبکههای اجتماعی استفاده میکند تا فعالیتهای مرتبط با گروههای مقاومت را شناسایی کند.
5. استفاده از اطلاعات برای عملیاتهای امنیتی:
اطلاعات جمعآوریشده از شبکههای اجتماعی ممکن است برای برنامهریزی عملیاتهای امنیتی و نظامی استفاده شود. به عنوان مثال، در جنگهای اخیر در غزه، گزارشهایی وجود داشت که نشان میداد اسرائیل از اطلاعات جمعآوریشده از شبکههای اجتماعی برای شناسایی و هدفگیری اعضای گروههای مقاومت استفاده کرده است.
6. ترور اسماعیل هنیه و سید حسن نصرالله:
یکی از موارد بارز در این زمینه، ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس، و سید حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان، است. گزارشها حاکی از آن است که نهادهای امنیتی اسرائیل از اطلاعات جمعآوریشده از شبکههای اجتماعی و دیگر منابع برای شناسایی مکانهای دقیق این افراد استفاده کردهاند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۲، اسرائیل به طور موفقیتآمیزی مکان اسماعیل هنیه را شناسایی کرد و تلاشهایی برای ترور او انجام داد.و در سال ۲۰۲۴ متاسفانه ترور نهایی شد.
همچنین، در سالهای اخیر، برخی از تحلیلگران بر این باورند که اسرائیل با ترکیب اطلاعات بهدستآمده از شبکههای اجتماعی و سیستمهای نظارتی، توانسته است مکانهای دقیق سید حسن نصرالله را شناسایی کند و این موضوع به افزایش تهدیدات علیه او منجر شده است و در سال ۲۰۲۴ متاسفانه دست به این ترور سیاه زد.
نتیجهگیری
موضوع جمعآوری و استفاده از دادههای کاربران توسط شرکتهای فناوری و نهادهای امنیتی، به ویژه در زمینه شناسایی و رصد فعالان آزادیخواه، یک موضوع پیچیده و حساس است. این امر میتواند به نقض حریم خصوصی و آزادیهای فردی منجر شود و به چالشهای جدی در زمینه حقوق بشر و آزادی بیان دامن بزند. بنابراین، آگاهی از این مسائل و تلاش برای حفظ حریم خصوصی در دنیای دیجیتال از اهمیت بالایی برخوردار است.